Kuchuk O‘zenbosh qal’asi
Kuchuk-Oʻzenbosh (ukraincha: Кучук-Узенбаш, qrim tatarcha: Küçük Özenbaş, Кучюк Озенбаш) — XIII-XIV asrlarga oid oʻrta asr qal’asi xarobalari. Mnogorechie qishlogʻining janubiy chekkasida (sobiq Kuchuk Oʻzenboshi) xuddi shu nomdagi buloq boʻyida joylashgan. Qrim Avtonom Respublikasi Oliy sudining 2000-yil 16-fevraldagi 914-2 /20-son qarori bilan „Kechki oʻrta asrlardagi Kuchuk-Oʻzenbosh qalʼasi“ mintaqaviy ahamiyatga ega boʻlgan tarixiy yodgorlik deb eʼlon qilindi.
Tavsif
Qal’aning oʻlchami 65 ga 40 m, maydoni 0,18 gektar boʻlgan tosh platformada joylashgan edi. Shimoli-sharqdan va shimoli-gʻarbdan tosh balandligi 5-15 m balandlikdagi qoyalar, janubi-gʻarbdan chuqurligi 10 m gacha boʻlgan jar bilan oʻralgan. hozirgi vaqtda devor yomon vayron qilingan va sirtda deyarli koʻrinmas. Qoʻrgʻonni tekshirish chogʻida 13—14-asrlarga oid sopol buyumlar parchalari topildi, bu esa yodgorlik tarixini aniqlash imkonini berdi. Qal’a strategik jihatdan joylashgan edi — bu Ay-Petrining janubiy yonbagʻirlarini va Lapata-Bogʻoz dovoni (Qrimning janubiy qirgʻogʻi) yoʻlini, Boyka massivining sharqiy yon bagʻirlarini, Kuchuk-Uzenbosh vodiysini va boshqa hududlarni boshqarishga imkon berdi. Arxeologik qazishmalar olib borilmagan va Kuchuk-Oʻzenbosh istehkomi ilmiy adabiyotlarda tasvirlanmagan. Yaqin vaqtgacha qadimiy manzilgoh hududi qishloqning turar-joy qismida joylashgan boʻlib, oʻrta asr qoldiqlari XVIII-XX asrlarga oid binolar bilan qoplangan.
Kuchuk-Oʻzenbosh hisori Kuchuk-Uzenbash va Biyuk-Uzenbash qishloqlari bilan birgalikda Teodoro knyazligining bir qismi sifatida Kipiya qal’asi egasining merosiga kirgan degan versiya mavjud.
Manbalar
uz.wikipedia.org