FIFA Jahon chempionati finallari roʻyxati
FIFA Jahon chempionati 1930-yilda boshlangan va har toʻrt yilda bir marta oʻtkaziladigan xalqaro futbol turniridir. Xalqaro futbol assotsiatsiyalari assotsiatsiyasi (FIFA)ga aʼzo boʻlgan faqat erkaklar milliy futbol jamoalari ishtirok etishi mumkin boʻlgan turnir, II. Ikkinchi jahon urushi tufayli 1942 va 1946 yillarda tashkil etilishi mumkin emas edi. Birinchi jahon chempionati 1930-yilda Janubiy Amerika davlati Urugvayda boʻlib oʻtgan va final oʻyinida Argentinani 4:2 hisobida magʻlub etgan Urugvay turnir gʻolibi boʻldi Soʻnggi jahon chempionati 2018-yilda Rossiyada boʻlib oʻtgan va final oʻyinida Xorvatiyani 4:2 hisobida magʻlub etgan Fransiya turnir chempioni boʻlgan edi.
Jahon chempionati final oʻyinlari — turnir yakunida jahon chempionini aniqlash uchun oʻtkaziladigan bir oʻyinli oʻyinlar. Agar oʻyinning 90-daqiqalik asosiy vaqti durang bilan tugasa, 30 daqiqalik qoʻshimcha vaqtlar ikki oʻn besh daqiqalik boʻlimda boshlanadi. Agar bu qoʻshimcha vaqt oxirida durang buzilmasa, jamoalar penaltilar seriyasiga oʻtadi va penaltilar seriyasida gʻalaba qozongan jamoa chempion boʻladi. Turnir tarixida bor-yoʻgʻi bir marta, 1950-yilda bitta oʻyinda final oʻtkazilmagan. Ushbu turnirda oʻz guruhlarini peshqadam sifatida yakunlagan toʻrtta jamoa (Urugvay, Braziliya, Shvetsiya va Ispaniya) final guruhi deb ataladigan guruhda toʻqnash kelishdi va guruh peshqadamini yakunlagan Urugvay chempion boʻldi. Bu oʻyin FIFA tomonidan 1950-yilgi futbol boʻyicha jahon chempionatining final oʻyini sifatida qabul qilingan, chunki Urugvay oxirgi oʻyinlar oldidan soʻnggi oʻyinda mezbon Braziliyani 2:1 hisobida magʻlub etib, kubokga ega chiqqandi.
Hozirgacha oʻtkazilgan 21 ta turnirda 76 ta turli davlat ishtirok etdi. Final oʻyinlarida 13 ta davlat oʻynadi, ulardan 8 tasi chempion boʻlishga muvaffaq boʻldi. [not 1] 21 ta turnirda qatnashgan yagona jamoa boʻlgan Braziliya besh karra chempion boʻlib, „kubokning eng muvaffaqiyatli jamoasi“ unvoniga ham ega. Italiya toʻrt marta, Germaniya toʻrt marta, Urugvay, Argentina va Fransiya ikki marta, Angliya va Ispaniya bir marta kubokni koʻtargan. Ketma-ket finalga chiqqan ikki davlat — Braziliya va Germaniya, uch marta. Italiya, Gollandiya, Argentina va Braziliya qatorasiga ikki marta finalda oʻynadi. Bundan tashqari, faqat UEFA (Yevropa) va CONMEBOL (Janubiy Amerika) konfederatsiyalariga tegishli davlatlar finalda muvaffaqiyat qozonishgan.
Kalit
Manbalar
uz.wikipedia.org