Jang sanʼati
Jang sanʼati — oʻzgaruvchan tizim va urush tarixiga asoslangan jang turidir. Undan bir qancha sabablar uchun foydalaniladi. Masalan, oʻz-oʻzini himoya qilish; harbiy va huquqiy kuchlarning qoʻllanilishi; jismoniy, maʼnaviy va ruhiy rivojlanish; millatning ilmiy va madaniy meʼrosini saqlash.
Hozirgi vaqtda undan dunyoning koʻplab mamlakatlarida sport mashqlari sifatida qoʻllaniladi. Jang sanʼati sohalari, turlari, uslublari va maktablariga boʻlinadi. Hozirgi kunda eski jang sanʼatlari va yangi jang sanʼatlari mavjud. Bundan tashqari, jang sanʼatlarining turli uslublarini tashqi va ichki turlarga boʻlish mumkin, ularning farqlari shuki, birida tanani tayyorlash boʻlsa ikkinchisida ong bilan ishlash mashgʻulotlari oʻtiladi. Maktabga misol qilib' Tayjiquan', 'Hard Qigong' larni aytishimiz mumkin. Shuningdek, oʻqitish usullari ikkiga yaʼni ichki (masalan, meditatsiya) va tashqiga boʻlinadi.
Barcha jang sanʼatlari va jang sanʼatlarining umumiy nomi sifatida
'Kenpo' atamasi baʼzi zamonaviy mualliflar tomonidan qoʻllaniladi. Yapon jang sanʼati odatda '
Budo ' deb ataladi.
Jang sanʼatlarining baʼzilari boshqa jang turlarining aralashmasidan kelib chiqqan. Masalan, Yaponiyadagi
Kenjutsu va
Jujutsu , Koreyadagi
Taekkyon va
Subak mahalliy jang sanʼatlarining qoʻshilishidan kelib chiqqan.
Koʻpgina jang sanʼatlari, xususan, sharq janglari ham tibbiyot fanlarini oʻrgatadi. Ayniqsa, suyaklarni oʻrnatish, qigong, akupunktur va anʼanaviy xitoy tibbiyotining boshqa jihatlarini oʻrgatadigan anʼanaviy xitoy jang sanʼatlariga taalluqlidir .
Jang sanʼatini din va maʼnaviyat bilan ham bogʻlash mumkin. Ularning baʼzilari rohiblar tomonidan asos solingan va tarqatilgan (
Shaolin rohiblari eng mashhurlari).
Jang sanʼati tasnifi
Juda koʻp jang sanʼatlari mavjud va ularni ikkita katta guruhga boʻlish mumkin: qurol ishlatadiganv va ishlatmaydigan. Quyida jang sanʼati namunalari roʻyxati keltirilgan.
Jang sanʼatlarini turli mezonlarga koʻra tasniflash mumkin, jumladan:
Butun dunyo boʻylab jang sanʼatlari
Amerikada hindularning ochiq qoʻl jangi anʼanasi bor, jumladan, kurash. Gavayiliklartarixan qoʻshma manipulyatsiya sanʼati bilan shugʻullanishgan. Braziliyada qullar tomonidan yaratilgan va Afrikadan olib kelingan sanʼatiga asoslangan Kapoeyraning atletik harakatlarida aralash sanʼat paydo boʻldi.
Butun dunyo boʻylab jang sanʼatlari uz.wikipedia.org