Kanada — Ispaniya munosabatlari
Ispaniya — Kanada munosabatlari Ispaniya va Kanada oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlardir.
Tarixi
1774-yil iyul oyida ispan navigatori Xuan Xose Peres Ernandes Alyaskaga ketayotganda Xaida Guay arxipelagiga tashrif buyurgan birinchi yevropalik boʻldi. Ushbu arxipelag kashf etilgandan soʻng, yana bir nechta ispan ekspeditsiyalari Britaniya Kolumbiyasi qirgʻoqlari boʻylab suzib kelishdi. 1789-yilda Ispaniya Nootka orolida ikkita aholi punkti tashkil etdi: Santa Cruz de Nuca va Fort San Migel. Ispaniya imperiyasi oʻsha paytda Amerikadagi Argentinadan Alberta va Saskachevangacha boʻlgan hududni nazorat qilgan.
1936-yildan 1939-yilgacha Ispaniyada respublikachilar va millatchilar oʻrtasida fuqarolar urushi boʻlib oʻtdi. Kanada mojaro paytida rasman neytral boʻlgan, ammo 1700 dan ortiq kanadalik koʻngillilar respublikachilar uchun kurashga qatnashgan. Kanadalik koʻngillilar Amerikaning Linkoln-Vashington batalyoniga qoʻshilishdi va keyinchalik oʻzlarining Makkenzi-Papino Kanada koʻngillilar batalyonini tuzdilar. 1937-yilda Kanada parlamenti kanadaliklarning xorijiy urushlarda yollanma askar sifatida ishtirok etishini taqiqlovchi qonun qabul qildi. Ispaniya fuqarolar urushida 700 ga yaqin kanadaliklar halok boʻlgan. 1939-yil aprel oyida soʻnggi kanadalik koʻngillilar Ispaniyani tark etib, Fransisko Franko gʻalabasidan keyin Kanadaga qaytib kelishgan.
Ikkinchi jahon urushi tugaganidan keyin Kanada va Ispaniya oʻrtasida doʻstona munosabatlar yaxshilandi. 1959-yilda mamlakatlar oʻrtasida diplomatik munosabatlar oʻrnatildi, viza rejimi bekor qilindi. 1995-yilda „halibut urushi“ deb nomlanuvchi baliq ovlash mojarosi natijasida munosabatlar keskinlashdi. Bu Shimoliy Atlantika mintaqaviy baliqchilik tashkiloti (NAFO) doirasida baliqchilikni boshqarishdagi jiddiy tafovutlar tufayli Kanadani Yevropa Ittifoqiga va ayniqsa Ispaniyaga qarshi qilib qoʻydi. Ispaniya inqiroz davrida Ispaniyaga tashrif buyurgan Kanada fuqarolari uchun viza rejimini joriy qildi va Kanada bilan diplomatik aloqalarni uzish bilan tahdid qildi. Keyingi bosqichda Ispaniya oʻz trollarini himoya qilish uchun dengiz patrul kemasini yubordi. Kanada bu hududda baliq tutayotgan ispan baliq ovlash qayiqlarining toʻrlarini kesishni boshladi. Yevropa Ittifoqi bu inqirozda noaniq pozitsiyani egalladi, Buyuk Britaniya va Irlandiya Kanadani qoʻllab-quvvatladi. Yevropa davlatlari va Islandiya esa Ispaniyani qoʻllab-quvvatladi. Natijada, Estai ekipaji kanadaliklar tomonidan 500 ming dollar garov evaziga ozod qilindi va Ispaniyaga qaytib keldi. Natijada, mamlakatlar tinchlik shartnomasini imzoladilar, unga koʻra ispan kemalari bahsli hududni tark etdi va kanadaliklar ispanlarga 500 000 AQSh dollari miqdoridagi omonatni qaytarib berdi. Inqiroz tugagandan soʻng, Ispaniya-Kanada munosabatlari yaxshilandi. 2007-yilda mamlakatlar baliqchilik sohasida oʻzaro kelishuv va hamkorlik memorandumini imzoladilar.
Savdo aloqalari
2014-yilda Kanada va Ispaniya oʻrtasidagi umumiy savdo hajmi 2 milliard dollardan ortiqni tashkil etdi. Kanadaning Ispaniyaga eksporti: samolyotlar va ehtiyot qismlar, rudalar, don mahsulotlari, mashinalar. Ispaniyaning Kanadaga eksporti: farmatsevtika, yonuvchan moddalar, moylar va minerallar, ichimliklar va elektron uskunalar. Bombardier, BlackBerry va Thomson Reuters kabi Kanada transmilliy kompaniyalari Ispaniyada, Zara ispan kompaniyasi esa Kanadada faoliyat yuritadi. 2014-yilda Kanada va Yevropa Ittifoqi (jumladan, Ispaniya) keng qamrovli iqtisodiy va savdo bitimi deb nomlanuvchi erkin savdo shartnomasini tuzdilar.
Yuqori darajadagi tashriflar
Bosh vazirlarning Kanadadan Ispaniyaga tashrifi Ispaniyadan Kanadaga Bosh vazir va qirollik tashriflari Doimiy diplomatik vakolatxonalar
Manbalar
uz.wikipedia.org