Jaberskiy qal’asi

Jaberskiy qal’asi (belaruscha: Жаберскі замак), Vishnevetskiy qal’asi sifatida ham tanilgan (belaruscha: замак Вішнявецкіх) — Drogichinskiy tumani, Jaber qishlogʻi yaqinidagi sobiq qal’a, XVII-XVIII asr boshlarida mavjud boʻlgan. Qishloqdan 3 km shimoli-gʻarbda, Yaselda daryosining oʻng qirgʻogʻida joylashgan edi. U Dolskiy knyazlariga, keyin Vishnevetskiy knyazlariga tegishli edi.

Tavsifi

Toʻrtburchak shaklidagi istehkom (taxminan 1,5 gektar maydon) uch tomondan xandaq bilan oʻralgan (kengligi 20 m gacha, chuqurligi 5 m), gʻarbdan — daryo boʻyida joylashgan. Qal’a baland sopol qoʻrgʻon bilan mustahkamlangan boʻlib, uning burchaklarida tayanchlar va emanli qoziqdevor bor edi. Atrof bilan darvoza va koʻprik orqali bogʻlangan. Qal’aning hududida ikkita tosh (yoki tosh poydevorda yogʻoch) binolar mavjud edi — N. Volkov fikriga koʻra, bu binolar saroy va darvoza (yoki mitiqdori saqlanuvchi yertoʻla) boʻlishi mumkin edi.

Qal’a XVI-asr oxiri — XVII-asrning 1-yarmida qurilgan, Xmelnitskiy qoʻzgʻoloni va 1654-1667-yillardagi Rossiya-Polsha urushidan keyin u sezilarli darajada zamonaviylashtirilgan. XVII-asrning 2-yarmida qal’a Dolskiylarning, xususan, uni modernizatsiya qilish bilan shugʻullangan Yan Karol Dolskiyning markaziy qarorgohlaridan biri edi. XVII-asr oxirida qal’a Vishnevetskiyga oʻtdi. 1706-yilda Shimoliy urush paytida u Karl XII boshchiligidagi shvedlar tomonidan bosib olingan va vayron qilingan. Keyinchalik qayta tiklanmagan va foydalanilmagan.

Zamonaviylik

Darvoza poydevori saqlanib qolgan. Qal’aning hududi, shu jumladan, binolarning poydevori „qora arxeologlar“ dan katta azob chekmoqda.

2015-yil 16-17-aprel kunlari Belarus Milliy Fanlar Akademiyasi Tarix instituti arxeologlari Jaberskiy qal’asida tadqiqot olib bordilar.

Manbalar

Adabiyotlar

Havolalar

uz.wikipedia.org