Jasper milliy bog'i
Jasper milliy bogʻi — Kanadaning Alberta shtatidagi milliy bogʻ. Bu Albertaning Rokki togʻlaridagi eng katta milliy bogʻ boʻlib, 11 000 km² (4 200 sq mi) ni egallaydi. U 1930-yilda milliy bogʻ sifatida tashkil etilgan va 1984-yilda YUNESKOning Jahon merosi roʻyxatiga kiritilgan. Uning joylashuvi Banff milliy bogʻining shimolida va Edmontonning gʻarbiy qismida joylashgan. Parkda Kolumbiya muzliklari, buloqlar, koʻllar, sharsharalar va togʻlar mavjud.
Tarix
Hozirgi
Yasper milliy bogʻi joylashgan hududda qadim zamonlardan beri Nakoda, Nehiyavak, Secwépemc va Dene-zaa xalqlari yashab kelgan. Yasper koʻli boshidan eramizdan avvalgi 8000—7000-yillarga oid Plainview snaryad nuqtalari topilgan. Oʻsha vaqtdan boshlab bogʻ tashkil etilgan vaqtgacha boʻlgan asrlar davomida Birinchi Millatlar yerlaridan foydalanish uzoq muddatli iqlim oʻzgarishlariga va tuyoqli hayvonlar sonining siklik shakllariga koʻra oʻzgarib turgan, xususan, bugʻular, buqalar, xachirlar shular jumlasiga kiradi. 1790-yillardan boshlab,
Haudenosaunee va
Nipissing ovchilari Rokki togʻlarining sharqiy tomoniga, xususan, Atabaska va Smoky daryolarining bosh suvlari atrofida koʻchib oʻtdilar, ularning aksariyati Shimoli-gʻarbiy kompaniyada ishlagan. Devid Tompson 1810-yilda Tomas ismli Haudenosaunee yoʻlboshchisi boshchiligida Atabaska dovonini kesib oʻtganida, mintaqada yuzlab Haudenosaunee va Anishinaabe aholisi yashagan. Meri Sheffer Uorren 1908-yilda Nakoda tomonidan Chaba Imne nomi bilan tanilgan Maligne koʻlini „kashf qildi“, u buni Nakoda gid va ovchisi Samson Biver tomonidan berilgan xaritaga amal qilish orqali amalga oshirdi.
Jasper milliy bogʻining nomi Merilend shtatida, Shimoliy Gʻarbiy Kompaniyada ishlagan moʻyna savdogar Jasper Xousdan kelib chiqqan. 1815-yilda Xous Shimoliy Gʻarbiy Kompaniyada, keyinchalik Yasperning uyi sifatida tanilgan savdo postiga rahbarlik qildi. 1830-yilda savdo posti Yasper koʻlidan shimolda, Atabaska daryosi boʻyiga koʻchirildi. Jasper House saytining oʻzi 1924y-ilda Milliy tarixiy joy deb belgilangan.
Jasper uyi 1910-yilda vayron qilingan, ammo u oʻz nomini milliy bogʻga va Park ichidagi Jasper shahriga berdi.
Yovvoyi tabiat
Bu bogʻda uchraydigan sutemizuvchilar turlaridan elk, karibu, bugʻu, qizil tulki, xachir kiyik, oq dumli bugʻu, kirpi, silovsin, qunduz, suvsar, norka, pika, grizzli ayiq, koyot, tog 'echkisi, katta shoxli qoʻy, qora ayiq, qoraquloq, puma va boʻri. Ushbu bogʻ atrofida uchadigan eng keng tarqalgan qushlar orasida kal burgutlar, oltin burgutlar, katta shoxli boyqushlar, qargʻalar, kulrang jaylar, klark yongʻoqqichilari, archa shoxlari, oq dumli ptarmiganlar, bogemiya mumi qanotlari va oqshom qushlari kiradi.
Jahon merosi ob’ekti
Bogʻ 1984-yilda Kanadaning Rokki togʻ bogʻlarini tashkil etuvchi boshqa milliy va viloyat bogʻlari bilan birgalikda tog 'choʻqqilari, muzliklar, koʻllar, sharsharalar, kanyonlar va ohaktosh gʻorlarini oʻz ichiga olgan togʻ landshaftlari uchun 1984-yilda YUNESKOning Jahon merosi roʻyxatiga kiritilgan. Bundan tashqari bu yerda qazilma qoldiqlari topilgan.
Geografiya
Parkdan kelib chiqadigan asosiy daryo tizimlariga
Atabaska va
Smoki daryolari (Shimoliy Muz okeani havzasining bir qismi) kiradi. Park Alberta provinsiyasining 12-sonli obodonlashtirish okrugi bilan birga joylashgan.
Diqqatga sazovor joylar
Bogʻning diqqatga sazovor joylaridan baʼzilari: Edith Cavell togʻi, Piramida togʻi bilan Piramida koʻli, Malign koʻli, Tibbiyot koʻli va Tonquin vodiysi.
Boshqa diqqatga sazovor joylar — Marmot Basin changʻi zonasi; Snocoach sayohatlari, Kolumbiya muzliklari boʻlgan Athabasca muzliklari; Atabaska sharsharasi; Jasper Skytram va boshqa koʻplab ochiq havoda dam olish tadbirlari (piyoda yurish, baliq ovlash, yovvoyi tabiatni tomosha qilish, rafting, kayak va lager kabi). Miette Hot Springs shimoli-sharqiy kirish eshigi yaqinida joylashgan.
Icefields Parkway — uzunligi 230 km (140 milya) boʻlgan avtomobil yoʻli, Luiza koʻli, Banff milliy bogʻidagi Alberta, Jasper, Alberta. Magistral kontinental boʻlinishga parallel boʻlib, togʻlarga motor va velosipedda kirishni taʼminlaydi. Atabaska va Sunvapta sharsharalariga usbu yoʻl orqali kirish mumkin.
Manbalar
uz.wikipedia.org