Kaliforniya Fanlar akademiyasi
Kaliforniya Fanlar Akademiyasi (inglizcha: California Academy of Sciences) — yirik tabiiy tarix muzeyi (Golden Gate Park, San-Fransisko, Kaliforniya) shaklida mavjud boʻlgan AQSh ilmiy tashkiloti. 1853-yilda yaratilgan. Ilmiy tadqiqotlar, koʻrgazmalar va taʼlim bilan shugʻullanadi. Toʻliq taʼmirlangan yangi bino 2008-yil 27-sentyabrda San-Fransiskodagi Golden Gate bogʻida ochildi.
Tarixi
Akademiya 1853-yilda
Kaliforniya Tabiat fanlari akademiyasi nomi ostida Kaliforniya Qoʻshma Shtatlarga qoʻshilganidan 3 yil oʻtgach tashkil etilgan va shtatning butun Gʻarbiy qismida bunday turdagi birinchi tashkilot boʻlgan. Tashkilotning maqsadi tabiatni tizimli oʻrganish va toʻplamlar toʻplami deb eʼlon qilindi. 1868-yilda akademiya nomi oʻzgartirildi va oʻzining zamonaviy nomini oldi.
Birinchi rasmiy akademiya muzeyi 1874-yilda Kaliforniya va Dyupont koʻchalari (hozirgi Grant avenyu) burchagida hozirgi Chinatown deb nomlanuvchi mikrorayonda ochilgan boʻlib, unga yiliga 80 000 kishi tashrif buyurgan. Oʻzining mashhurligini hisobga olgan holda, akademiya 1891-yilda San-Fransiskoning taniqli koʻchmas mulk magnati va XIX asr tadbirkori, xayriyachi Jeyms Lik yordami bilan Market Streetdagi yangi va kattaroq binoga koʻchib oʻtdi. Biroq, oradan 15 yil oʻtib, San-Fransiskodagi eng katta zilzila (1906) butun koʻchani, shu jumladan akademiya binosini vayron qildi. Shahar aholisining yarmi halok boʻldi, koʻplab binolar vayron boʻldi, jumladan kutubxona va akademiya kolleksiyasi ham vayronagarchilikka uchradi.
1916-yilda akademiya Golden Gate Parkdagi Shimoliy Amerika qushlar va sutemizuvchilar zaliga koʻchib oʻtdi va bu ularning yangi uyiga aylandi. 1923-yilda Steinhart akvariumi qoʻshildi va 1934-yilda Simson African Hall paydo boʻldi. Urushdan keyingi yillarda qurilish kengaydi, yangi binolar paydo boʻldi: Science Hall (1951-yilda qoʻshilgan), Morrison Planetarium (1952; bu planetariy AQSHda 7-oʻrinni egalladi); Malliard kutubxonasi, Eastwood botanika zali, Livermor xonasi (barchasi 1959-yilda); Cowell Hall (1969). 1989-yilda sodir boʻlgan yangi zilzila akademiya binolariga qoʻshimcha zarar yetkazdi, ularning baʼzilari vayron boʻldi. Shu munosabat bilan, 2008-yil 27-sentyabrda San-Frantsiskodagi Golden Gate bogʻida ochilgan yangi bino qurishga qaror qilindi.
Golden gate bogʻida (San-Fransisko, Kaliforniya) 10 yil va 500 million dollarga qurilgan yangi katta bino nafaqat ilmiy, ofis, maʼmuriy va muzey boʻlimlarini, balki akvarium, planetariy, ilmiy arxiv, astronomiya, kutubxona, botanika bogʻi, maʼruzalar zali, 3D kinoteatri, ikkita restoran, tabiatshunoslik markazi, tomida maysazorli teras (yashil tom deb ataladigan), qushxona, doʻkonlar va boshqa muassasalarni ham oʻz ichiga oladi. Eng yangi bino dizayni tufayli Akademiya dunyodagi eng zamonaviy muzeylardan biri hisoblanadi.
Tadqiqot
Akademiya fanning turli sohalarida, asosan, antropologiya, dengiz biologiyasi, botanika, entomologiya, gerpetologiya, ixtiologiya, umurtqasizlar zoologiyasi, teriologiya, ornitologiya va biologiyaning boshqa sohalarida ilmiy tadqiqotlar olib boradi. Akademiyada geologik va ekologik tadqiqotlar ham uzoq tarixga ega boʻlib, paleontologiya, biologik xilma-xillik va taksonomiyaga alohida eʼtibor qaratilgan.
Nashrlar
Galereya
Manbalar
Havolalar
uz.wikipedia.org