Jude Bellingham
Judi Victor William Bellingham (talaffuzi: Judi Viktor Uilyam Bellingham), (2003-yil 29-iyun kuni tugʻilgan) — ingliz professional futbolchisi, La liganing Real Madrid klubi va Angliya milliy futbol terma jamoasida yarim himoyachi sifatida oʻynaydi.
Bellingham „Birmingham City“ safiga 8 yoshgacha boʻlgan futbolchi sifatida qoʻshildi, u 2019-yil avgust oyida 16 yoshu, 38 kun yoshida debyut qilganida klubning eng yosh asosiy oʻyinchisiga aylangan va 2019—2020-yilgi mavsumida muntazam maydonda harakat qildi. U 2020-yil iyul oyida Dortmundning „Borussiya“ klubiga qoʻshildi va oʻzining birinchi raqobatbardosh oʻyinida ularning eng yosh toʻpurariga aylandi.Jude Bellingham 2023-yilning yoz faslida Madridning Real klubi tomonidan sotib olindi. Transfer summasi 103 million yevroni tashkil qildi. Shunday qilib Jude Bellingham eng qimmat transfer qilingan oʻsmirlar TOP 3 ligidan joy oldi.
U Angliya sharafini 15-21 yosh chegarasigacha boʻlgan turnirlarda himoya qilgan. U 2020-yilning noyabr oyida kattalar jamoasi safida ilk bor maydonga tushdi va UEFA Evro-2020da mamlakat sharafini himoya qildi.
Yoshlik hayoti
Bellingham 2003-yilda Gʻarbiy Midlend shtatidagi Dadli Metropolitan tumanidagi Stourbridge shahrida Denis va Mark Bellinghamning toʻngʻich oʻgʻli boʻlib tugʻilgan. Mark Gʻarbiy Midlend politsiyasida serjant boʻlib ishlaydi va Ligadan tashqari futbolda samarali gol muallifi boʻlgan. Bellinghamning ukasi Jobe „Birmingham City“ futbolchisi. Birmingham Edgbaston shahridagi Priory maktabida oʻqidi.
Klublardagi faoliyati
Birmingham City
Bellingham „Birmingham City“ klubiga 8 yosh chegarasigacha boʻlgan oʻyinchi sifatida „Stourbridge“ safidan kelib qoʻshildi. U 14 yoshida ularning 18 yoshgacha boʻlgan jamoasida oʻynagan va 2018-yilning 15-oktyabrida Nottingem Forestning U23 jamoasiga safarda, 15 yoshida esa, 23 yoshgacha boʻlganlar jamoasida debyut qilgan. Bir soatdan soʻng oʻyinga tushib, u yagona golni 87-daqiqada „Kayl Makfarleynning darvozabonga boʻlgan bosimidan soʻng toʻpni darvoza chizigʻidan oshib oʻtishga majbur qilish uchun sirgʻalib kirib, toʻpni oʻz yoʻliga burdi“. 2019-yil mart oyiga kelib, u rivojlanish guruhining oʻnta oʻyinida uchta golga ega boʻldi va
FourFourTwo reytingida „Ingliz futbolidagi 50 ta eng iqtidorli oʻsmirlar“ roʻyxatiga kiritildi va Yevropaning yirik klublari qiziqish bildirishdi. U maktab oʻquvchisi boʻlganidayoq asta-sekin asosiy jamoa muhitiga kirib bordi: u kattalar bilan tobora koʻproq mashgʻulot oʻtkazdi, u oʻyin kuni ularga kuzatib borish uchun hamroh boʻldi va mart oyida chempionat oʻyiniga „19-oʻyinchi“ sifatida sayohat qildi.
Bellingham 2019-yil iyul oyidan boshlanadigan „Birmingham City“ bilan ikki yillik shartnoma imzoladi. U Portugaliyadagi asosiy jamoa yigʻinida ishtirok etgan mavsumoldi oʻrtoqlik oʻyinlarida oʻynagan va gol urgan va 2019—2020-yilgi mavsum uchun 22-raqamga ega boʻlgan. 6-avgustda, u „Portsmut“ klubiga qarshi Yevropa chempionlar ligasining birinchi bosqichini boshlaganida, Bellingham „Birmingham City“ tarixidagi eng yosh asosiy tarkib futbolchisiga aylandi. 16 yoshu, 38 kunligida u 1970-yilgi Trevor Frensis tomonidan oʻrnatilgan rekordni 101 kunga pasaytirdi. U 3:0 hisobidagi magʻlubiyatda 80 daqiqa oʻynadi va Birmingham Mailning nashrida oʻyinning eng yaxshi futbolchisi boʻldi. U futbol ligasidagi ilk uchrashuvini 19 kundan soʻng, ikkinchi boʻlimda"Suonsi Siti"ga 3:0 hisobida magʻlubiyatga uchragan oʻyinda va 31-avgust kuni „Stok Siti“ga qarshi oʻyinda debyut qildi. Yarim soatdan soʻng jarohat olgan Jefferson Montero oʻrniga maydonga tushgan Bellingham gʻoliblikni qoʻlga kiritdi — orqali boʻlsa-da — „Birmingham“ „Stok“ni 2:1 hisobida magʻlub etish uchun 1:0 dan ortga qaytdi va shu tariqa ularning 16 yoshu 63 kunlik eng yosh toʻpurariga aylandi. U navbatdagi oʻyinni ikki haftadan soʻng „Charlton Athletic“ mehmoni boʻlib boshladi va Kerim Mrabtining qisqartma pasidan soʻng yagona golni kiritdi.
Borussiya Dortmund
Bellingham „Birmingham“ klubini tark etishi allaqachon maʼlum boʻlgan edi va u otasi bilan bir nechta yirik klublarga tashrif buyurgani haqida xabar berilgan edi, ular orasida „Manchester United“ va Bundesliganing „Borussiya Dortmund“ favoritlari boʻlgan. Dortmundning yosh oʻyinchilarni asosiy jamoaga doimiy oʻyinchi sifatida qoʻshishi haqidagi rekordi taassurot qoldirdi, buni Jeydon Sancho kabilar tasdiqlaydi, bu uning tanlagan manziliga aylandi. U tibbiy koʻrikdan oʻtish uchun Germaniyaga uchib ketdi va transfer 202-yil 20-iyulda tasdiqlandi: u Birminghamning mavsumdagi soʻnggi oʻyinidan keyin qoʻshiladi. Sky Sports tomonidan oshkor etilmagan toʻlov dastlabki 25 million funt sterling deb belgilangan va bu uni tarixdagi eng qimmat 17 yoshli futbolchiga aylantirdi.
Bellingham debyutini 2020-yil 14-sentyabrda oʻtkazdi va Dortmundning 2020-21-yilgi mavsumdagi birinchi oʻyinini DFB-Pokalda uchinchi darajali MSV Duisburgga qarshi 17 yoshu, 77 kunligida boshladi. Yarim soatdan soʻng u 5:0 hisobida gʻalaba qozongan holda ikkinchi golni urdi va DFB-Pokalda klubning eng yosh toʻpurariga aylandi, Jovanni Reynaning rekordidan olti kunga ilgaroroq, shuningdek, oʻyindagi eng yosh toʻpurar rekordini ham yangiladi, Nuri Shahinning rekordi besh kun edi. Besh kundan soʻng, u oʻzining ligadagi debyutini Myonxengladbaxning „Borussiya“siga qarshi oʻyinda (3:0) Reynaning birinchi goliga golli uzatma berdi va Bundesliganing sentyabr oyidagi eng yaxshi yangi futbolchisi deb topildi. Bellingham 20-oktyabr kuni guruh bosqichida „Latsio“ bilan toʻqnash kelganida, 17 yoshu 113 kunligida u Chempionlar ligasi oʻyinini boshlagan eng yosh ingliz futbolchisi boʻlib, Fil Foden tomonidan ilgari oʻrnatilgan rekordni yangiladi.
Mavsumning dastlabki uch oyida Bellingham barcha musobaqalarda muntazam ishtirok etdi, Bundesligada oltita asosiy va yettita zaxira hamda toʻrtta Chempionlar ligasi oʻyinida asosiy tarkibda harakat qildi. U 2021-yilning dastlabki ikki oʻyinini oyogʻidan jarohat olib, oʻtkazib yubordi, lekin tez orada muntazam yetakchi sifatida maydonga qaytdi. U Chempionlar ligasi chorak finalida „Manchester City“ ga qarshi safar oʻyinida Marko Roysning gol urishida ishtirok etgan, Ederson qarshi uzatmani qabul qila olmagach, u topni tutib olgan paytda unga qarshi ishlatilgan qoʻpollik uchun hakam jarima zarbasi beradi, biroq u bu imkoniyatdan foydalana olmaydi. Aslida, takroriy lavhada qoidabuzarlik kuzatilmaydi, lekin hakamning videoyordamchisi (VAR) vaziyatga aralasha olmadi, yakunda toʻp boʻsh darvozaga yetib bormasdan turib, hushtak chalindi. U ikkinchi oʻyinning 15-daqiqasidan soʻng „toʻpni egallab olib, oyogʻini mohirlik bilan oʻzgartirib, yuqori burchakka zarba berdi“, ammo dortmundliklar mehmondagi gol ustunligini saqlab qola olmadi. Bu orada Bellingham ikkinchi boʻlim boshida Reynaning uzatmasidan soʻng Bundesligadagi ilk golini urdi va „VfB Shtutgart“ bilan hisobni tenglashtirdi; Dortmundliklar 3:2 hisobida gʻalaba qozonishdi. Bellingham Dortmund uchun 2021 DFB-Pokal finalida RB Leypzig ustidan 4:1 hisobida gʻalaba qozondi. U birinchi boʻlimda sariq kartochka oldi va tanaffusda uning oʻrniga Torgan Azar tushdi va jamoasi 3:0 hisobida oldinga ochiqib oldi. U mavsumni Bundesligada 29 oʻyin va bitta gol, 46 oʻyin va barcha musobaqalarda toʻrtta gol bilan yakunladi va boshqa oʻyinchilar tomonidan mavsumning yaxshi oʻyinchisi deb topildi.
Bellingham 2021-yilgi Kopa Trophy musobaqasida "Barselona" futbolchisi Pedridan soʻng ikkinchi oʻrinni egalladi va „Oltin toʻp“ning oldingi gʻoliblari tomonidan ovoz beriladigan 21 yoshgacha boʻlgan eng yaxshi erkak futbolchi nomiga sazovor boʻldi. 4-dekabr kuni Bellingham Der Klassikerda „Bavariya“ga qarshi oʻynadi. U Dortmundning ikkala goliga ham assistentlik qildi, ammo uzoq VAR aralashuvidan soʻng 77-daqiqada belgilangan penalti natijasida „Bavariya“ 3:2 hisobida gʻalabani ilib ketdi. Oldinroq boʻlib oʻtgan oʻyinda Dortmundning ikkita penalti apellyatsiyasi hakam Feliks Zvayer tomonidan rad etilgan edi, u hatto ularni koʻrib chiqishdan bosh tortdi. Oʻyindan soʻng darhol Viaplay bilan jonli suhbatda Bellingham Zwayerning qarorlarini tanqid qildi va uning 2005-yilgi nemis futbolidagi kelishilgan oʻyinlar janjalidagi ishtirokiga ishora qilib, shunday dedi: „Siz avvalroq oʻyinni tuzatgan hakamga Germaniyadagi eng katta oʻyinni berasiz. Siz yan nimani kutmoqdasiz?“ DFB Bellinghamga zudlik bilan uning izohini soʻrab xat yozdi. Keyinroq Germaniya futbol assotsiatsiyasi uni 40 ming yevro miqdorida jarimaga tortdi.
Xalqaro darajadagi faoliyati
Bellingham 2016-yil dekabr oyida 15 yoshgacha boʻlgan Angliya terma jamoasida Turkiyaga qarshi debyut qildi. 2017—2018-yilgi mavsumda ushbu jamoa sardori boʻlganligi uchun unga Birmingham City Akademiyasining 2018-yilgi yutuqlar kechasida maxsus mukofot topshirildi. 2018-yil oxiriga kelib u Angliyaning 16 yoshgacha boʻlgan terma jamoasida ilk bor maydonga tushdi va yana oʻn bir oʻyinda ketma-ket maydonga tushdi, toʻrtta gol urdi va jamoa sardori boʻldi. U 2019-yil sentyabrida oʻsha yilning mart oyida boʻlib oʻtadigan 2020-yilgi Yevropa chempionati saralash bosqichiga tayyorgarlik koʻrish maqsadida oʻtkazilgan oʻrtoqlik turniri —
Syrenka Cup kubogi uchun Angliyaning 17 yoshgacha boʻlgan terma jamoasiga kiritildi. U Angliyaning turnirning dastlabki oʻyinida zaxiradan maydonga tushdi, Finlandiya ustidan 5:0 hisobida gʻalaba qozondi va u uchinchi golni urdi va ikkinchi oʻyinda jamoa sardori boʻldi. Avstriyani 4:2 hisobida magʻlub etib, finalga yoʻllanma oldi. Yana Bellingham uchinchi golni urdi. U finalda sardorlikni saqlab qoldi, oʻshanda Angliya mezbon Polshani 2:2 hisobidagi durangdan soʻng penaltilar seriyasida magʻlub etdi va turnirning eng yaxshi futbolchisi deb topildi. Bellingham 2020-yil sentyabrida Kosovo va Avstriyaga qarshi Yevropa chempionati saralashi uchun 21 yoshgacha boʻlganlar terma jamoasiga ilk chaqiruvini oldi. U 4-sentyabr kuni Kosovoga qarshi Angliya bilan 3:0 hisobida oldinda boʻlgan oʻyinning 62-daqiqasidan soʻng Tom Devis oʻrniga maydonga tushib, 85-daqiqadan soʻng gol urib, 6:0 hisobidagi gʻalabani yakunlab, Angliya U21 milliy futbol terma jamoasida maydonga tushgan eng yosh futbolchiga aylandi.
2020-yilning noyabr oyida Jeyms Uord-Prouz va Trent Aleksander-Arnold jarohati tufayli maydonni tark etgandan soʻng, Bellingham birinchi marta Angliya milliy terma jamoasiga chaqirildi. U 12-noyabr kuni Uemblida Irlandiya milliy futbol terma jamoasiga qarshi oʻrtoqlik oʻyinida debyut qildi va 3:0 hisobida gʻalaba qozongan 73-daqiqadan soʻng Meyson Mauntga almashtirildi. 17 yoshu 136 kunligida Angliyaning uchinchi eng yosh oʻyinchisi boʻldi; faqat Teo Uolkott va Ueyn Runi undan yoshroq boʻlgan. Bellingham COVID-19 pandemiyasi sababli 2021-yilning iyuniga qoldirilgan UEFA Evro-2020 turniri uchun Angliya milliy futbol terma jamoasi safiga kiritildi. U 13-iyun kuni Uemblida Xorvatiya milliy futbol terma jamoasi ustidan 1:0 hisobida gʻalaba qozongan Angliyaning dastlabki oʻyinida 82-daqiqada zaxiradan maydonga tushganida, 17 yoshu 349 kunlik edi va u har qanday yirik turnirda ishtirok etgan eng yosh ingliz va eng yosh futbolchiga aylandi. Oxirgi rekord olti kundan keyin polshalik Kacper Kozlovski tomonidan yangilandi.
Faoliyat statistikasi
Klubdagi natijalari
2022-yil 29-oktabr holatiga ko`ra
Xalqaro maydonda
2022-yil 26-sentabr holatiga ko`ra[58]
Yutuqlari
Borussiya Dortmund Angliya U17 Angliya Individual Manbalar
Havolalar
uz.wikipedia.org