Ibrahim Bey (Mamluk)

Ibrahim Bey (asli Abram Shinjikashvili, 1735-yilda tugʻilgan, 1816/1817-yilda vafot etgan) Misrning mamluk boshligʻi va regenti edi.

Biografiyasi

Ibrahim Bey Gruziya janubi-sharqidagi Kaxeti viloyatining Martqopi shahrida nasroniy-ruhoniy oilasida oilasida tugʻilgan, Abram Shinjikashvili sifatida dunyoga kelgan. Bolaligida u Usmonli bosqinchilari tomonidan qullikka asirga olingan va Misrda sotib yuborilgan. Keyinchalik, u yerda Islomni qabul qilgan va mamluk sifatida oʻqitila boshlangan. Misrning mamluk hukmdori Muhammad bey Abu az-Zahabga sodiq xizmati orqali yuqori martabaga koʻtarilib, hatto beklik martabasiga ham erishdi.

Vaqt oʻtishi bilan u eng nufuzli mamluk qoʻmondonlaridan biri sifatida ish yuritdi va oʻz hamkasbi Murod Bey bilan Misrni birgalikda nazorat qila boshladi. Murod Bey harbiy ishlarni, Ibrahim Bey esa fuqarolik boshqaruvini boshqargan. Ular Usmonlilarning mamluklar rejimini agʻdarishga boʻlgan doimiy urinishlari va ichki nizolar tufayli omon qolishdi. Ular Misrda bir necha oʻn yillar davomida, hattoki Usmonlilar tomonidan tayinlangan Misr gubernatori ustidan ham amalda hokimiyatni egallab turgan boʻlsalar-da, Misrda kaymakamlar (vakil gubernatorlar) boʻlib xizmat qilishgan. 1771—1773-yillarda Ibrahim bey Misrda amir al-hoji (haj karvonining qoʻmondoni) boʻlib ham xizmat qilgan.

1786-yilda Usmonli sultoni Abdülhamid I Ibrahim va Murod Beylarni quvib chiqarish uchun Kapudan poshoni (Usmonli dengiz flotining buyuk admirali) Jezayirli Gʻozi Hasan Poshoni yubordi. Hasan Posho oʻz saʼy-harakatlarini puxta reja asosida tuzar edi va qisqa muddatda muvaffaqiyatga erisha olardi. Usmonli imperiyasining Misr ustidan toʻgʻridan-toʻgʻri nazoratini tikladi. Ismoil Bey yangi Mamluklar rahbari va Shayx al-Balad (fuqarolik gubernatori va amalda hukmdor) etib tayinlandi. Biroq, 1792-yilda, Hasan Posho tomonidan quvilganidan atigi olti yil oʻtgach, ikkalasi Misr janubida yashirinib, Qohiraga qaytib keldi va nazoratni qaytarib oldi.

1798-yilda fransuzlar Misrga bostirib kirganlarida, Ibrahim Piramidalar va Heliopolisdagi janglarda Napoleon qoʻshinlariga qarshi kurashgan, ammo ikkala holatda ham magʻlubiyatga uchraganlar. Bu magʻlubiyatlar uning mamlakatdagi hukmronligini mutlaqo tugatdi va u 1816—1817-yillardagi Muhammad Ali Poshoning Mamluk rahbarlarini qirgʻinidan omon qolgan, ammo shu yillarda nomaʼlum holda vafot etgan.

Manbalar

uz.wikipedia.org