Get out
Get out — 2017-yilda Jordan Peele tomonidan yozilgan, hamkorlikda ishlangan va rejissyorlik debyutida suratga olingan AQSh psixologik qoʻrqinchili filmi. Unda bosh rollarni Daniel Kaluuya, Allison Williams, Lil Rel Howery, LaKeith Stanfield, Bradley Whitford, Caleb Landry Jones, Stephen Root va Catherine Keener ijro etishgan. Syujet oq tanli qiz doʻstining (Williams) oilasi bilan uchrashganida hayratlanarli sirlarni fosh qilgan qora tanli yigit (Kaluuya) haqida boradi.
Asosiy suratga olish ishlari 2016-yilning fevral oyida Alabama shtatining Fairhope shahrida boshlangan, keyinchalik, Barton akademiyasi va Alabama shtatining Mobile shahridagi Ashland-Palace tarixiy okrugiga koʻchirilgan. Toʻliq film 23 kun ichida suratga olingan.
Get Out filmining premyerasi 2017-yil 23-yanvarda Sundance kinofestivalida boʻlib oʻtdi va 2017-yil 24-fevralda Universal Pictures tomonidan AQSh kinoteatrlarda namoyish etila boshladi. Film ssenariysi, rejissyorligi, aktyorlarning ijrolari va ijtimoiy tanqidlari uchun tanqidchilarning olqishiga sazovor boʻldi. Bu yirik tijoriy muvaffaqiyat boʻlib, butun dunyo boʻylab 4,5 million dollarlik byudjetda 255 million dollar jamgʻarib, sof foydasi 124,3 million dollarni tashkil etgan, Hamda bu bilan 2017-yilning oʻninchi eng daromadli filmiga aylandi.
U National Board of Review, Amerika kino instituti va Time tomonidan yilning eng yaxshi oʻnta filmidan biri sifatida tanlandi. Peele 90-Oskar mukofotlarida eng yaxshi asl ssenariy uchun Akademiya mukofotini qoʻlga kiritdi, eng yaxshi film, eng yaxshi rejissyor va eng yaxshi aktyor (Kaluuya) uchun qoʻshimcha nominatsiyalar bilan ham taqdirlandi. Shuningdek, u 23-tanqidchilar tanlovida beshta, 75-Oltin Globus mukofotlarida ikkita va 71-Britaniya Akademiyasi kino mukofotlarida ikkita nominatsiyani qoʻlga kiritdi. Ushbu film ttanqidchilar tomonidan 2010-yillar va 21-asrning eng yaxshi filmlaridan biri sifatida eʼtirof etilgan.
Syujet
Chris Washington bruklinlik (Nyu-York) qora tanli fotograf boʻlib, oq tanli qiz doʻsti Rose Armitajning oilasi bilan uchrashish uchun hafta oxiri Nyu-York shtatiga tashrif buyurishga tayyorgarlik koʻra boshlaydi. Ikkilanib, u Rosedan uning oilasi ularning irqlararo munosabatlari haqida biladimi yoki yoʻqligi haqida soʻraydi, lekin u oilasini irqchi emasligiga ishontiradi. U yerda Rosening akasi Jeremi va ularning ota-onalari, neyroxirurg Din va gipnoterapevt Missi qora tanlilar haqida ijobiy izohlar berishadi va Chris u yerning qora tanli uy bekasi Jorjina va yer qoʻriqchisi Walterning gʻalati xatti-harakatlariga guvoh boʻladi.
Ular kelgan kechada Missi Chrisni chekishga qaramligidan xalos qilish uchun unda gipnoterapiya oʻtkazadi. Oʻsha holatida, u bolaligida onasi urib oʻldirilganini va yordam kelishini juda uzoq kutganligi sababli uning oʻlimida oʻzini aybdor his qilishini tan oladi. Soʻng u Missi „Sunken Place“ deb ataydigan boʻshliqqa kiradi. Ertasi kuni ertalab uygʻonganda u bu uchrashuvni tush boʻlgan deb taxmin qiladi, toki Walter kechagi qisqa uchrashuvni tan olmaguncha. Biroq, u gipnoz muvaffaqiyatli boʻlganidan mamnun boʻladi, chunki u endi chekish istagini his qilmay qoyadii.
Armitajlarning yillik yigʻilishiga oʻnlab badavlat oq tanli odamlar tashrif buyurishadi va Chrisning koʻrinishiga va Tiger Woods kabi qora tanli gavdasiga qoyil qolishadi. Keksa yoshida koʻr boʻlib qolgan sanʼatshunos Jim Hudson uning irqi oʻrniga Chrisning fotografiya mahoratiga alohida qiziqish bildiradi. Chris boshqa qora tanli Logan King bilan koʻrishib qoladi, ammo Logan oʻzini gʻalati tutadi va Chris koʻradiki, u undan ancha yoshi kattaroq oq tanli ayolga uylangan edi. Chris bu maʼlumotni doʻsti, TSA xodimi Rod Williamsga yetkazadi. Chris Loganni sezdirmay suratga olishga harakat qiladi, lekin uning chirogʻi oʻchganda, Logan vahimaga tushib, Chrisga „tashqariga chiqing“ deb baqira boshlaydi. Boshqalar uni ushlab turishadi va Din keyinchalik Loganda epileptik tutqanoq tutganini daʼvo qiladi.
Chris Rose bilan uydan uzoqroqqa ketadi va oʻz uylariga qaytishlari kerakligini aytadi. Ayni paytda, mehmonlar bingo oʻyini niqobi ostida auksion oʻtkazadilar, Chrisni „mukofot“ sifatida qoʻyishadi, Jim esa gʻalaba qozonadi. Rod „Logan“ni bruklinlik bedarak yoʻqolgan Andre Hayworth ekaanligini aniqlaydi. U bundan shubhalanib, politsiyaga xabar berishga harakat qiladi, ammo uning daʼvolari rad etiladi. Chris joʻnab ketayotib, Rosening bir nechta qora tanli doʻstlari, jumladan, Walter va Jorjina bilan oldingi munosabatlaridagi fotosuratlarini topib oladi va bu uning birinchi qora tanli odam emasligini isbotlaydi. U uyni tark etishga harakat qiladi, lekin Rose va uning oilasi uni qamab qoʻyishadi. Chris Jeremiga hujum qiladi, lekin Missi gipnoz paytida oʻrnatgan „finjon“ dan foydalanadi va uni uxlatib qoʻyadi.
Chris podvaldagi stulga bogʻlangan holda koʻzini ochadi. Uning toʻgʻrisiga joylashtirilgan video taqdimotida Rosening bobosi Roman oila odamlarning miyasini boshqalarning tanasiga koʻchirib oʻtkazishini, ulardagi jismoniy xususiyatlar va uzoq vaqt yashash shaklini tushuntiradi. U yana „Sunken Place“ ga tushib qoladi. Keyin video Chris bilan interkom orqali gaplashayotgan Jimning tasmasiga ulanadi. Jimning soʻzlariga koʻra, Armitajlar asosan qora tanlilarni nishonga olsa-da, u Chrisning irqi haqida qaygʻurmaydi, u faqat koʻrish qobiliyati qayta tiklanishini xohlaydi. Missi Chrisni yana gipnoz qilib, uxlatib qoyadi.
Jeremi Chrisni jarrohlik amaliyotiga olib ketish uchun kelganida, Chris stuldan tortib olingan paxta bilan quloqlarini berkitib, gipnoz ovozini toʻsib qoʻygani maʼlum boʻladi. Chris Jereminining boshiga top bilan urib, uni hushidan ketqizib qoʻyadi. U paytda Din Jimning miyyasini Kris bilan almashtirish uchun tayyorgarlik koʻrayotgan edi. Chris esa Din operatsiyani amalga oshirmoqchi boʻlgan xona boradi va u Dinni kiyikning shoxlari bilan mixlab qoʻyadi va xonada turgan sham bilan operatsiya xonasiga oʻt qoʻyadi. Missi Chrisga oshxonada hujum qiladi, lekin u pichoqlab, uni oʻldiradi va keyin u eshikni ochmoqchi boʻlganida Jeremi unga yana hujum qiladi va Jeremini oʻldiradi. Mashinaga chiqib, endi yurishni boshlaganda u tanasi Rosening buvisi Marianna tomonidan egallab olingani maʼlum boʻlgan Jorjinani urib yuboradi. U onasining oʻlimida oʻzini aybdor his qilgani sababli, Jorjinani shunday tashlab keta olmaydi va uni mashinaga olib borishga qaror qiladi, lekin Jorjina uygʻongach, unga hujum qiladi. Oqibatda mashina daraxtga borib uriladi.
Qurollangan Rose Chrisni tanasini Roman egallab olgan Walter bilan birga qoʻlga oladi. Chris Romanni zararsizlantirish uchun telefonidagi chirogʻdan foydalanadi va bu Walterga oʻz tanasini qayta nazorat qilish imkonini beradi. Walter Rosedan miltigʻini olib, uni otib tashlaydi, keyin oʻz joniga qasd qiladi. Ammo Rose hali oʻlmagan edi. Politsiya sirenalarining ovozi eshitiladi va Rose yordam soʻrab qichqiradi. Biroq, haydovchi Rod ekanligi maʼlum boʻlib, u Chris bilan birga joʻnab ketadi, Rose esa yoʻlda qonga belanib qoladi.
Rollarda
Yozuvchi-rejissyor Jordan Peele yaralangan kiyik tomonidan chiqarilgan tovushlarni aytadi va UNCF reklamasini hikoya qiladi.
Ishlab chiqish jarayoni
Rivojlanishi
Get Out — avval komediya yoʻnalishida, jumladan Key & Peele sketch-shousida ishlagan Jordan Peelening rejissyorlik debyut filmi. U qoʻrqinchili va komediya janrlari bir-biriga oʻxshashligini his qildi, chunki „ikkisining ham koʻp qismlari mavhum, baʼzi qismlari oshkor boʻladi“ va komediya unga film uchun ilhom berdi. Ayniqsa, „The Stepford Wifes“ (1975) uni juda ham ilhomlantirdi, bu haqida Peele „bu qoʻrqinchli film, lekin satirik asosga ega“ deb taʼrif bergan. Filmda irqchilik mavzusi koʻtarilgan ekan, Peele hikoya „juda shaxsiy“ ekanligini taʼkidladi.
Kasting
Bosh roldagi aktyorlar Daniel Kaluuya va Allison Williams 2015-yilning noyabr oyida, boshqa rollar bilan 2015-yil va 2016-yil fevral oyi orasida suratga olingan. Kaluuya Black Mirror seriali, Oʻn besh million xizmat epizodidagi oʻzining mahoratli ijrosi asosida tanlab olingan. Tiffani Xeddish uni ushbu filmdagi rol uchun suhbatga kelishni soʻrashgan, biroq u rad javobini bergan.
Suratga olish jarayoni
Asosiy suratga olish ishlari 2016-yilning 16-fevralida boshlangan. Otishma uch hafta davomida Alabama shtatining Fairhope shahrida, keyin Barton akademiyasi va Alabama shtatining Mobile markazidagi Ashland-Place tarixiy okrugida boʻlib oʻtdi. Uyning tashqi va ichki qismi Fairhopening janubida suratga olingan. Asosiy suratga olish 23 kun davom etgan.
Muqobil tugashi
Aslida, film oxirida Chris Roseni boʻgʻib oʻldirgandan soʻng politsiya tomonidan hibsga olinadi. Chrisni qutqarish oʻrniga, Rod uni qamoqxonada kutib oladi va undan tergov oʻtkazish uchun Armitaj oilasi haqida maʼlumot soʻraydi, lekin Chris ularni oʻldirganini va hammasi yaxshi ekanini taʼkidlaydi. Peele bu yakun bilan irqchilik haqiqatlarini aks ettirishni maqsad qilgan edi. Suratga olish boshlangan vaqtga kelib, qora tanlilarni politsiya tomonidan bir necha marta otib tashlash, Peelening soʻzlariga koʻra, „koʻproq avj ola boshladi“. Sinov namoyishlarida film qanday kutib olinganini hisobga olib, u filmni baxtli yakun bilan tugatishga qaror qildi, lekin tomoshabinlar Chris hibsga olinayotganiga ishongan bir paytda u kutilgan reaksiyani saqlab qolishga harakat qildi.
Peele bir nechta boshqa yakunlarni ham koʻrib chiqdi, ularning baʼzilari DVD va Blu-ray versiyalarida mavjud. Filmning bir yakunida Rod eshikni buzib, Chrisni topadi va uni chaqiradi, lekin Chris „Sizni ishontirib aytamanki, siz kim haqida gapirayotganingizni bilmayman“ deb javob beradi.
Musiqasi
Michael Abels , Peele „aniq qora ovozlar va qora musiqiy havolalarga“ ega boʻlishni xohlagan filmning partiturasini yozgan. Ammo bu u uchun biroz qiyin boʻldi
Saundtrek ilk marta vinilda 2018-yilda Waxwork Records tomonidan chiqarilgan va Peelening eksklyuziv bayonini oʻz ichiga olgan.
Mavzular va talqinlar
Get out filmi post-irqiy Amerikani va neoliberalizmni tanqid qiluvchi film sifatida tasvirlangan The Guardian gazetasida Lanre Bakare taʼkidlaganidek, Bu yerdagi yovuz odamlar janubda yashovchi qizil tanlilar yoki neo-natsistlar, yoki alt-oʻng, deb ataladigan odamlar emas, haqiqiy yovuzlar oʻrta sinf oq tanli liberallar.
Peele, qora tanli fotosuratchining koʻrish qobiliyati unga „afzallik“ berishiga ishonishi tufayli, „irqchilikdan eng uzoq“ boʻlgan Hudsonning koʻrligi tufayli „hali ham irqchilik tizimida rol oʻynashini“ koʻrsatib beradi. Hudson oʻzini Chrisning jasadini olishning irqiy kontekstidan uzoqlashtirib, oʻzini faqat uning koʻrish qobiliyatiga qiziqtirayotganini koʻp marotaba taʼkidlaydi.
Tailandlik olim Catherine Matthews Chris va Barak Obama oʻrtasida oʻxshashliklarni keltirib, ularning irqiy va ijtimoiy oʻziga xosliklari oʻrtasidagi farqlarni „uzilishini“ taʼkidlaydi. Rayan Poll filmni afro-pessimizmga misol qilib keltiradi.
Tanqidiy fikrlar
Rotten Tomatoes veb-saytida film 400 ta sharh asosida 98% ijobiy maʼqullash reytingiga ega va oʻrtacha reyting 8,30/10. Veb-saytning tanqidiy konsensusida shunday deyilgan: „Qiziqarli, qoʻrqinchli va oʻylantiruvchi Get Out oʻzining shiddatli ijtimoiy tanqidlarini ajoyib taʼsirli va qiziqarli dahshatli / komediya, hayajonli sayohatga aylantiradi“. Film shu saytda 2017-yilning eng yuqori reytingini egalladi.Metacritic -da film 48 tanqidchiga asoslangan holda 100 balldan oʻrtacha 85 ballga ega boʻlib, bu „universal eʼtirof“ni koʻrsatadi. CinemaScoreda tomoshabinlar filmga A+ dan F gacha boʻlgan shkala boʻyicha oʻrtacha „A−“ bahosini berishgan, PostTrakga esa tomoshabinlar umumiy 84% ijobiy ball berishgan.
Maqtovlar
90-Oskar mukofotlari marosimida film toʻrtta nominatsiyani qoʻlga kiritdi: eng yaxshi film, eng yaxshi rejissyor, eng yaxshi original ssenariy va Daniel Kaluuya uchun eng yaxshi aktyor. Peele debyut filmi uchun eng yaxshi film, rejissyor va ssenariy nominatsiyalarini qoʻlga kiritgan uchinchi shaxs (Warren Beatty va James L. Brooksdan keyin) va „Eng yaxshi original ssenariy“ uchun birinchi afro-amerikalik gʻolib (va John Singleton Spike Lee va Suzanne de Passedan keyin toʻrtinchi nomzod) boʻldi. Vulture maʼlumotlariga koʻra, ovoz berishning yangi aʼzolari filmni Eng yaxshi film deb baholashga kelganda, yuqori martabali aʼzolarning „aralashuviga“ duch kelishgan. Men Akademiyaning uzoq yillik aʼzolari bilan bir necha bor suhbatlashdim, ular „Bu Oskar filmi emas edi“, deyishdi.
75-Oltin globus mukofotlari marosimida Get Out ikkita nominatsiyani qoʻlga kiritdi: eng yaxshi kinofilm — musiqali yoki komediya va eng yaxshi aktyor — komediya yoki musiqali Daniel Kaluuya uchun. Komediya toifasidagi fikr filmning asosi haqida bahs-munozaralarga sabab boʻldi.Universal Pictures filmni „satirik qoʻrqinchli film“ sifatida eʼlon qilingan boʻlsa-da, uni komediya sifatida taqdim etdi, chunki bu toifadagi raqobat kamroq edi, bu esa filmga maqtovlar olish imkoniyatini berdi. Peele twitda hazillashdi: „Get Out“ bu hujjatli film, lekin uning taqdimoti allaqachon maʼqullanganligi haqida xabar qildi.
Film, shuningdek , 24-Screen Actors Guild Awards, 49- NAACP Image Awards, va 23rd Critics' Choice Awards va boshqa nominatsiyalarni ham qoʻlga kiritdi. Britaniya Independent Film Awards da eng yaxshi xorijiy xalqaro film nominatsiyasida gʻolib boʻldi. 2018-yil 3-mart kuni boʻlib oʻtgan 33-Independent Spirit Awards marosimida Jordan Peele „Eng yaxshi rejissyor“ mukofotida, film esa „Eng yaxshi film“ nominatsiyasida gʻolib chiqdi. 2021-yilda Amerika Yozuvchilar uyushmasi ssenariyni 21-asrning eng buyuk filmi deb topdi.
Manbalar
Qoʻshimcha oʻqish uchun
Havolalar
uz.wikipedia.org