Gonkong — Germaniya munosabatlari
Germaniya-Gonkong munosabatlari Germaniya va Gonkong oʻrtasidagi xalqaro munosabatlarni anglatadi.
Tarixi
Germaniya va Gonkong ikki tomonlama munosabatlari Germaniyaning birlashishidan oldin, Gonkong Britaniya imperiyasining mustamlakasi boʻlgan va asosan Londonning tashqi siyosatiga amal qilgan holda olib borilgan. Gamburg ozod shahri Germaniya davlatlari orasida birinchi boʻlib 1854-yilda oʻz konsulini Gonkongga yuborgan.
1997-yilda Birlashgan Qirollik Gonkongdan chekinganida ham bu ikkisi oʻrtasidagi aloqa davom etdi. Oʻshandan beri Gonkong Asosiy qonunining 151-, 153- va 155-moddalari Gonkongga xorijiy davlatlar bilan harbiy boʻlmagan ikki tomonlama shartnomalar tuzishga ruxsat beradi, 152-modda esa Gonkongning xalqaro tashkilotlarga qoʻshilishiga ruxsat beradi. Gonkong Iqtisodiyot va savdo idorasi Berlinda 2011-yilda ochilgan.
Savdo aloqalari
Germaniya Gonkongning Yevropadagi eng muhim savdo sherigi hisoblanadi va Gonkongning jahon savdo hamkorlari orasida 10-o‘rinni egallaydi. Boshqa tomondan, Gonkong Germaniyaning Osiyodagi toʻqqizinchi yirik savdo sherigi hisoblanadi.
2014-yilda Gonkongdan Germaniyaga eksport qiymati 15 milliard Gonkong dollarini, Germaniyadan Gonkongga import qilinadigan tovarlar esa 58,9 milliard Gonkong dollarini tashkil etdi. Gonkongning asosiy eksporti elektr motorlar (9,7 %) va oddiy metall soatlar (4,4 %). Germaniyadan Gonkongga eksport qilinadigan asosiy mahsulotlar avtomobillar (12 %) va oʻlchash asboblari (>3,2 %). 2015-yil 1-iyun holatiga koʻra, Gonkongda mintaqaviy shtab-kvartiraga ega boʻlgan 87 ta nemis kompaniyasi, yana 121 tasi mintaqaviy vakolatxonalarga ega edi.
Ijtimoiy va madaniy
Germaniyaning Gonkongdagi xilma-xil faoliyatini aks ettiradigan boʻlsak, 2014-yil oxiriga kelib Gonkongda 1050 ga yaqin nemis fuqarosi istiqomat qilgan. Gonkong 2015-yilda 213 802 nemis sayyohini qabul qilgan. Germaniya Savdo palatasi Gonkongdagi eng yirik Yevropa palatalaridan biri boʻlib, Gonkong, Osiyo-Tinch okeani va Germaniyada tarmoq imkoniyatlarini taqdim etadi.
Germaniya ham, Gonkong ham „Ishchi dam olish dasturlari“ni taklif qilishgan. Dastur 300 nafar yoshlarga Germaniya yoki Gonkongda dam olish va maksimal 12 oy davomida tashrifi xarajatlarini qoplash uchun vaqtinchalik ishga joylashish imkonini beradi. Bundan tashqari, Germaniya va Gonkong universitetlari ilmiy-tadqiqot va taʼlim maqsadlarida koʻplab hamkorlik aloqalarini oʻrnatganlar.
Hodisalar
2014-yilgi Soyabon harakati
2014-yilda Gonkongda toʻliq demokratiyaga intilayotgan Soyabon harakati nomi bilan atalgan keng koʻlamli norozilik namoyishi boʻlib oʻtdi. Germaniya kansleri Angela Merkel voqeaga javob qaytardi va Gonkongda so‘z erkinligi qonun bilan kafolatlangan bo‘lishi kerakligini taʼkidlab, Gonkong hukumatiga bosim o‘tkazdi. Gonkong bosh kotibi Kerri Lam, Germaniyaning Gonkongdagi Bosh konsuli Nikolaus Graf Lambsdorff ishtirok etgan Germaniya birlashishining 24 yilligini nishonlash marosimida voqeaga shunday munosabat bildirdi: … ayniqsa, bizning yaqin nemis doʻstlarimiz tarixi nuqtai nazaridan, Gonkong oʻzining yoshligi bilan faxrlanishi mumkinligiga ishonaman. Ishonchim komilki, Gonkongni yanada demokratik qilish uchun qilingan saʼy-harakatlar Gonkong uchun siyosiy, balki iqtisodiy jihatdan ham foydali boʻladi". Leypsigdagi birlashish kechasida Germaniya prezidenti Yoaxim Gauk Gonkongdagi demokratiya tarafdori namoyishchilarning ruhini 1980-yillarning oxiri va 1990-yillarning boshidagi nemis namoyishchilari bilan taqqosladi. Gaukning so‘zlariga ko‘ra, namoyishchilar „o‘z zolimlariga boʻlgan qo‘rquvini yengishdi, chunki ularning ozodlikka intilishi ko‘proq edi“ degan. Bu bayonot Gaukning Xitoy Bosh vaziri Li Ketsyan bilan uchrashishidan bir kun oldin qilingan.
Soyabon harakati paytida yetti politsiyachi Ken Tsangni kaltaklash holatlari uchun sudga tortildi. Politsiya xodimlari 2017-yilning fevralida qamoq jazosiga hukm qilingan. Politsiya xodimlarini qo‘llab-quvvatlash maqsadida Gonkong politsiyasi xodimlari va tarafdorlarining ommaviy yig‘ilishi tashkil etildi. Ommaviy yigʻilish paytida maʼruzachi politsiyachilarni Ikkinchi Jahon urushida taʼqib qilingan yahudiylar deb taʼrifladi. Bunga javoban Germaniya konsulligi Facebook orqali natsistlar davlat hokimiyati tomonidan qatl etilgan va bostirilgan yahudiy qurbonlari bilan Gonkong politsiyasi xodimlarining hokimiyatni suiisteʼmol qilgani uchun hukm qilingani oʻrtasidagi taqqoslash mutlaqo nooʻrin ekanligini bildirdi.
2016-yil Würzburg poezdiga hujum
2016-yilda Würzburg poyezdiga hujum hodisasida 4 nafar gonkonglik poyezdda hujumga uchradi va jiddiy jarohat oldi. Gonkong rahbari hujumni qoraladi, rahbariyat immigratsiya xizmati xodimlaridan iborat guruhni qurbonlarning qarindoshlarini Germaniyaga kuzatib borish uchun yubordi. Berlindagi Gonkong Iqtisodiyot va savdo idorasi xodimlari jarohatlanganlarni ko‘rish uchun jo‘natildi. Honkong hukumati hodisaga javob sifatida Germaniyada amber ogohlantirishini eʼlon qildi.
2019-20-yillardagi Gonkong noroziliklari
Bir qator norozilik namoyishlari chog‘ida 2019-yil noyabr oyida Lingnan universitetida almashuvchi ikki nemis talabasi qo‘lga olingan.
Manbalar
uz.wikipedia.org