Kopirayting

Kopirayting (copywriting – ing.) So‘zma-so‘z tarjimada uning ma’nosi «matn yozish» ni anglatadi. Kopirayting deganda, odatda, reklama materiallari yoki matnlarini biznes uchun tayyorlash tushuniladi. Demak, kopirayterlar – tijorat matnlarini yaratuvchilardir.

Kopirayterlar bilbordlar, broshyuralar, kataloglar, qo'shiq so'zlari, jurnal va gazeta reklamalari, savdo xatlari va boshqa to'g'ridan-to'g'ri pochta, televideniye yoki radio reklamalari uchun skriptlar, shiorlar, veb-sayt va ijtimoiy media postlari va boshqa marketing kommunikatsiyalarini yaratishda yordam beradi.

Kopirayting turlari va darajalari

Tijorat matnlari formati, maqsadi va e’lon qilinish darajasiga ko‘ra ikki turga bo‘linadi:

Bu ikkala turdagi matn tovarlar va xizmat turlari haqida foydali axborot berib, o‘ziga xos imij yaratadi.

Yo'nalish bo'yicha ma'lumotlar

Ko'pgina kopirayterlar reklama agentliklarida, kopirayter agentliklarida ishlaydilar yoki frilanserlik bilan shug'ullanadilari. Frilansda mijozlar kichikdan tortib yirik kompaniyalargacha bo'ladi.

Kopirayterlar, shuningdek, tez-tez reklama qiladigan chakana savdo tarmoqlari, kitob noshirlari yoki boshqa yirik firmalar uchun masofadan, frilanserlik xizmatini ko'rsatadi. Ular, shuningdek, gazetalar, jurnallar va radio-eshittirishlar uchun reklamalarni yozishlari mumkin.

Kopirayterlar texnik yozuvchilarga o'xshaydi va martaba bir-biriga mos kelishi mumkin. Umuman olganda, texnik yozuv o'quvchilarni ishontirishdan ko'ra, xabardor qilish va ko'rsatmalar berishga bag'ishlangan. Misol uchun, kopirayter avtomobil sotish uchun e'lon yozsa, texnik yozuvchi undan qanday foydalanishni tushuntirib beruvchi operator qo'llanmasini yozadi.

Ta'lim

An'anaga ko'ra, kopirayter bo'lish uchun zarur bo'lgan bilimlar ko'pincha: o'z ona tilisi (yoki chet tillari), reklama, jurnalistika yoki marketing bo'yicha fundamental bilim.

Bugungi kunda kopirayter bo'lishni istaydigan shaxslar, kopirayterlikni kurslar orqali yoki murabbiylardan o'rganishlari mumkin.

2018 yilda AQSh Mehnat statistikasi byurosi yozuvchilar va mualliflar uchun yillik o'rtacha ish haqi 62,170 dollarni tashkil etdi. 2019 yilda PayScale.com kopirayterlar uchun kutilayotgan ish haqi 35 000 dan 73 000 dollargacha bo'lganini aytdi.

Mashhur kopirayterlar

Jon Emori Pauers (1837—1919) dunyodagi birinchi toʻliq ish kunida ishlagan kopirayter edi. O'shandan beri ba'zi kopirayterlar yirik reklama agentliklariga asos solganlari uchun, boshqalari esa umr bo'yi ishi tufayli sohada taniqli bo'lishdi. Ko'pgina ijodkorlar boshqa sohalarda mashhur bo'lishdan oldin kopirayter bo'lib ishlaganlar .

Devid Ogilvi (1911—1999) reklamaning otasi sifatida tanilgan. Shuningdek, u Rolls-Royce avtomobillariga bag'ishlangan mashhur iqtibos bilan mashhur: "Soatiga 60 milya tezlikda bu yangi Rolls-Roycedagi eng baland shovqin, qo'l soatidan keladi". U, shuningdek, reklama sohasida Ogilvy haqida reklama va reklamachining e'tiroflari kabi ba'zi esda qolarli kitoblarni yozgan.

Leo Burnett (1891-1971) Time jurnali tomonidan XX asrning 100 ta eng nufuzli kishilaridan biri sifatida tanilgan. U Leo Burnett Worldwide asoschisi edi. Uning unutilmas Marlboro odami - eng muvaffaqiyatli kampaniyalardan biri. Uning kompaniyasi Publicis Groupe tomonidan 2002 yilda sotib olingan.

Mashhur reklama kampaniyalarining shiorlari

Formatlar

Yuqorida keltirilgan formatlarning barchasini baravariga bajarish buyurtmasi asosida ishlansa, bu kopirayting emas, kontent-marketingi deb atalib, bu xizmat turi kontent yordamida biznesni rivojlantirishga qaratilgan kompleks strategiya deyiladi.

Qidiruv tizimini optimallashtirish (SEO)

Veb nusxasi o'z maqsadlari qatoriga qidiruv tizimlarida yuqori o'rinlarga erishishni o'z ichiga olishi mumkin. Dastlab, bu veb-sahifalarda kalit so'zlar va iboralarni strategik joylashtirish va takrorlashni o'z ichiga oladi, lekin o'quvchilari odatiy deb hisoblaydigan tarzda yozish, shuningdek ularni Meta teglar, sahifa sarlavhalari va sarlavhalariga kiritish.

Ammo vaqtlar o'tdi va "sahifadagi optimallashtirish" endi semantik so'zlar va iboralarni (ya'ni bir xil ma'noni anglatuvchi yoki bog'langan) ko'rib chiqishni o'z ichiga oladi. SEO uchun kopirayter, shuningdek, tegishli sahifaga havola qilingan sahifalarda, ayniqsa havolada ishlatiladigan matnda yozilgan narsalarni ham o'z ichiga oladi, ammo bu ortiqcha bo'lmasligi kerak. Narsalar asta-sekin rivojlanib borar ekan, bu borada juda ko'p tadqiqotlar olib borildi (va davom etmoqda).

Turli xil yozish usullari

AIDA modeli

AIDA so'zning kengaytmasi — Attention - e’tibor, Interest - qiziqish, Desire - xohish, Action - harakat.

Ushbu modelning o‘ziga xos xususiyati shundan iboratki, u nafaqat savdo matnlarini yozish uchun, balki B2B va B2C uchun har qanday marketing vositasini yaratishda ham qo‘llaniladi.

Ayniqsa, kataloglar, mahsulot kartalari, "landing" sahifalari, elektron pochta xabarlari, bukletlar va tijorat takliflari uchun javob beradi.

Bunday uslubda matn yozishning bosqichlari quyidagicha:

- Attention

• Mohiyati: O‘quvchi e’tiborini jalb qiladigan sarlavha (so‘roq yoki undov gap) yozish. Lekin bajarish imkonsiz bo‘lgan narsalarni va’da qilish aslo mumkin emas.

- Interest

• Mohiyati: O‘quvchida yolg‘on hamda ko‘pirtirilgan va bo‘rttirilgan ma’lumotlarsiz qiziqish uyg‘otish.

- Desire

• Mohiyati: Mijozda mahsulot yoki xizmatning afzalliklari, o‘ziga xosligini namoyish qilish orqali, sotib olish istagini uyg‘otadigan ma’lumot.

- Action

• Mohiyati: Xaridorni harakatga chorlash. Ya’ni sizga qo‘ng‘iroq qilishiga yoki xabar yozishga va h.k.

PMHS modeli

PMHS so'zning kengaytmasi — Pain — og‘riq, More pain —ko‘proq og‘riq, Hope — umid, Solution — yechim.

Ushbu model asosan B2C da, B2B da esa kamroq qo‘llaniladi. U ijtimoiy tarmoqlardagi postlarda, lending saytlarida va reklama e’lonlarida ishlaydi.

Bunday uslubda matn yozishning bosqichlari quyidagicha:

- Pain

Mohiyati: O‘quvchini qiynayotgan muammolarga e’tibor berish, "og‘riq nuqtalarini" qidirish.

- More Pain

Mohiyati: Muammoni tezda hal qilish uchun argumentlar, tugallanmagan yoki o‘z vaqtida bajarilmagan ishlarning oqibatlariga e’tibor qaratish.

- Hope

Mohiyati: Vaziyatdan chiqish yo‘lini, umidni taqdim etish.

- Solution

Mohiyati: Mahsulotning muammoga berishi mumkin bo‘lgan aniq yechimlari haqida.

ODC modeli

ODC soʻzning kengaytmasi — Offer — taklif, Deadline — vaqt chegarasi, Call to action — harakatga chorlov.

Ushbu formula cheklangan vaqt uchun cheklangan miqdordagi tovar yoki xizmatlarni taklif qilish bilan tavsiflanadi.

Bunday uslubda matn yozishning bosqichlari quyidagicha:

- Offer

• Mohiyati: Sarlavhada o‘ta foydali taklifning taqdimoti va birinchi xatboshida batafsil izoh berilgan bo‘lishligi.

- Deadline

• Mohiyati: Xizmat yoki mahsulotning soni va muddatiga cheklovlar joriy etilishi.

- Call to action

• Mohiyati: Taklifni sotib olish uchun harakat algoritmi.

Manbaalar

uz.wikipedia.org