Jyul Aarons
Jyul Aarons (1921-yil 3-oktabr – 2008-yil 21-noyabr) radiotoʻlqinlarning tarqalishini oʻrganishi bilan mashhur boʻlgan Amerikalik kosmik fizigi va shu bilan birga Bostondagi koʻcha suratlari bilan mashhur fotograf edi.
Daastlabki yillari va taʼlim
Aarons Nyu-Yorkning Bronks shahrida tugʻilgan, u yerda otasi tikuvchilik sanoatida ishlagan. 1942-yilda Nyu-York shahar kollejini tamomlagan. Ikkinchi Jahon urushi paytida u Armiya Signal Korpusida xizmat qilgan. U Boston universitetida fizika fakultetida tahsil olib, 1949-yilda magistrlik darajasini oldi. 1953-yilda u Fulbrayt stipendiyasini qoʻlga kiritdi va doktorlik dissertatsiyasini qoʻlga kiritdi va Parij universitetida Ph.D darajasini oldi.
Fizika
1948-yildan 1981-yilgacha Aarons Hanscom Fielddagi Harbiy havo kuchlari geofizika tadqiqot laboratoriyasida katta olim boʻlib ishlagan. U yerda uning tadqiqotlari sunʼiy yoʻldosh va global joylashishni aniqlash texnologiyasini yaxshilashga yordam bergan. Milliy Fan Jamgʻarmasi xodimi Sunanda Basu Aaronsni „ionosferaning sunʼiy yoʻldoshlarini oʻrganish boʻyicha kashfiyotchi“ deb taʼrifladi. Uning nomi „hozirda ionosfera sintillyatsiyalari sohasi bilan sinonimga aylangan“. Parijda oʻqish mobaynida koʻplab yevropalik olimlar bilan hamkorlik qiladi. 1957-yilda sunʼiy yoʻldosh signallariga atmosfera taʼsirini oʻrganishga asoslangan
Joint Satellite Studies Group xalqaro olimlar guruhini tuzdi. Bu guruh keyinchalik dunyo boʻylab yiliga ikki marta yigʻilishlarni oʻtkazib turadigan Beacon Satellite Studies (BSS) guruhiga aylantiriladi. Dastlab, u oʻzining BSS hamkasblarini koʻplab ionosfera monitoringi stantsiyalarini oʻrnatishga undaydi. Keyinchalik bu ishlar havo kuchlariga kosmik aloqa va navigatsiya tizimlarini loyihalashda oʻz samarasini beradi. Guruhning tadqiqotlari ionosfera fazosi-ob-havoni oʻrganish uchun asos yaratdi.
1981-yilda Aarons Boston universitetining astronomiya boʻlimida tadqiqotchi professor boʻldi va 1987-yilda universitetning Kosmik fizika markazini tashkil etishga xissa qoʻshadi. Boston Universitetida boʻlganida u GPS sunʼiy yoʻldoshlari yordamida magnit boʻronlarining ekvatorial va yuqori kenglikdagi ionosferaga taʼsirini oʻrgangan. U oʻz faoliyati davomida yuzdan ortiq ilmiy maqolalarni nashr etdi va ssintilatsiya hodisalari haqida kitob tahrir qildi.
Sovrinlar va mukofotlar
Nashrlar
Muharrir sifatida:
Muallif sifatida:
Fotosurat
Aarons birinchi marta yoshligida Nyu-Yorkning Rokavey shahrida oilasini suratga olib, fotografiyaga qiziqa boshlagan. Keyinchalik oliy oʻquv yurtlarida oʻqishni davom ettirib, olim sifatida faoliyat yuritar ekan, u dunyo boʻylab xizmat safarlarida oʻzi bilan fotoapparat olib, ikkinchi hunarini rivojlantirishda davom etdi. U 1940-yillarning oxiri va 1950-yillarning boshlarida olingan Bostonning etnik jihatdan xilma-xil West End va asosan Italiyaning Shimoliy End mahallalaridagi fotosuratlari bilan mashhur. West Endning katta qismi 1950-yillarning oxirida shaharni keng koʻlamli yangilash loyihasiga kiritiladi va shaharning bir qismi vayron qilingan. Bu esa Aaronsning ushbu hududning fotosuratlarini tarixiy maqsadlar uchun ayniqsa muhim qilgan. Boston jamoat kutubxonasida uning asarlarining keng toʻplami mavjud.
Koʻcha fotosuratchisi sifatida unga Sid Grossman, Lisette Model, Anri Kartier-Bresson va Brassai taʼsir koʻrsatdi. Uning ishi, shuningdek, Helen Levitt va Leon Levinshteyn bilan solishtirilgan. U jamoat joylarida odamlarning noodatiy suratlarini, koʻpincha ular bilmagan holda suratga oldi. Koʻpgina zamondoshlaridan farqli oʻlaroq, Aarons oʻz eslatmalarida: „Men qashshoqlik sahnalaridan qochib, odamlarning kundalik hayotiy tajribalarini suratga olishga qaror qildim“ deb yozadi. U suratkashlik mobaynida ezilganlarning hayotiga eʼtibor bermaslikni afzal koʻradi. U suratga olgan koʻcha sahnalari koʻpincha jonli va joʻshqin. Ularda oddiy odamlar yashaydi, biroq, ular qadr-qimmat bilan tasvirlangan va tubdan insoniy dunyoqarashni namoyon qiladi. U odamlarning omma oldida oʻzini qanday koʻrsatishi bilan juda qiziqdi. Koʻpincha, kamera oldida xuddi yuqoridagi su'ratdagi („Qizlar oldida bola“, „North End“,1955) Italyan-Amerikalik yigit kabi pozada turar edi.
Koʻrgazmalar
Nashrlar
Toʻplamlar:
Tarixiy kitoblar va antologiyalar:
Shaxsiy hayoti
Aarons 1944-yilda Jannet Lampertga uylanadi. Birgalikda Filipp va Gerbert ismli ikki oʻgʻil koʻrishadi. U 2008-yil 21-noyabrda Massachusets shtatining Nyuton shahridagi uyida vafot etdi
Manbalar
Havolalar
uz.wikipedia.org