Greater lophorina
Katta lophorina ,
ajoyib jannat qushi yoki katta jannat qushi (
Lophorina superba ) — Paradisaeidae (jannat qushi) oilasining bir turi. 2017-yilda uchta tur (L. superba, Lophorina minor va Lophorina niedda) mavjudligi tan olinmaguncha, turkumdagi yagona tur hisoblangan.
Tavsif
Bu kichik, taxminan 26 sm uzunlikdagi qush. Erkak qora rangda, yashil rangli toj, koʻkrak qismi koʻk-yashil, orqasini qoplagan patlari baxmal qora rangli. Urgʻochisi qizil-jigarrang qush. Katta lophorina dimorfik tur hisoblanadi.
Uchrashuv namoyishi
Bu tur populyatsiyasida ayol turlar juda kam va erkaklar oʻrtasida juft uchun raqobat juda kuchli. Lophorinalar qushlar dunyosidagi eng yaxshi tanishuv namoyishlaridan biriga ega boʻlishiga olib keldi. Uchrashuvni namoyish qilishning ikkita asosiy bosqichi mavjud. Dastlabki displey faoliyati oddiy xatti-harakatlar qatorini oʻz ichiga oladi. Dastlabki displeydan soʻng yuqori intensivlikdagi displey deb nomlanuvchi yanada tanishuv shousi boʻladi. Ehtiyotkorlik va sinchkovlik bilan „raqs maydonchasi“ ni tayyorlagandan soʻng (hatto novda barglar bilan silliq tozalash), birinchi navbatda erkak baland ovozli chaqiruv bilan ayolni oʻziga tortadi. Qiziquvchan urgʻochi yaqinlashgandan soʻng, uning buklangan qora patlari va koʻk-yashil koʻkrak patlari yuqoriga qarab qalqon qilib, boshi atrofida keng va nosimmetrik tarzda tarqatib, erkak qushning old koʻrinishini bir zumda dumini ritmik ravishda qisib qoʻyadigan ajoyib ellips shaklidagi mavjudotga aylantiradi. Oʻrtacha urgʻochi juftlashishga rozilik berishdan oldin 15-20 daʼvogarni rad etadi. Erkaklar urgʻochilarni jalb qilish uchun koʻrsatadigan shou uzoq davom etishi mumkin. Ushbu turlar koʻpxotinli boʻlib, odatda bir nechta urgʻochi bilan juftlashadi.
Tarqalishi va yashash joyi
Katta lophorina Yangi Gvineya oʻrmonlari boʻylab tarqalgan. U koʻpincha Indoneziya va Papua-Yangi Gvineyaning yomgʻirli oʻrmonlarida yoki oʻrmon chekkalarida yashaydi. Ularni Yangi Gvineyadagi oʻrmonlarning togʻli yashash joylarida topish mumkin. Katta lophorina odatda yomgʻir oʻrmonlarida yashaydigan daraxtlarning tepasida yashaydi.
Yirtqichlar
Ajoyib jannat qushining taniqli kushandalariga qatoriga yirtqich qushlar va ilonlar kiradi.
Koʻpayish va joʻjalarning xatti-harakati
Katta lophorina oʻrmon daraxyi barglari kabi yumshoq materialdan foydalanib, daraxtlar tepasida oʻz uyasini yasaydi. Urgʻochi odatda 1-3 ta tuxum qoʻyadi. Tuxumdan joʻjalar chiqishi uchun taxminan 16-22 kun kerak boʻladi. Shundan soʻng, joʻjalar 16-30 kun ichida oʻz uyalarini tashlab, mustaqil boʻlib yashay oladilar. Ajoyib jannat qushlarining erkaklari urgʻochilariga qaraganda ikki yil keyinroq voyaga yetadi. Bundan tashqari, erkaklar oʻzlarining uchrashuvlarini namoyish qilish uchun patlarni rivojlantirishlari uchun taxminan 4-7 yil kerak boʻladi.
Holat
Katta lophorina oʻzining patlari uchun juda koʻp ovlangan boʻlsa-da, Yangi Gvineya oʻrmonlarida keng tarqalgan jannat qushlaridan biri boʻlib, IUCN Qizil roʻyxatida xavf ostida boʻlgan turlarning eng kam tashvishga soladigan turlar qatoriga kiradi. U CITES II ilovasida keltirilgan.
Kichik turlar
Galereya
Manbalar
uz.wikipedia.org