Kirichenko ninachisi

Anormogomphus kiritschenkoi (lotincha: Anormogomphus kiritschenkoi) — ninachilar turkumiga mansub Anormogomphus turkumiga mansub. Maxsus nom sovet entomologi Aleksandr Nikolayevich Kirichenko (1884-1971) sharafiga berilgan.

Tavsif

Bunday yirik ninachi turi juda ochiq sariq rangli, tanasida to‘q ranglar deyarli uchramaydi. Turkumning boshqa barcha turlaridan farqli o‘laroq, erkaklarda qanotlarning orqa burchagi yumaloq bo‘lib, tirqishlari yo‘q. Urg‘ochilari ichida tuxum qo‘yuvchisi bo‘lmaydi, ular qorin uchi bilan suvga urganda tuxumlarini yakka-yakka sochadi.

Tarqalishi va yashash joylari

Gʻarbiy Osiyo (Eron, Iroq), Afgʻoniston, Oʻzbekiston, Qozogʻiston, Turkmanistonda tarqalgan.

Qozog‘iston hududida — juda kam uchraydigan turi (yakka topilmalardan maʼlum), u mamlakat janubida uchraydi. O‘zbekistondagi turi Surxondaryoning quyi oqimida (Termiz shahri yaqinida) mavjud.

Kirichenko ninachisi tekislik va tog‘ vodiylarida (dengiz sathidan 500-1000 m balandlikda) tez oqimli daryolarda yashaydilar.

Biologik hayot

Parvoz vaqti — iyun-iyul. Lichinkalar tez oqadigan tog‘ va pasttekislik daryolarida kamida ikki yil rivojlanadi. Lichinkalar kichik bo‘g‘imoyoqlilar bilan oziqlanadi.

Muhofaza etish

Ninachining bunday turi Qozog‘iston va Oʻzbekiston Qizil kitobiga kiritilgan. Ushbu mamlakatlarda turlarning ko‘payishiga suv havzalarining ifloslanishi, gidrotexnika qurilishi va meliorasiya jarayonida daryolar oqimining o‘zgarishi salbiy taʼsir ko‘rsatmoqda.

Manbalar

uz.wikipedia.org