Korotatsiya doirasi

Korotatsiya doirasi — bu spiral galaktikaning galaktik markazi atrofidagi aylana hisoblanadi. U yerda yulduzlar spiral qoʻllar bilan bir xil tezlikda harakat qiladi. Ushbu doiraning radiusi korotatsiya radiusi deb ataladi. Doira ichida yulduzlar tezroq harakat qiladi va tashqarida ular spiral qoʻllarga qaraganda sekinroq harakat qiladi.

Quyosh Somon yoʻlining korotatsion doirasi yaqinida joylashgan.

Qorongʻu materiyaning taʼsiri

Korotatsiya doirasi galaktikadagi qorongʻu materiyani tekshirish uchun ishlatilishi mumkin. Somon yoʻli kabi toʻsiqli spiral galaktikalarda bardagi yulduzlar spiral qoʻllardagi yulduzlarga qaraganda tezroq aylanadi, chunki ular galaktika markaziga yaqinroqdir. Hisob-kitoblar shuni koʻrsatdiki, etarlicha massiv qorongʻu materiya halolari aylanishni sekinlashtiradi, bu esa korotatsiya radiusini bar uzunligidan 1,4 baravar kattaroq boʻlishiga olib keladi.

Koʻpgina oʻlchovlar shuni koʻrsatdiki, korotatsiya radiusi har doim bar uzunligidan 1,4 baravar kam boʻladi, bu qorongʻu materiya galaktikaning aylanishiga sezilarli taʼsir koʻrsatmaydi degan xulosaga olib keladi.

Biroq, 2017-yilgi tadqiqot shuni koʻrsatdiki, galaktikalarning qoʻllari ilgari oʻylanganidan koʻra sekinroq aylanadi, bu qorongʻu materiya baʼzan korotatsiya radiusi chiziq uzunligidan 1,4 baravar kam boʻlsa ham, galaktikaning aylanishiga taʼsir qilishini anglatadi.

Manbalar

uz.wikipedia.org