Gravitatsion linzalar
Gravitatsion linzalar materiyaning taqsimlanishi (masalan, galaktikalar klasteri singari) yoki uzoqdagi yorug'lik manbai va kuzatuvchi o'rtasidagi nuqtaviy zarra hisoblanadi yorug'lik kuzatuvchi tomon harakatlanayotganda u manbadan chiqqan yorug'likni egrilashga qodir. Ushbu ta'sir
gravitatsion linzalar sifatida ma'lum. Egrilanish Albert Eynshteynning umumiy nisbiylik nazariyasi bashoratlaridan biridir. Nurni yorug'lik tezligida harakatlanadigan zarrachalar sifatida faraz qilib, Nyuton fizikasi ham yorug'likning egilishini bashorat qilishi mumkin, ammo u beradigan miqdor umumiy nisbiylik nazariyasi beradigan miqdorning faqat yarmi.
Tavsif
Optik linzalardan farqli o'laroq, nuqtaviyga o'xshash gravitatsion linzalar o'zining markaziga eng yaqin o'tadigan yorug'likning maksimal, markazidan uzoqroqdan o'tadigan yorug'likning minimal og'ishini hosil qiladi. Shunday qilib, gravitatsion linzalarda yagona fokus nuqtasi yo'q, balki fokus chizig'i mavjud.
Yorug'likning burilishini birinchi kuzatish yulduzlarning osmon sferasida Quyosh yaqinidan o'tayotganda burilishini qayd etish orqali amalga oshirildi. Kuzatishlar 1919 yilda Artur Eddington, Frenk Uotson Dayson va ularning hamkorlari tomonidan 29 may kuni to'liq quyosh tutilishi paytida amalga oshirilgan. Quyosh tutilishi Quyosh yaqinidagi yulduzlarni kuzatish imkonini berdi. Kuzatishlar bir vaqtning o'zida Braziliyaning Sobral, Seara, Afrikaning g'arbiy sohilidagi San-Tome va Prinsipi shaharlarida o'tkazildi. Kuzatishlar shuni ko'rsatdiki, Quyoshga yaqin o'tayotgan yulduzlarning yorug'ligi biroz egilgan, shuning uchun yulduzlar o'z joyidan bir oz siljigan.
Natija ajoyib yangilik hisoblanib, aksariyat yirik gazetalarning birinchi sahifasiga aylandi. Bu Eynshteyn va uning umumiy nisbiylik nazariyasini dunyoga mashhur qildi.
uz.wikipedia.org