Laura Bush
Laura Lane Welch Bush (qizlik familyasi:
Welch; 1946-yil 4-noyabrda tugʻilgan) — amerikalik oʻqituvchi, kutubxonachi va yozuvchi, 2001—2009-yillarda Amerika Qoʻshma Shtatlarning birinchi xonimi. Bush avvalroq 1995-yildan 2000-yilgacha Texasning birinchi xonimi lavozimida ishlagan. U sobiq prezident George W. Bushning rafiqasi.
Bush Midlandda (Texas) tugʻilgan.1968-yilda Southern Methodist universitetida bakalavr darajasini tamomlagan va oʻqituvchi boʻlib ishlagan. Ostindagi Texas universitetida kutubxonachilik boʻyicha magistrlik darajasini olgandan soʻng, u kutubxonachi boʻlib ishga qabul qilindi.
Bush boʻlajak turmush oʻrtogʻi George Bush bilan 1977-yilda tanishgan va ular oʻsha yilning oxirida turmush qurishgan. 1981-yilda er-xotinning egizak qizlari dunyoga keladi.U eri bilan 1978-yilda Amerika Qoʻshma Shtatlari Kongressiga, keyinroq esa Texasdagi gubernatorlik kampaniyasi uchun saylovda qatnashgan.
Texasning birinchi xonimi sifatida Bush sogʻliqni saqlash, taʼlim va savodxonlikka qaratilgan koʻplab tashabbuslarni amalga oshirdi. 1999—2000-yillarda u eriga prezidentlik uchun saylovoldi tashviqotida turli yoʻllar bilan yordam bergan, masalan, 2000-yilgi Respublikachilar milliy qurultoyida asosiy nutq soʻzlagan va xalqning eʼtiborini qozongan. 2001-yil 20-yanvarda eri prezident sifatida inauguratsiya qilinganidan keyin u Texasning birinchi xonimga aylandi.
Gallup tashkiloti tomonidan eng mashhur birinchi xonimlardan biri sifatida saylangan Bush oʻz faoliyati davomida milliy va global muammolar bilan shugʻullangan. U 2001-yilda yillik Milliy kitob festivalini tashkil etish orqali taʼlim va savodxonlikni targʻib qilishda davom etdi va butun dunyo miqyosida taʼlimni ragʻbatlantirdi. U, shuningdek, The Heart Truth va Susan G. Komen for the Cure tashkilotlari orqali ayollar muammolarini ilgari surdi. U OIV/OITS va bezgak haqida xabardorlikka qaratilgan xorijiy safarlarida Qoʻshma Shtatlar vakili sifatida qatnashdi.
Yoshlik yillari va karyerasi
Uning otasi dastlab quruvchi va keyinchalik muvaffaqiyatli koʻchmas mulk ishlab chiqaruvchisi biznesmen boʻlgan, onasi esa otasining biznesida buxgalter boʻlib ishlagan. Dastlab, ota-onasi uni oʻqishga undashgan va bu uning oʻqishni yaxshi koʻrishiga olib kelgan. U shunday dedi: „Men uyda (oʻqish qanchalik muhimligini) onamdan bilib oldim. Kichkinaligimda onam menga ertak oʻqib berardi. Oʻshandan beri men kitoblarni yaxshi koʻraman va kutubxonaga boraman. Yozda men tushdan keyin kutubxonada kitob oʻqishni yoqtirardim“. Bush, shuningdek, ikkinchi sinf oʻqituvchisi Sharlin Gnagiga uning taʼlimga qiziqishini ilhomlantirgani uchun minnatdorchilik bildirgan.
U Midlenddagi James Bowie boshlangʻich maktabi, San-Jasinto oʻrta maktabi va Robert E. Li oʻrta maktabida oʻqigan. U 1964-Dallasdagi Southern Methodistuniversitetiga oʻqishga kirdi. 1968-yilda taʼlim yoʻnalishi boʻyicha bakalavr darajasini olgan.
Universitetni tugatgandan soʻng, u oʻz faoliyatini Dallas mustaqil maktab okrugidagi Longfellow boshlangʻich maktabida maktab oʻqituvchisi sifatida boshladi. Keyin u 1972-yilgacha Hyustondagi Hyuston mustaqil maktab okrugi boʻlgan Jon Kennedi boshlangʻich maktabida uch yil dars berdi.
1973-yilda Bush Ostindagi Texas universitetida kutubxonashunoslik boʻyicha magistr darajasini oldi. Tez orada u Hyuston jamoat kutubxonasidagi Kashmir bogʻlari filialida kutubxonachi boʻlib ishga kirdi. Keyingi yili u yana Ostinga koʻchib oʻtdi va 1977-yilgacha Ostin mustaqil maktab okrugidagi Douson boshlangʻich maktabida kutubxonachi boʻlib ishladi. U 2003-yilda ish tajribasi haqida shunday dedi: „Men oʻqituvchi va kutubxonachi boʻlib ishladim va oʻqish maktabda va hayotda qanchalik muhimligini angladim.“
Shaxsiy hayoti
U George Bush bilan 1977-yil iyul oyida tanishgan. U sentyabr oyining oxirida unga turmush qurishni taklif qildi va ular oʻsha yilning 5-noyabrida, Laura 31 yoshga toʻlganidan keyingi kun turmush quradilar.
1981-yil 25-noyabrda Laura Bush egizak qizlari Barbara va Jennani dunyoga keltirdi. Laurada hayot uchun xavfli preeklampsiya (toksemiya) paydo boʻlganligi sababli, egizaklar Texasning Dallas shahridagi Baylor universiteti tibbiyot markazida favqulodda sezaryen boʻlimidan besh hafta oldin tugʻilgan.
Yiliga bir necha marta Bush va uning eri oʻzlarining keng tarqalgan oilaviy mulkiga, Walker nuqtasi nomi bilan mashhur Bush majmuasiga sayohat qilishadi. Meyn, Kennebunkport shahrida joylashgan bu majmuada 100 yildan beri Bushning oilaviy yigʻinlari oʻtkazib kelinmoqda.
Texasning birinchi xonimi
Bush eri Texas gubernatori etib saylanganidan soʻng 1995-yil 17-yanvardan 2000-yil 21-dekabrgacha shu shtatning birinchi xonimi boʻldi.
Gubernator saroyida ishlagan yillari davomida u birorta ham rasmiy tadbir oʻtkazmagan boʻlsa-da, Laura ayollar va bolalar ishlari, jumladan, sogʻliqni saqlash, taʼlim va savodxonlik masalalari boʻyicha faol boʻlgan.
U 1995-yilda Texas kitob festivalini tashkil etish orqali jamoat kutubxonalari uchun pul yigʻdi. U „Birinchi xonimning oilaviy savodxonligi“ loyhasi orqali oilalarni birgalikda kitob oʻqishga undadi. Bush qarovsiz yoki zoʻravonlikka uchragan bolalar uchun favqulodda xizmatlar koʻrsatish maqsadida shtat boʻylab „Kamalak xonalari“ ni yaratdi. Bu orqali u bolalarni himoya qilish xizmatlarini qoʻllab-quvvatlash uchun „Adopt-a-Caseworker“ dasturini ilgari surdi. U oʻz mavqeidan Altsgeymer kasalligi va koʻkrak saratoni haqida xabardorlikni targʻib qilish uchun foydalangan.
Amerika Qoʻshma Shtatlarining birinchi xonimi
Birinchi xonim sifatida Bush milliy va xalqaro miqyosda bolalar va ayollarn muammolarini hal qilish masalalarida ishtirok etgan. Uning asosiy targʻibot ishlari orasida taʼlim va ayollar salomatligi bor edi.
Taʼlim va bolalar
2001-yilda oʻqish va taʼlimni rivojlantirish uchun u Kongress kutubxonasi bilan hamkorlikda yillik Milliy kitob festivalini oʻtkazdi. 2002-yil yanvar oyida Bush Senatning Taʼlim boʻyicha qoʻmitasi oldida guvohlik berib, oʻqituvchilarning ish haqini oshirishni va Head Start dasturlari uchun yaxshi oʻqitishni soʻradi. Maktablarda Amerika vatanparvarlik merosini targʻib qilish uchun u Milliy madhiya loyihasini boshlashga yordam berdi. 2006-yilda Bush va ommaviy axborot vositalari rahbarlari Katrina va Rita toʻfoni vayron qilgan Fors koʻrfazi qirgʻogʻidagi maktab kutubxonalari uchun 500 000 AQSh dollari miqdorida grant ajratish uchun birgalikda ishladilar.
Keyinchalik oʻz faoliyati davomida u Birlashgan Millatlar Tashkiloti tomonidan Savodxonlik oʻn yilligidagi faxriy elchisi deb sharaflangan.
Ayollar salomatligi va huquqlari
U eʼtibor qaratgan masalalardan yana biri ayollar salomatligi va farovonligi bilan bogʻliq edi. U Ayollar salomatligi uchun ikkita yirik kampaniyada ishtirok etdi.
2001-yil noyabr oyida u prezidentdan tashqari har hafta prezidentlik radiosiga murojaat qilgan birinchi odam boʻldi. U fursatdan foydalanib, AQShning Afgʻonistonga bostirib kirishi oldidan Afgʻonistondagi ayollarning ahvolini muhokama qilib, „Ayollarga shafqatsiz zulm qilish terrorchilarning asosiy maqsadidir“ dedi. Uning soʻzlari AQShning Afgʻonistondagi aralashuvidan maqsadini ochib berdi va bu uning maʼmuriyatdagi eng mashhur nutqlaridan biriga aylandi. 2002-yil may oyida u Ozodlik radiosi orqali Afgʻoniston xalqiga nutq soʻzladi. 2005-yil mart oyida u birinchi xonim sifatida ushbu mamlakatga uchta sayohatdan birinchisini qildi.
Xorijiy davlatlarga sayohatlar
Birinchi xonim sifatida u Afrikaga besh marta sayohat qildi. Ularning maqsadi, asosan, Bush maʼmuriyatining global epidemiyalarga qarshi kurashish tashabbusi doirasida OIV/OITS va bezgak haqida xabardorlikni oshirish edi, lekin Bush ayollar uchun taʼlim va keng imkoniyatlar zarurligini ham taʼkidladi. U Prezident Bushning OITSga yordam berish boʻyicha Favqulodda Rejasini targʻib qilish va qoʻllab-quvvatlash uchun boshqa mamlakatlarga koʻplab sayohatlar qilgan; bu mamlakatlarga Zambiya (2007), Mozambik (2007), Mali (2007), Senegal (2007), va Gaiti (2008) kiradi.
Kutubxonalar
Bush Amerika kutubxonalari uchun Laura Bush jamgʻarmasini yaratdi. Har yili Laura Bush fondi AQSh maktablariga 1 000 000 AQSH dollaridan ortiq grantlar ajratadi.Bushning 21-asr kutubxonasi dasturi irqi, rangi, milliy kelib chiqishi, jinsi, nogironligi yoki yoshiga qarab kamsitmaydigan teng imkoniyatlar grantidir. 2015-yil may oyida Bush Texasning Ostin shahridagi oltita maktabga 7000 dollar miqdorida grant ajratdi. 2017-yilda „Xarvi“, „Irma“ va „Mariya“ toʻfonlari hamda Kaliforniyadagi oʻrmon yongʻinlari vayronagarchiliklaridan soʻng, jamgʻarma yana oʻz resurslarini tabiiy ofatdan jabr koʻrgan maktablarga kitob toʻplamlarini tiklash uchun bagʻishladi.
Laura V. Bush Ayollar salomatligi instituti
2007-yil avgust oyida Texas Tech universiteti sogʻliqni saqlash fanlari markazida Laura V. Bush nomidagi Ayollar salomatligi instituti (LWBIWH) tashkil etildi. Ushbu institut tadqiqot, taʼlim va jamoatchilik bilan aloqalarni ayollar salomatligiga multidisipliner yondashuvda birlashtirishga qaratilgan.
Mukofotlar
Birinchi xonim sifatidagi faoliyati davomida va undan keyin Laura Bush bir qator mukofot va unvonlarga sazovor boʻldi. 2002-yil oktyabr oyida Elie Wiesel Insoniyat jamgʻarmasi uning taʼlim yoʻlidagi saʼy-harakatlarini eʼtirof etib, uni taqdirladi. Shuningdek, 2002-yilda u Barbara Uolters tomonidan yilning eng jozibali odami deb topildi.
2005-yil aprel oyida Amerika kutubxonalari assotsiatsiyasi uni Amerika kutubxonalari va kutubxonachilariga koʻrsatgan koʻp yillik yordami uchun mukofotladi
2003-yil 18-oktyabrda u sobiq prezident Gloriya Makapagal Arroyo tomonidan birinchi darajali Gabriela Silang ordeni bilan taqdirlandi, bu uni Prezident George Bushning Filippinga davlat tashrifi chogʻida AQShning birinchi birinchi xonimi unvoniga sazovor qiladi.
U 2006-yil mart oyida Kuvayt -Amerika jamgʻarmasi tomonidan butun dunyo boʻylab bolalarning yashash sharoiti va taʼlimini yaxshilashga koʻmaklashgani uchun mukofot oldi. 2007-yilda u Amerika yutuqlari akademiyasining Oltin plastinka mukofotiga sazovor boʻldi.
Toʻrtta oʻquv muassasasi uning nomiga berilgan: Xyustondagi Pasadena ISD Laura Uelch Bush boshlangʻich maktabi, Ostindan tashqarida, Texasning Travis okrugidagi Leander ISDdagi Laura V. Bush boshlangʻich maktabi, Texasning Lubbok shahridagi Laura Bush oʻrta maktabi (Lubbok-Kuper ISD) va Kosovodagi AQSh harbiy bazasi boʻlgan Kamp Bondsteeldagi Laura Bush taʼlim markazi. U 2008-yilda Xristian Ozodligi xalqaro erkinlik mukofoti bilan taqdirlangan. Bush davlat xizmati uchun Jefferson mukofotlarini tanlash kengashida.
2016-yil noyabr oyida Bush afgʻon ayollari huquqlarini himoya qilish yoʻlidagi yillar davomida qilgan faoliyati uchun Ayollar Demokratiya Tarmogʻidan 10 uchun 10 mukofotiga sazovor boʻldi.
2017-yil may oyida Bush Vashingtonda (Kolumbiya okrugi) tarixni yaratuvchi ayollar mukofoti bilan taqdirlandi
Manbalar
uz.wikipedia.org