Jerzy Putrament

Jerzy Putrament — polshalik yozuvchi, shoir, muharrir, publitsist va siyosatchi (1910-yil 14-noyabr – 1986-yil 23-iyun).

Biografiyasi

U Wilno shahridagi Stefan Batory universitetida tahsil olgan Ikkinchi Polsha Respublikasida dastlab oʻng qanot endecja fraksiyasiga moyil boʻlib, Buyuk Polsha lageriga aʼzo boʻldi, keyinchalik u Polsha Kommunistik partiyasini qoʻllab-quvvatladi, buning uchun hibsga olindi va sudga tortildi. Sovet qoʻshinlari Polshaga bostirib kirganidan keyin u Sovet Ittifoqi tomonidan qoʻshib olingan hududlarda qoldi va Lvivda yashagan kommunistik funksioner sifatida ishladi. Ayni paytda onasi va singlisi Sibirga surgun qilingan. 1941-yilda Germaniya Sovet Ittifoqiga bostirib kirganidan keyin Moskvaga qochib, u Polsha vatanparvarlari ittifoqining asoschilaridan biriva Polsha armiyasining Sharqdagi urush muxbiri va siyosiy komissari boʻldi. Oʻsha paytda u koʻp sovetlarga qarshi tashviqot yozgan.

Polsha Xalq Respublikasida u kommunizm gʻoyalarini qoʻllab-quvvatlovchi koʻplab asarlar nashr etgan yozuvchi va siyosatchi boʻldi. U ikkita adabiy jurnalning (1966-1971-yillarda Miesięcznik Literacki va 1955-1968-yillarda Literatura) muharriri boʻldi va shu sababli u Polsha madaniyat siyosatiga katta taʼsir koʻrsatdi. U 1945—1947-yillarda Shveytsariyadagi elchi, 1947—1950-yillarda Fransiyadagi elchi, 1952—1961-yillarda Polsha parlamenti deputativa oxir-oqibat Polsha birlashgan partiyasi Markaziy qoʻmitasi aʼzosi boʻlgan. 1964-yildan 1981-yilgacha ishchilar partiyasi.

U 1954—1957 va 1963—1973-yillarda Polsha shaxmat federatsiyasi prezidenti boʻlgan. 1986-yilda Varshavada vafot etdi.

Ishlari

Hammasi boʻlib Putrament 50 ga yaqin badiiy asar yozgan.

U oʻzining birinchi asarlarini (sheʼrlarini) urushdan oldin nashr etgan; uning „Wczoraj powrót“ („Kecha qaytish“, 1935-yil) va „Droga leśna“ („Oʻrmon yoʻli“, 1938-yil) sheʼriy antologiyalari yaxshi qabul qilindi. Ularning asosiy mavzulari inqilobiy siyosat va qishloqning goʻzalligi edi.

Uning birinchi romani Rzeczywistość (1947-yil „Haqiqat“) boʻlib, u urushdan oldin Polshada kommunistik faollik uchun sud jarayonidagi tajribasiga asoslanadi. Uning eng mashhur asarlari qatoriga „Rozstaje“ (1954-yil, „Chorrahada“) va „Malovierni“ (1967-yil, „Kichik imonlilar“) siyosiy romanlari va urush davridagi „Bołdin“ (1969-yil) romanlari kiradi. Bołdyń 1982-yilda Cheslav va Eva Petelska tomonidan suratga olingan.

Manbalar

uz.wikipedia.org