FIFA U-20 Jahon chempionati 2023




2023-yilgi FIFA U-20 Jahon chempionati 1977-yilda tashkil etilganidan beri FIFAga aʼzo assotsiatsiyalarning 20 yoshgacha boʻlgan milliy terma jamoalari oʻrtasida ikki yilda bir marta oʻtkaziladigan yoshlar oʻrtasidagi xalqaro futbol chempionati boʻlib oʻtadigan FIFA U-20 Jahon chempionatining 23-musboqasi boʻladi. FIFA yoshlar oʻrtasidagi jahon chempionati.

Musobaqa dastlab Indoneziya tomonidan 2021-yilgi musboqa uchun mezbonlik qilishi kerak edi, bu ushbu mamlakat tomonidan oʻtkaziladigan birinchi FIFA turniri boʻlar edi.  Ammo COVID-19 pandemiyasi FIFAni turnirni bekor qilishga majbur qildi, bu xolat 2020-yil 24-dekabrda mamlakatga 2023-yilgi mezbonlik huquqini berdi. Biroq Isroilning musoboqadagi ishtirokdagi noroziliklar tufayli Indoneziya 2023-yil 29-martda mezbonlik huquqidan mahrum qilindi. 2023-yil 17-aprelda FIFA Argentinani Indoneziya o‘rniga turnirning yangi mezboni sifatida rasman eʼlon qildi.

Mezbonni tanlash




Dastlabki 2021-yilgi turnirni oʻtkazish uchun beshta taklif 2019-yilda taqdim etilgan va Indoneziya 2019-yil 24-oktabrda gʻolib deb eʼlon qilingan edi.

2021-yilgi turnir bekor qilinganidan keyin 2020-yil 24-dekabrda Indoneziyaga 2023-yilgi mezbonlik huquqini berish toʻgʻrisida qaror qabul qilindi.

Biroq, Indoneziya 2023-yilning 29-martida Isroil ishtirokidagi norozilik namoyishlari tufayli mezbonlik huquqidan mahrum qilindi. Peru, Argentina va Qatar turnirni o‘tkazishga qiziqish bildirishgan. 30-mart kuni Argentina rasmiy ariza topshirgan yagona davlat boʻldi.

2023-yil 17-aprelda Argentina Iqtisodiyot vaziri Serxio Massa, turizm va sport vaziri Matias Lammens va Argentina futbol assotsiatsiyasi (AFA) prezidenti Klaudio Tapiya tomonidan birgalikda o‘tkazilgan matbuot anjumanida Argentina turnirga mezbonlik qilishi eʼlon qilindi. Oradan koʻp oʻtmay FIFA tomonidan Argentina yangi mezbon sifatida tasdiqlandi. Shunday qilib, Argentina U-20 Jahon chempionatiga ikki marta mezbonlik qilgan ikkinchi davlatga aylanadi (ilgari 2001-yilda mezbonlik qilgan). Avstraliya uni ikki marta qabul qilgan birinchi davlatdir (1981 va 1993).

Jamoalar saralashda



Final turniriga jami 24 ta jamoa yoʻllanma oladi. 1979-yilgi FIFA yoshlar oʻrtasidagi Jahon chempionatidan beri, birinchi marta FIFA turniriga mezbonlik qilish huquqini qoʻlga kiritgan Indoneziya terma jamoasidan tashqari yana 23 ta boshqa jamoa oltita alohida qitʼa musobaqalarida qatnashadi.

Musobaqada Dominikan Respublikasi va Isroil terma jamoalari debyut qiladi. Bu Dominikan Respublikasining FIFA turniriga birinchi saralashi. 1970-yilgi FIFA Jahon chempionatiga Osiyo saralashi orqali yoʻllanmani qoʻlga kiritgan Isroil davlatining bu Yevropa vakili sifatida qatnashgan birinchi FIFA turniri boʻladi.

Argentina 2023-yilgi Janubiy Amerika U-20 chempionatiga saralashdan oʻta olmagan boʻlsa ham, Indoneziya oʻrniga mezbon mamlakat sifatida turnirga yoʻllanma oldi. Indoneziya ham musobaqada qatnasha olmagan va turnir Argentinaga koʻchirilganda JCHdagi avtomatik oʻrnini yoʻqotgan edi.

Stadionlar



La Plata, Mendoza, San Juan va Santiago del Estero musobaqaga mezbonlik qiladigan toʻrtta shahardir.


Qurʼa



Qura tashlash marosimi 2023-yil 21-aprel kuni CET 16:00 da , Shveytsariyaning Syurix shahridagi FIFA qarorgohida bo‘lib o‘tdi. Yigirma toʻrtta jamoa toʻrtta jamoadan iborat oltita guruhga qur’a tashlandi, mezbonlar avtomatik ravishda birinchi oʻringa qoʻyildi va A guruhining birinchi oʻrnini egalladi, qolgan jamoalar esa oʻz natijalariga koʻra oʻz qozonlariga joylashtirildi. 20 yoshgacha boʻlgan futbolchilar oʻrtasidagi soʻnggi beshta jahon chempionati (yaqinda oʻtkazilgan turnirlar ogʻirroq boʻlgan) quyidagicha:

Bundan tashqari, saralash turnirlaridan 6 ta qitʼa chempionining har biriga beshtadan bonus ochkolari qoʻshildi.

Qura mezbonning A1 ga „duzilishi“ bilan boshlandi. Birinchi oʻrindagi jamoalar qura tashlandi va oʻz guruhlarida birinchi oʻrinni egalladi. Keyin 2-potdan jamoalar, keyin 3-potdan va 4-potdan jamoalar qurildi, har bir jamoa ham oʻz guruhidagi pozitsiyalardan biriga qur’a tashlandi. Hech bir guruh har bir konfederatsiyadan bittadan ortiq jamoani oʻz ichiga olmaydi. Marosimni Samanta Jonson taqdim etdi va FIFAning turnirlar boʻyicha direktori Xayme Yarza olib bordi, sobiq futbolchilar argentinalik Xuan Pablo Sorin va fransiyalik David Trezege qura yordamchisi sifatida harakat qilishdi.

Qura natijasiga koʻra quyidagi guruhlar ishtirok etdi:

Uchrashuv rasmiylari



Turnirga jami oʻn toʻqqiz hakam triosi (bir hakam va ikkita yordamchi hakam), olti nafar yordamchi hakam va oʻn sakkizta videoyordamchi hakam tayinlangan.

Tarkiblar




2003-yil 1-yanvarda yoki undan keyin va 2007-yil 31-dekabrda tugʻilgan oʻyinchilar musobaqada qatnashish huquqiga ega boʻladilar.

Har bir jamoa 22 dan 50 gacha oʻyinchidan iborat dastlabki tarkibni belgilashi kerak. Dastlabki tarkibdan jamoa FIFA tomonidan belgilangan muddatga qadar 21 nafar futbolchidan (ulardan uch nafari darvozabon boʻlishi kerak) yakuniy tarkibini aniqlaydi. Yakuniy tarkibdagi oʻyinchilar jamoaning birinchi oʻyini boshlanishidan 24 soat avval jiddiy jarohat yoki kasallik tufayli dastlabki tarkibdagi oʻyinchi bilan almashtirilishi mumkin.

Guruh bosqichi



Har bir guruhning eng yaxshi ikki jamoasi va uchinchi o‘rinni egallagan to‘rtta eng yaxshi jamoa 1/8 final bosqichiga yo‘l oladi.

Barcha vaqtlar Argentina vaqti bilan mahalliy (UTC−03:0) hisoblanadi.


Qoʻshimchalar



Har bir guruhdagi jamoalarning reytingi quyidagicha aniqlandi (reglament 17.7-modda):

Agar yuqoridagi uchta mezon boʻyicha ikki yoki undan ortiq jamoalar teng boʻlgan boʻlsa, ularning reytinglari quyidagicha aniqlanadi:

Group A




Group B




Group C




Group D




Group E




Group F





Uchinchi oʻrinni egallagan jamoalar reytingi



Oltita guruhdan uchinchi oʻrinni egallagan eng yaxshi toʻrtta jamoa, oltita guruh gʻolibi va oltita ikkinchi oʻrin sohibi bilan birga pley-off bosqichiga yoʻl oladi.

Keyingi bosqichda uchinchi o‘rinni egallagan to‘rtta jamoa turnir reglamentiga ko‘ra A, B, C va D guruhlari g‘oliblari bilan o‘ynaydi.

Pley-off bosqichi



Pley-off bosqichida, agar oʻyin oddiy oʻyin vaqtining 90 daqiqasi oxirida teng boʻlsa, qoʻshimcha vaqt oʻynaladi (har biri 15 daqiqadan ikki boʻlim), bunda har bir jamoaga toʻrtinchi almashtirishga ruxsat beriladi. Agar qoʻshimcha vaqtdan keyin ham durang natija qayd etsa, gʻolibni aniqlash uchun oʻyin penaltilar seriyasi orqali hal qilinadi.

1/8 finalda uchinchi oʻrinni egallagan toʻrtta jamoa A, B, C va D guruhlari gʻoliblari bilan toʻqnash keladi. Uchinchi oʻrinni egallagan jamoalar ishtirokidagi aniq oʻyinlar uchinchi oʻrinni egallagan toʻrtta jamoaning qaysi biriga yoʻllanma olganiga bogʻliq. 1/8 final:

Turnir boqichi





1/8 final bosqichi




Chorak final




Yarim final





Uchinchi oʻrin uchun pley-off




Final




Mukofotlar





Toʻpurarlar



There were 154 goals scored in 52 matches, for an average of 2.96 goals per match.

7 goals

5 goals

4 goals

3 goals

2 goals

1 goal

1 own goal

Yakuniy reyting



Futbol boʻyicha statistik konventsiyaga koʻra, qoʻshimcha vaqtda hal qilingan oʻyinlar gʻalaba va magʻlubiyat, penaltilar seriyasi bilan hal qilingan oʻyinlar esa durang deb hisoblanadi.

Marketing




Musobaqani oʻtkazish va tayyorgarlik



2023-yil may oyi boshida FIFA turnirning rasmiy qoʻshigʻi Indoneziyaning Weird Genius EDM guruhi tomonidan ijro etilgan va yana uchta indoneziyalik yulduzlar: Lyodra Ginting , Tiara Andini va Ziva Magnolya ishtirokida „Glorious“ boʻlishini eʼlon qildi.

Radioeshittirish va Podkastlar huquqlari



Jonli translatsiya FIFA+ da mavjud , Indoneziyada esa Moji va Vidio, jumladan takroriy tinglashlar mavjud.

Quyidagi kompaniyalar radioeshittirish huquqiga ega: 

Homiylik




Musoboqa ramzi



Maskot



Rasmiy maskot — „Bacuya“ nomli Yavan karkidoni 2022-yil 18-sentabrda ishga tushirilgan.

Bahslar



Isroilning ishtirok etishiga va Indoneziyaning mezbonlikdan chetlashtirilishiga qarshi noroziliklar



2022-yilgi 19 yoshgacha boʻlgan futbolchilar oʻrtasidagi Yevropa chempionatida ikkinchi oʻrinni egallab, bu Isroilning U-20 jahon chempionatidagi ilk ishtiroki boʻldi. Biroq, Isroilning ishtiroki Indoneziya dunyodagi eng koʻp musulmon aholisiga ega boʻlganligi va davom etayotgan Isroil-Falastin mojarosi tufayli ikki davlatning rasmiy aloqalari yoʻqligi sababli siyosiy bahslarga duchor boʻlmoqda. Buni hisobga olib, Indoneziya yoshlar va sport vaziri Zaynudin Amali FIFA 20 yoshgacha boʻlgan futbolchilar oʻrtasidagi jahon chempionatiga yoʻllanma olgan har qanday davlat oʻynashini talab qilishini, mahalliy xavfsizlik xodimlari esa Isroil terma jamoasi xavfsizligini taʼminlashini maʼlum qildi.

Isroilning ishtirokini tasdiqlashga urinishlariga qaramay, Isroilning ishtiroki Indoneziyaning turli Falastinparast tashkilotlar tomonidan nazorat ostiga olinishiga olib keldi. Indoneziyaning islom fundamentalistik ommaviy axborot vositalari Isroilni U-20 Jahon chempionatiga chiqish orqali Falastinning Indoneziya bilan munosabatlariga putur yetkazganlikda aybladi ; Baʼzilar hatto Isroilni turnirdan chetlatish yoki olib tashlashni talab qilishdi.  Indoneziyadagi turli islomiy tashkilotlar isroillik futbolchilarga tahdid qilib, Isroil jamoasini Indoneziyada kutib olishmaydi.  Ayni paytda Nahdlatul Ulamoning yetakchisi Yahyo Cholil Staquf va Indoneziya Din ishlari vaziri kabi arboblar. Yaqut Cholil Qoumas Isroil terma jamoasi ishtirokini qoʻllab-quvvatlashini bildirdi.  Biroq jahon chempionati mezboni boʻlish istagi toʻgʻrisidagi dastlabki kelishuvni imzolagan  mintaqa rahbaridan ikkitasi  Bali gubernatori I Vayan Koster va Markaziy Java gubernatori (Solo joylashgan joyda), Hukmron PDIP partiyasining ikkala aʼzosi Ganjar Pranovo, Sukarnoning diniy emas, balki „mustamlakachilikka qarshi“ pozitsiyasini taʼkidlab, Isroil jamoasini qabul qilishga eʼtirozlarini bildirdi .

Falastinning Indoneziyadagi elchisi Zuhayr Al-Shunning aytishicha, Isroil saralash huquqiga ega boʻlishiga qaramay, uning mamlakati Indoneziyaning musobaqaga mezbonlik qilishiga eʼtirozi yoʻq.

28-mart kuni Indoneziya prezidenti Joko Vidodo oʻz partiyasi bilan tanaffusda Isroilning ishtirokini qoʻllab-quvvatladi va oʻz xalqini siyosat va sportni aralashtirmaslikni soʻradi. Solo meri, Joko Vidodoning oʻgʻli Gibran Rakabuming Raka gubernatorlarning qaroridan hafsalasi pir boʻlganini va oʻyinni Solo,  Bandungda oʻtkazishga tayyorligini bildirdi. Soʻnggi daqiqada Indoneziyaning mezbonlik rolini saqlab qolish uchun harakat qilindi, shu bilan birga mamlakat tashvishlarini eʼtirof etdi, biroq 29-mart kuni FIFA Indoneziyani turnir mezbonligidan rasman mahrum qildi va hozirgi sharoitni eʼlon qildi. Tafsilotlarni koʻrsatmasdan asoslash sifatida.

Eslatmalar




Yana qarang




Manbalar




Havolalar




uz.wikipedia.org

Uzpedia.uz