Ksenonning izotoplari
Tabiiy ksenon (xenon) ( Xe) 7 ta barqaror izotopdan va 2 ta juda uzoq umr ko'radigan izotopdan iborat. 2 marta elektron tutilishi Xe (yarim yemirilish davri 1.8 ± 0.5(stat) ± 0.1(sys) ×1022 years ) va ikki marta beta yemirilishi Xe (yarim yemirilish davri 2.165 ± 0.016(stat) ± 0.059(sys) ×1021 years da kuzatilgan. 2.165 ± 0.016(stat) ± 0.059(sys) ×1021 years ), bu barcha nuklidlarining yarim yemirilish davrlari orasida eng uzuni shu hisoblanadi. Xe va Xe izotoplari ham ikki baravar
β
{\displaystyle \beta }
-parchalanishga uchraydi [8], lekin bu izotoplarda hech qachon kuzatilmagan, shuning uchun ham ular barqaror hisoblanadi. Ushbu barqaror izotoplardan boshqa, 32ta sun'iy beqaror izotoplar va turli izomerlar o'rganildi, ularning eng uzoq umr ko'ruvchi izotopi Xe bo'lib, yarimparchalanish davri 36,345 kun. Boshqa barcha izotoplarning yarimparchalanish davri 12 kundan kam, ko'pi esa 20 soatdan kam. Eng qisqa umr ko'radigan izotopi Xe yarim yemirilish davri 58
μ
s
{\displaystyle \mu s}
ga teng va proton va neytronlarning soni teng bo'lgan eng og'ir nukliddir. Ma'lum izomerlardan eng uzoq umr ko'rgani Xe, yarim yemirilish davri 11,934 kun. Xe
β
{\displaystyle \beta }
- parchalanishi natijasida hosil bo'ladi ( yarim yemirilish davri : 16 million yil); Xe, Xe, Xe va Xe Pu ning bo'linish mahsulotlarining ba'zilaridir, shuning uchun yadroviy portlashlarning ko'rsatkichlari sifatida ishlatiladi.
Sun'iy izotopi Xe-135 yadroviy bo'linish reaktorlarining ishlashida katta ahamiyatga ega. Xe termal neytronlar uchun katta tasavvurga ega, 2,65 × 10 barns, shuning uchun u neytron absorber yoki operatsiya davridan keyin zanjir reaktsiyasini sekinlashtiradigan yoki to'xtata oladigan " zahar " vazifasini bajaradi. Bu Amerikaning Manxetten loyihasi tomonidan plutoniy ishlab chiqarish uchun qurilgan eng qadimgi yadro reaktorlarida topilgan. Ushbu ta'sir tufayli dizaynerlar reaktorning reaktivligini (yadro yoqilg'isining boshqa atomlarini bo'linishda davom etadigan neytronlar soni) zanjir reaktsiyasini boshlash uchun zarur bo'lgan boshlang'ich qiymatdan oshirish choralarini ko'rishlari kerak. Xuddi shu sababga ko'ra, yadro portlashi va elektr stantsiyasida hosil bo'lgan parchalanish mahsulotlari 135 ning katta ulushi sifatida sezilarli darajada farq qiladi.
Ma'lumotnomalar
uz.wikipedia.org