Finlandiya banki
Finlandiya banki (fin: Suomen Pankki, shvedcha: Finlands Bank) Finlandiyaning markaziy banki va Yevropa Markaziy banklar tizimining aʼzosi. U oʻzini Shvetsiya Riksbanki, Angliya banki va Fransiya bankidan keyin dunyodagi eng qadimgi toʻrtinchi markaziy banki sifatida koʻradi. 1999-yilgacha Finlandiya banki mamlakatning sobiq valyutasi marka (fin: markka) uchun javobgar edi. Finlandiya 1999-yil 1-yanvardan oʻz valyutasi sifatida yevroni qabul qildi, marka tangalari va banknotlari 2001-yil 31-dekabrgacha (yevro nominallari sifatida) foydalanishda davom etdi.
Tarixi
Finlandiya bankining oʻtmishdoshi Waihetus-, Laina-ja Depositioni-Contori Suomen Suuren-ruhtinaanmaassa (Finlandiya Buyuk Knyazligi ayirboshlash, kredit va depozit idorasi) 1812-yil 1-martda Turku shahrida Rossiya imperatiori Aleksandr I tomonidan tashkil etilgan. 1819-yilda u Helsinkiga koʻchirildi. 1840-yilgacha bankning asosiy maqsadi imperiya rublini joriy etish uchun valyuta islohotini oʻtkazish edi. Bank 1860-yilda inauguratsiya qilinganidan boshlab Finlandiya 1999-yilda yevroni qabul qilgunga qadar Finlandiya markasini emissiya qildi va tartibga soldi.
Mandati, mulkchiligi va tuzilmasi
Finlandiya banki mamlakatning markaziy banki boʻlib, Yevropa Markaziy banklari tizimi va Yevrotizimning aʼzosi hisoblanadi. Bank pul-kredit organi sanalib, mamlakatning valyuta taʼminoti va valyuta zaxiralari uchun javobgardir.
Finlandiya banki Finlandiya Respublikasiga tegishli. Fin parlamenti Parlament Kuzatuv kengashi va Bank kengashi orqali boshqaradi. Boshqaruv bankning ijro organi boʻlib, Parlament Kuzatuv kengashi esa bank boshqaruvi va faoliyatini nazorat qilish hamda qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa vazifalar uchun javobgardir. Bank 1998-yilda qabul qilingan Finlandiya banki toʻgʻrisidagi qonunga koʻra boshqariladi.
Bankning Kuopio, Tampere va Oulu shaharlarida filiallari faoliyat koʻrsatmoqda. Bankda 380 ga yaqin xodim ishlaydi.
Bankning eng yuqori mansabdor shaxsi rais bo‘lib, u ham boshqaruvga raislik qiladi. 2018-yil avgust holatiga koʻra, Boshqaruv aʼzolari Olli Ren (rais), Marja Nykänen [fi] (rais oʻrinbosari) va Tuomas Välimäki [fi] lardan iborat.
BOFIT
BOFIT [fi] Finlandiya bankining aql markazi (think tank) boʻlib, u tarixan Finlandiya Rossiyaning iqtisodiy ahvoli haqida batafsil maʼlumotga ega boʻlish majburiyatidan kelib chiqqan. U 1991-yilda tashkil etilgan va oʻz nomini departamentining fincha nomidan kelib chiqqan, yaʼni BOF Finlandiya bankini, IT esa idäntutkimus ikki tomonlama [Fin-rus] savdosida tadqiqot maʼnosini bildiradi. Markazning toʻliq nomi yillar davomida oʻzgardi, 2021-yilgacha "Finlandiya bankining oʻtish davri iqtisodiyotlari instituti" va 2021-yilning noyabridan boshlab "Finlandiya bankining rivojlanayotgan iqtisodiyotlar instituti" deb atalmoqda. 1995-yilda markazga ishga kirgan Iikka Korhonen [fi] 2009-yildan beri BOFITga rahbarlik qilib keladi.
Finlandiya banki raislari
Manba:
Parlament Kuzatuv kengashi raislari
Manbalar
Havolalar ==
uz.wikipedia.org