Joensuu
Joensuu (Fin tilida: lit. 'daryoning ogʻzi') Shimoliy Kareliya, Finlyandiyadagishahar va munitsipalitetdir. Pyhxselk koʻlining shimoliy qirgʻogʻida (Sayma koʻlining shimoliy qismi) Pielinen daryosining ogʻzida joylashgan (Pielisjoki). Joensuu aholisi 77,480 aholi (28-fevral, 2023-yil). Bu Finlyandiyaning 12-yirik shahri. Eng yaqin yirik shahar Kuopio Shimoliy Savoniyada, gʻarbdan 136 kilometr (85 mi) uzoqlikda. Joensuudan boshlab Janubiy Karelia poytaxti Lappeenrantagacha masofa 6-avtomagistral boʻylab 233 kilometr (145 mi)ni tashkil etadi.
Sharqiy Finlyandiyadagi shaharlarga xos boʻlganidek, Joensuu aholisi fin tilida sozlashadi . Kuopio bilan bir qatorda Joensuu Sharqiy Finlyandiyaning yirik shahri, iqtisodiy va madaniy markazlaridan biridir. Joensuu talabalar shahri Sharqiy Finlyandiya universitetining shoʻba korxonasiga ega, unda 20 000 dan ortiq talabalar va Kareliya Amaliy fanlar universitetida yana 4 000 talaba tahsil oladi.
Geraldika
Joensuu gerbining izohida shunday deyilgan: "Qalqon ikki marta yuqori xandaq bilan toʻsib qoʻyilgan va pastki gofrirovka qilingan; dalalar qizil, kumush va qora rangda. Mavzuning toʻlqin chizigʻi Pielinen daryosining shahar boʻylab joylashgan joyini va Finlyandiyaning sharqiy chegarasi yaqinidagi xandaqning holatini bildiradi, qora va qizil ranglar esa Kareliyaning odatiy ranglari hisoblanadi. Gerb Toivo Vuorela tomonidan ishlab chiqilgan va u 1957-yil 10-mayda Joensuu shahar kengashi tomonidan tasdiqlangan. Ichki ishlar vazirligi oʻsha yilning 19-noyabrida gerbdan foydalanishni tasdiqladi. Gerbdan tashqari, Joensuu shahri unga asoslangan bayroqdan foydalanadi, unda gerbdagi kumush rang oq rangga almashtirilgan.
Tarix
1848-yilda Rossiya podshosi Nikolay I tomonidan asos solingan Joensuu shahri, Shimoliy Kareliyaning viloyat markazi va poytaxti hisoblanadi. XIX asrda Joensuu ishlab chiqarish va savdo shahri edi. 1860-yilda shahar savdo qilish huquqini olganida, sanoatga nisbatan ilgari qoʻyilgan cheklovlar olib tashlandi va mahalliy taxta tegirmonlari ishlashi yaxshilandi va kengaya boshladi. 1856-yilda Sayma kanalining qurilishi va ochilishi tufayli suv harakati yaxshilandi. Shunday qilib, Shimoliy Kareliya, Sankt-Peterburg va Markaziy Evropa mintaqalari oʻrtasida savdo tizimi yoʻlga qoʻyildi. 19-asrning oxirida Joensuu Finlyandiyaning eng yirik port shaharlaridan biri edi.
Asrlar davomida Kareliyalik savdogarlar Pielisjoki daryosi boʻylab oʻtishgan. Daryo har doim shaharning yuragi boʻlib kelgan. 1870-yilga kelib qurib bitkazilgan kanallar daryo harakatini oshirdi. Daryo harakatining oltin davrida daryo boʻylab minglab paroxodlar, barjalar va yogʻoch qayiqlar qatnagan. Pielisjoki daryosi taxta tegirmonlari va butun yog'och sanoatini yogʻoch bilan taʼminlaydigan muhim yogʻochli marshrut boʻlgan.
Ilgari oddiy agrar hsaharcha boʻlgan Joensuu viloyatning muhim markaziga aylandi. Mintaqaviy qoʻshilishdagi muvaffaqiyat, Shimoliy Kareliya mintaqasining tashkil etilishi va taʼlimga investitsiyalar ushbu rivojlanishdagi eng hal qiluvchi harakatlar boʻldi.
Pielisensuu munitsipaliteti 1954-yilda Joensuu bilan birlashtirildi. 2005-yil boshida Kiihtelysvaara va Tuupovaara munitsipalitetlari Joensuu bilan birlashtirildi. 2009-yil boshida Eno va Pyhäselkä munitsipalitetlari Joensuu bilan birlashtirildi. Eng soʻnggi konsolidatsiyalardan soʻng, Joensuu munitsipal hududida taxminan 73 000 aholi bor.
Geografiya
Joensuu shahrining qoʻshni munitsipalitetlari Liperi, Kontiolahti, Lieksa, Ilomantsi, Tohmajärvi va Räakkylä. Bundan tashqari shahar Joensuu subregionining bir qismi boʻlib, u hozirda Xeynavesi, Ilomantsi, Juuka, Kontiolahti, Liperi va Polviyarvi munitsipalitetlarini hamda Outokumpu shahrini oʻz ichiga oladi.
Taʼlim
Joensuu – talabalar shahri. Sharqiy Finlyandiya universiteti (UEF) Joensuudagi ikkita asosiy kampusidan biri va ikkinchisi Kareliya Amaliy fanlar universiteti ikkita Joensuu kampusiga ega. Joensuuda yana beshta oʻrta maktab mavjud: Litsey oʻrta maktabi, Oʻrta oddiy maktab, Joensuu qoʻshma oʻrta maktabi, Sharqiy Finlyandiyaning Finlyandiya-rus yuqori oʻrta maktabi, va Pyhäselkä oʻrta maktabi.
Shuningdek, Joensuu sport akademiyasi mavjud boʻlib, u sportchilarni tayyorlash va murabbiylik qilishni taklif qiluvchi taʼlim muassasalarining hamkorlik tarmogʻi hisoblanadi.
Taniqli odamlar
Doʻstlik shaharlari
Joensuu hamkor shaharlari:
Manbalar
Tashqi havolalar
uz.wikipedia.org