Koronar sinus
Koronar sinus (lotinchadan coronar „toj“) yurakning eng katta venasi. Kislorodsiz qonning yarmidan koʻpi yurak mushagidan oʻng atriumga gʻorchaga oqib chiqadi. U yurakning orqa tomonida, chap atrium va chap qorincha oʻrtasida boshlanadi. Katta yurak venasi va chap atriumning qiyshiq venasining birlashishidan boshlanadi. U bir nechta tarmoqlarni oladi. U yurakning orqa tomoni boʻylab chap atrium yaʼni gʻorchaga va chap qorincha orasidagi nayboʻylab oʻtadi, soʻngra koronar sinusning teshigida (odatda koronar sinus qopqogʻi bilan bogʻlangan va himoyalangan) oʻng atriumga oqadi.
Tuzilishi
Kelib chiqishi
Koronar sinus yurakning orqa tomonida chap atrium yaʼni chap gʻorcha va chap qorincha oʻrtasida yuzaga keladi. Koronar sinus katta yurak venasi bilan chap atriumning qiyshiq venasining birlashuvidan boshlanadi. Koronar sinusning kelib chiqishida katta yurak venasining oxirgi nuqtasida joylashgan koranar sinusning Vieussens qopqogʻi bilan belgilanadi.
Yoʻnalishi
Koronar sinus cor yurakning orqa tomonidagi chap atrioventrikulyar qorinchalararo chuqurchada (koronar sulkus koronar egat) koʻndalang yoʻnalishida oʻtadi. Sinus oʻng atriumga kirishdan oldin va sezilarli darajada kengaygan va deyarli kichik barmoq uchi kattaligigacha keladi.
Koronar sinus oʻng atriumning orqa devori orqali koronar sinusning teshigidan oqib chiqadi. Bu teshik oʻng atriumning orqa-past tomonida, faqat medial va pastki kavak vena teshigining chap tomonida va pastki kavak vena va oʻng atrioventrikulyar teshik trikuspidal qopqogʻi oʻrtasida joylashgan. Teshik odatda koronar sinusning qopqogʻi (oʻng atrium foramen yaʼni teshigining oldingi pastki qismida joylashgan yupqa yarim oy shaklidagi qopqoq) bilan himoyalangan.
Tarmoqlari
Koronar sinus tojsimon boʻshliq qonni aynan kichik, oʻrta, katta va qiyshiq yurak tomirlaridan oladi. Shuning uchun, u chap chekka venadan va chap orqa qorincha venasidan qon oladi.
Chap atriumning yaʼni qorinchaning qiyshiq venasidan tashqari boshqa barcha arteriyalar koronar sinusga tushadigan barcha venalarning koronar sinus tojsimon sinus bilan tutashgan joyida klapanlar mavjud.
Yurakning oldingi venalari koronar sinusga tojsimon sinus yaʼni boʻshliqqa tushmaydi, balki toʻgʻridan-toʻgʻri oʻng atriumga tushadi. Besian venalari deb nomlanuvchi baʼzi kichik tomirlar toʻgʻridan-toʻgʻri yurakning toʻrta kamerasidan biriga oʻtib boradi.
Mikroanatomiyasi
Koronar sinus devori qisman mushaklidir.
Funksiya
Koronar sinus yurak qon taʼminotining taxminan 55% venoz qon qaytishi uchun javobgardir.
Klinik ahamiyati
Elektrodlar yurakning elektrofiziologiyasini oʻrganish uchun koronar sinusga va orqali kiritilishi mumkin. Bu
koronar sinus elektrogrammasini oʻz ichiga oladi. Koronar sinus toʻgʻridan-toʻgʻri oʻng atrium oʻng boʻlmachasi bilan bogʻlanadi. Oʻpka gipertenziyasi kabi oʻng atrial bosimning oshishiga olib keladigan har qanday holat natijasida kengayadi . Kengaygan koronar sinus tojsimon boʻshliq baʼzi tugʻma yurak-qon tomir kasalliklarida ham kuzatiladi, masalan, doimiy chap yuqori vena kavak va oʻpka venasining umumiy anomaliyasiga qaytadi.
Qoʻshimcha tasvirlar
Manbalar
uz.wikipedia.org