Indoneziya rupiyasi
Indoneziya rupiyasi (indonezcha: rupiah) — Indoneziyaning rasmiy pul birligi. Barcha banknotlar va tangalarda ishlatiladigan belgi Rp.
Oʻzgarish birligi — sen (indonezcha: sen), rupiyning yuzdan bir qismi. Sen 1960-yillardan beri chiqarilmagan va amalda naqd pul muomalasidan chiqib ketgan, ammo naqd pulsiz moliyaviy operatsiyalarda qolmoqda.
Tarixi
Birinchi rupiya 1945-yilda joriy qilingan, lekinIndoneziyaning Mustaqillik urushi (1945-1949) davrida rupiya 1944-1945-yillarda Yaponiya ishgʻol hukumati tomonidan chiqarilgan Gollandiya gulderi va rupiya bilan parallel ravishda muomalada boʻlgan. 1949-yil oxiriga kelib rupiya bu valyutalarni siqib chiqardi.
Riau orollari va Gʻarbiy Yangi Gvineyada rupiyaning oʻziga xos versiyalari bor edi, ammo ular 1964- va 1971-yillarda milliy rupiyaga kiritilgan.
Yuqori inflyatsiya Indoneziyani milliy valyutani denominatsiya qilishga majbur qildi. 1965-yil 13-dekabrda yangi rupiya muomalaga chiqarildi, u 1000 eski rupiy kursida bir yangi rupiyaga almashtirildi.
1997-1998-yillardagi Osiyo moliyaviy inqirozi rupiy kursini 35 foizga pasaytirdi va prezident Suxarto hukumatini agʻdarishda asosiy omil boʻldi. Rupiya kursi 1 AQSh dollari uchun 2000-3000 oraligʻida edi, ammo 1998-yil iyuniga kelib bir dollar uchun 16 800 rupiygacha pasaydi.
Tangalar
1961-yilda tangalarni chiqarish toʻxtatildi. 2003-yildan beri 100 rupiydan kam qiymatdagi tangalar zarb qilinmagan.
Ayni paytda 1991-2016-yillarda chiqarilgan, 50 dan 1000 rupiygacha boʻlgan, asosan alyuminiy yoki alyuminiy bronzadagi tangalarning uchta seriyasi muomalada. Rasmiy qonuniy toʻlov vositasi 1970-yildagi 1 rupiy va 1999-yildagi 50 rupiy tangalardir. 1000 rupiylik tangalar uchta versiyada taqdim etilgan: 1993-2000-yillardagi bimetalik tanga (kupro-nikel qotishmasi) va nikel bilan qoplangan poʻlat tangalarning ikkita varianti (2010 va 2016).
Banknotalar
Indoneziya banknotlari odatiy qogʻoz banknotlardir. Polimer banknotlar faqat ikkita holatda chiqarilgan. 1993-yilda „Iqtisodiy taraqqiyotning 25 yilligi“ ni nishonlash uchun besh million rupiya 50 000 polimer banknotlar muomalaga chiqarildi. Ularning old tomonida Suxarto, orqa tomonida esa Jakartaning Soekarno-Xatta aeroporti tasvirlangan bo‘lib, Indoneziya taraqqiyotining ramzi bo‘lgan samolyot havoga ko‘tarilgan. 1999-yilda 100 000 polimer kupyura chiqarildi, chunki Indoneziya banki ularni qalbakilashtirish qiyinroq va eskirish ehtimoli kamroq boʻladi, deb hisobladi. Biroq, banknotalar banklar bilan mashhur emas edi. 2004-yilda ular qogʻoz banknotlarni chiqarishga qaytishdi.
2004—2005-yillardagi banknotalar muomalaga chiqarishda asta-sekin 1998—2001-yillardagi nashr almashadi. 1997-yilgacha chiqarilgan banknotalar haqiqiy emas, lekin Indoneziya Bankida almashtirilishi mumkin.
Muomalada
1000 ,
2000 ,
5000 ,
10 000 ,
20 000 ,
50 000 va
100 000 soʻmlik banknotalar mavjud. Bundan tashqari, toʻlov vositasi boʻlgan, ammo juda kam uchraydigan oʻtgan yillardagi oʻxshash va kichikroq nominaldagi banknotalar mavjud.
2000-yilgi toʻplam
2016-yilgi toʻplam
Esdalik banknotalari
Manbalar
Havolalar
uz.wikipedia.org