Imom Shofe’iy fiqhida Al-Vojiz
Sharx Imom Shofeʼiy mazhabidagi fiqhda toʻliq nomi
"Al-Vojiz" yoki
"Imom Shofeʼiy fiqhida Al-Vojiz" boʻlgan „Al -Vojiz“ Imom Gʻazzoliy At-Tusiy tomonidan yozilgan kitob hisoblanadi (hijriy 505 vafot).
Kitobd koʻplab fiqhiy tushuntirishlar va qisqartmalar mavjud, mashxur olimlardan
Men bu kitobdagi qisqa ma'lumtolar uchun yetmishta darsni band qildim. Mubolag'ali qilib aytsa G'azzoliy payg'ambar bo'lganida uning mojizasi Al-Vojiz bo'lar edi
— As-Salafoniy, كشف الظنون عن أسامي الكتب والفنون - ج 2. بيروت: دار إحياء التراث العربي — 2004 bet.
As-Salafoniy.
Kitobga kirish
Kitob Shofeʼiy fiqhi va ixtilof ilmining qisqacha muxtasari boʻlib, kitob Abu Hanifa , Anas ibn Molik va Al-Muzaniy bilan birga Shofeʼiyning fikrlarini ham oʻz ichiga oladi. „Al-Vojiz“ Al-G‘azzoliyning Shofeʼiy fiqhi bo‘yicha bir qator kitoblarining biri hisoblanadi. Bu kitoblarning barchasining asosini imom al-Haramayn al-Juvayniy (vaf. 478 hijriy), professor G‘azzoliyning " Nihoyatul-muttalib fi derayotul-mazhab " kitobi tashkil etadi.
Ibn Hajar al-Haytamiy (vaf. 973 hijriy) bu haqida aniqroq qilib shunday degan:
“Al-G‘azzoliy yuqorida tilga olingan “oxir”ni (ya’ni Juvayniy kitobini) uzun va to‘liq qisqartma bilan umumlashtirib, uni “muxtasar” deb, undan kichikroq qilib qisqartirgan va “izohi muxtasar” deb atagan.
Bu kitoblar Abu Hafs Umar ibn Abdulaziz ibn Yusuf at-Tarabulsiy (vafoti 515-hijriy) sheʼrlarida tilga olingan va u shunday degan:
Mehribon va rahimli Alloh nomi bilan "Muxtasar", "muxtasari soniy", "qIzohi muxtasar" najotiga baraka bersin.
As-Sayyid Alaviy ibn Ahmad as-Saqqaf (vaf. 1355 hijriy) va Muhammad Az-Zuhayliy kabi baʼzilar bu oyatda zikr qilingan „al-Xalasa“ asari „Al-Vojiz“ kitobining qisqartmasi ekanligini taʼkidlaganlar. Gʻazzoliyning oʻzi tomonidan esa „Vojiz“ „al-Xalasa“ ga emas balki, „Xalot al-Muxtasar“ va „Naqat al-Mu’tasir“ kitobiga ishora qilish ehtimoli koʻproqligini va bu kitobning qisqartmasi va tartibi ekanligini takidlab oʻtgan.
Qoʻlyozma shakllari
Kitobning bir qancha qoʻlyozmalari bor, jumladan Amerika Qoʻshma Shtatlaridagi Yel universiteti kutubxonasida saqlanadigan nusxa Al-Gʻazzoliy qoʻlyozmasidan koʻchirilgan nusxa hisoblanadi, va eng qadimgi nusxalardan biri hisoblanadi. Hijriy 575-yil Umar ibn Qosim ibn Umar Al-Davaliy qo‘lyozmasi Al-Azhar kutubxonasida Shofeʼiy fiqhi bilan birga saqlanadi va bu asarning nusxasi Arab qo‘lyozmalari institutida hozirda mavjud .
Shuningdek, hozirgi vaqtda Milandagi Imbrosiana kutubxonasida va Marokashdagi Zawia Al-Hamzaouia qoʻlyozmalar institutida asarning dastlabki qoʻlyozma nusxalari mavjud
Kitob bugungi kungacha bir necha marta chop etilgan, jumladan:
Vojiz bilan bogʻliq kitoblar
Bular Al-Vojizdagi baʼzi sharhlar va izohlarning nomlari:
izohlar
Muxtasarlari
Izoh
Yana qarang
Manbalar
uz.wikipedia.org