Konstantin Tretyakov
Konstantin Nikolayevich Tretyakov (1892—1956) — rus va sovet nevrologi. Parkinson kasalligining Nigeriya nazariyasini yaratgan olim sifatida tanilgan, miya poyasining qora modda funksiyalarini oʻrgangan.
Tarjimai holi va ilmiy faoliyati
1892-yil 26-dekabr Yangi Margʻilonda (hozirgi nomi Fargʻona) harbiy shifokor oilasida tugʻilgan. Keyinchalik Tretyakovlar oilasi Sibirga koʻchib oʻtgan. Tretyakov liberal qarashlari bilan ajralib turardi - ular shuning uchun Irkutskdan haydalgan. Konstantin siyosiy namoyishlarda qatnashgan, buning uchun Irkutskdagi kollejni tark etishga va tashqi talaba sifatida imtihon topshirishga majbur boʻlgan. Shu munosabat bilan ota-onasi oʻz farzandlarini Parij oliy oʻquv yurtiga yuborishgan.
1911-yilda Sorbonna tibbiyot fakultetiga oʻqishga kirgan. 1916-yilda oʻqishni tugatgach, Charcot nerv kasalliklari boʻlimining miya laboratoriyasi mudiri etib tayinlangan. Bu lavozimda 7 yil (1916-yildan 1923-yilgacha) ishlagan. U bir muncha vaqt taniqli ruminiyalik nevrolog Gheorghe Marinescu(ingl.)oʻzb. ) bilan ishlagan.
Charcot laboratoriyasidagi ishi Birinchi jahon urushi va Economo letargik ensefalit epidemiyasi davriga toʻgʻri kelgan.
Tretyakov ishining asosiy yoʻnalishi postensefalitik parkinsonizm patogenezini va ensefalitdan vafot etgan bemorlarning miyasini oʻrganish boʻlgan. Ushbu kasallikdan vafot etgan bemorlarda qora moddaning aniq yoʻqolishini aniqlagan. O‘z dissertatsiyasida shunday yozgan:
Bu yerda va aynan mana shu yerda epidemik ensefalitdagi hujayrali elementlar har doim halokatli boʻlib kelgan, davolab boʻlmaydigan izlar qoldiradi, bu epidemik ensefalitning eng doimiy va tipik sindromi parkinsonizm hodisalarini keltirib chiqaradi.
1923-yildan 1926-yilgacha Braziliyaning San-Paulu hukumatining taklifiga binoan Juqueri kasalxonasida nevrologiya boʻlimi mudiri boʻlib ishlagan va u yerda tibbiy jurnalni nashr qilishni tashkil qilgan.
Mashhur rus shifokori va olimi V. M. Bexterevning yordami bilan SSSRga qaytib kelgan va bu yerda dastlab Psixonevrologiya institutida ilmiy xodim boʻlib ishlagan. 1931-yilda Saratov tibbiyot institutining asab kasalliklari kafedrasi mudiri lavozimiga tanlov asosida saylangan. Vafotigacha shu lavozimda ishlagan.
Parkinsonizm patogenezining nigral nazariyasini ishlab chiqish uchun Tretyakov laureat unvoniga sazovor boʻlgan va Sorbonnaning nominal kumush medali bilan taqdirlangan. Yana „Shon-sharaf belgisi“ ordeni va uchta medal bilan taqdirlangan. 1945-yil oktyabr oyida SSSR Tibbiyot fanlari akademiyasining muxbir aʼzosi etib saylangan.
Saratovdagi Voskreseniye qabristonining 1-boʻlimiga dafn etilgan.
Asosiy ilmiy ishlari
Manbalar
uz.wikipedia.org