Irlandiya Respublikasida Ahmadiya ta'limoti
Ahmadiya — Irlandiyada Londondagi xalifaning ruhiy rahbarligi ostidagi diniy jamoalardan biri. Hamjamiyat mamlakatda 1992-yilda, Toʻrtinchi xalifalik davrida rasmiy roʻyxatga olingan. Bugungi kunda mamlakatda ikkita Ahmadiya masjidi mavjud boʻlib, ulardan biri maqsadli qurilgan boʻlib, mamlakatdagi 500 ga yaqin Ahmadiyani ifodalaydi.
Tarix
Ilk rivojlanish
Ahmadiylarning Irlandiyaga birinchi tashriflari orasida oʻsha paytda Londondagi Sharq va Afrikashunoslik maktabida oʻqiyotgan Mirzo Tohir Ahmad ham bor edi. U 1950-yillarning oxirida Dublinga sayohat qilgan. Keyinchalik Ahmad Ahmadiya harakatining toʻrtinchi xalifasi boʻlishi kerak edi. Ahmadiylar Irlandiyada 1960-yillarda mavjud boʻlganligi maʼlum boʻlsa-da, Ahmadiy Muslimlar 1970-yillarning boshida mamlakatga koʻproq koʻchib kela boshladi. Bu davrda Galveyda tibbiyot sohasi boshqa sohalar qatori chet eldan va butun Irlandiyadan musulmon muhojirlarni, ham talabalarni, ham mutaxassislarni jalb qilishda muhim rol oʻynadi. Muhojirlar orasida tibbiyot sohasida ishlagan Ahmadiy musulmonlar ham bor edi.
1980-yillarda tadbirkor Muhammad Hanif oʻz uyida jamoat namozini oʻqidi, bu Ahmadiya jamoatining Irlandiyadagi birinchi vaqtinchalik masjidi boʻldi. Keyinchalik uy masjid sifatida foydalanish uchun Jamiyatga sovgʻa qilingan.
Biroq, Irlandiyada Ahmadiya diniy faoliyatining yuksalishi, asosan, Birlashgan Qirollikdagi immigratsiya va boshqa yoʻllar orqali diniy faoliyatning natijasi boʻldi. Ibrohim Noonan eʼtiborga sazovor boʻlganlar orasida edi. U Irlandiyaning janubi-sharqidagi Uoterford shahrida tugʻilgan boʻlsa-da, Londonda yashab, toʻrtinchi xalifaning „Olloh nomi bilan qotillik“ kitobini oʻqib chiqib, Ahmadiy boʻldi. Hozirda u Galvey shahrida imomlik qilmoqda. Ahmadiya musulmonlar jamoati mamlakatda 1992-yilda rasman roʻyxatga olingan. Irlandiya Ahmadiya musulmonlari uyushmasining hozirgi Milliy prezidenti doktor Muhammad Anvar Malikdir.
Xalifalar sayohatlari
Toʻrtinchi xalifa Mirzo Tohir Ahmad 1989-yilda, Jamiyatning 100 yilligi nishonlanadigan yilda mamlakatga tashrif buyurdi. 1950-yillarda Angliyada talaba sifatida Dublinga tashrif buyurgan boʻlsa-da, bu uning xalifa sifatidagi birinchi tashrifi edi.
2010-yilda Ahmadiya jamoasining hozirgi va beshinchi xalifasi Mirzo Masrur Ahmad masjidga tamal toshini qoʻyish uchun Galveyga tashrif buyurdi. Masjid xalifa tomonidan toʻrt yil oʻtib, 2014-yilda mamlakatga ikkinchi tashrifi chogʻida ochilgan edi. Iso alayhissalomning onasi Maryam nomidan „Maryam masjidi“ deb ham ataladigan Galway masjidi 1,5 million yevro xarajat evaziga qurilgan boʻlib, 300 tagacha namozxonni sigʻdira oladi.
Maryam masjidiga hujum
2019-yilning iyul oyida Galvey shahrida joylashgan Ahmadiya masjidiga hujm boʻlgan. Bu masjid Maryam masjidi edi. Masjid sunniy va shia musulmonlari tomonidan nishonga olingani taxmin qilingan. Galvey, Kilmaduagh va Kilfenora yepiskopi Brendan Kelli vandalizmga qarshi chiqib, „Men jinoyatchilarning harakatlarini chin dildan qoralayman“ dedi. Irlandiya Adliya vaziri Charli Flanagan ham hujumga qarshi chiqdi va hujum haqidagi xabardan "qattiq bezovta boʻlganini" aytdi.
Irlandiyada 300 dan 500 gacha Ahmadiylar yashaydi, ularning aksariyati janubiy osiyolikdir. Irlandiyadagi Ahmadiylarning taxminan 40 % Galveyda istiqomat qiladi. Taxminan 60 aʼzo mamlakatda boshpanada yashayotgan boʻlib, ularning uchdan bir qismi Galwayda boshpana topgan. Bundan tashqari, Galway va Dublin, Kork, Limerik va Irlandiya boʻylab bir qator kichik shaharlari hamjamiyat aʼzolariga ega.
Irlandiyada ikkita Ahmadiya masjidi, gʻarbiy sohildagi Galveyda bitta va Dublin okrugida sharqiy qirgʻoq yaqinidagi Lukan shahrida bitta masjid mavjud. Galway masjidi maqsadli qurilgan.
Yana qarang
Manbalar
uz.wikipedia.org