Leucojum vernum
Leucojum vernum ,
bahorgi qor parchasi deb ataluvchi, Amaryllidaceae oilasiga mansub gulli oʻsimlik turi. Vatani Belgiyadan Ukrainagacha boʻlgan markaziy va janubiy Yevropa. U shimoliy-gʻarbiy Yevropada, shu jumladan Buyuk Britaniya, Skandinaviyaning baʼzi qismlarida, shuningdek, AQShning Jorjiya va Florida shtatlarida naturalizatsiya qilingan. Oʻsimlik qulay sharoitda koʻpayib, toʻp hosil qiladi. Har bir oʻsimlik tepalik uchida, taxminan 10–20 cm (3.9–7.9 in) ga yaqin poyada yashil rangli izlari boʻlgan bitta oq gulga ega.
Lotin tilidagi binar nomi vernum „bahorga tegishli“ degan maʼnoni anglatadi. Uning yaqin qarindoshi Leucojum aestivum yozda gullaydi.
Tavsif
Leucojum vernum guli 12–35 cm (4.7–13.8 in) uzunlikdagi poyada ochiladi. Gullar bilan bir vaqtda paydo boʻladigan va gullash davrida choʻzilishda davom etadigan barglari 5-25 dona. Gullash poyasi (skeyp) kichik markaziy boʻshliq va ikkita tor qanotga ega. Gullar bahorda paydo boʻladi. Gullarning oltita oq tepasi bor, ularning har biri uchi ostida yashil yoki sargʻish rangga ega.
Taksonomiya
Leucojum vernum birinchi marta 1753-yilda Karl Linney tomonidan tasvirlangan. Lotin yilida vernum „bahor“ degan maʼnoni anglatadi.
Turlari
Tanlangan oʻsimliklar oilalarining Jahon nazorat roʻyxatida ikkita tur roʻyxatga olingan:
Uchinchi nav baʼzi manbalar tomonidan tan olingan, ammo Tanlangan oʻsimliklar oilalarining Jahon nazorat roʻyxatida mavjud emas:
Leucojum vernum var. carpathicum har bir gullarining uchida yashil emas, balki sariq rangli dogʻlari mavjudligi bilan ajralib turadi.
Tarqalishi va yashash joyi
Leucojum vernumning vatani Markaziy Yevropa va janubiy va gʻarbiy Yevropaning bir qismi, jumladan Avstriya, Belgiya, Chexiya, Slovakiya, Germaniya, Vengriya, Polsha, Shveytsariya, Fransiya, Italiya, Ruminiya, sobiq Yugoslaviya va Ukraina. U Yevropaning boshqa qismlarida, jumladan, Buyuk Britaniya, Niderlandiya va Skandinaviyaning baʼzi qismlarida, AQShning Jorjiya va Florida shtatlarida oʻstiriladi.
.
Kultivatsiya
Leucojum vernum oq gullari uchun manzarali oʻsimlik sifatida oʻstiriladi. U quyoshda yoki qisman soyada, ayniqsa nam tuproqda oʻsishi mumkin. Turlar Qirollik bogʻdorchilik jamiyatining Garden Merit mukofotiga sazovor boʻldi .
Turlari
Koʻpgina navlar mavjud, jumladan:
Toksiklik
Leucojumning barcha turlari zaharli, chunki barglari va piyozlarida zaharli alkaloidlar likorin va galantamin mavjud. Galantamin yengil va oʻrtacha darajadagi Altsgeymer kasalligi va boshqa turli xil xotira buzilishlarinin davolash uchun ishlatiladi.
Manbalar
uz.wikipedia.org