Fatma Pesend Hanım
Fatma Pesend Hanim (usmonli turkcha: فاطمہ پسند خانم; tugʻilgandagi ismi
malika Fatma Kadriye Achba ; taxminan 1876—1928-yil aprel) Usmonli imperiyasi sultoni Abdul Hamid II ning oʻn ikkinchi xotini.
Yoshligi
Fatma Pesend Xanim 1876-yilda Istanbulda Achba saroyida tugʻilgan. Fatma Kadriye Achba sifatida tugʻilgan, u Abxaziya knyazligi oilasining aʼzosi boʻlgan. Uning otasi shahzoda Ahmed Sami Bey (1839-1915), shahzoda Ahmed Bey va Patima Xonim Eshbaning oʻgʻli edi. Uning onasi malika Fotima Hanim Mamleeva (1844-1923), tatar shahzodasi Ismoil Bey Mamleevaning qizi edi. Uning opasi malika Aysha Mahizer Xonim (1871-1948) va ukasi shahzoda Shukru Bey (1878-1940) lar ham bor edi. U rassom boʻlgan.
Nikohi
Fatmaning otasi Sami Bey Sulton Abdulazizning toʻngʻich oʻgʻli Shahzoda Yusuf Izzeddinga, keyinroq Abdulhamidning toʻngʻich oʻgʻli Shehzade Mehmed Selimga xizmat qilgan. 1896-yilda bir kuni Abdul Hamid uni tasodifan koʻrib qoldi, u onasi va singlisi bilan Shahzoda Selimning onasi Bedrifelek Kadınning taklifiga binoan Yulduz saroyiga kelgandi. Abdulhamid uni surishtirdi va oʻgʻli Selimdan batafsil maʼlumotlarni bilib oladi.
Abdulhamid otasidan uning qoʻlini soʻradi. U Abdul Hamidning taklifiga rozi boʻldi va nikoh 1896-yil 20-iyulda Yulduz saroyida boʻlib oʻtdi. Unga „Fatma Pesend“ nomi va „Toʻrtinchi Iqbol“ unvoni berildi. 1897-yil 10-iyunda, nikohdan bir yil oʻtib, u atigi sakkiz oy yashagan yagona farzandi Hatice Sultonni dunyoga keltirdi.
1898-yilda Haticening erta vafoti Abdul Hamidni bolalar va homilador ayollarni davolash uchun zamonaviy bino qurdirishga undadi. Kasalxonaning qurilishi 1898-yil 12-mayda boshlangan va 1899-yil 5-iyunda yakunlangan. U „Hamidiye Etfal Hastahane-i Alisi“ deb atalgan va toʻliq Abdul Hamidning ijodi boʻlib, butunlay uning nazorati ostida edi.
Uning oʻgay qizi Ayshe Sulton oʻz xotiralarida Abdul Hamidning enagasi Dilber Jenan Hanim saroyga kelganida Fatma Pesendning xonadonida mehmon boʻlib qolishini qayd etadi.
1909-yil 27-aprelda Abdul Hamid taxtdan agʻdarildi va Salonikiga surgunga yuborildi. Fatma Pesend Abdul Hamidga yaqin edi va shuning uchun u surgunda hamrohlik qildi. Biroq, 1910-yilda, bir yil oʻtib, u Istanbulga qaytib keldi. 1912-yilda Saloniki Gretsiyaga qulagandan keyin Abdul Hamid ham Istanbulga qaytib, Beylerbeyi saroyiga joylashdi va u yerda 1918-yilda vafot etdi.
Oʻtgan yillar va oʻlimi
1924-yil mart oyida imperator oilasining surgunida Fatma Pesend Istanbulda qoldi. U 1928-yil aprelida ellik ikki yoshida Vanikoʻydagi villasida vafot etdi va Üsküdardagi Karacaahmet qabristoniga dafn qilindi.
Avlodi
Ommaviy madaniyatda
Ajdodi
Manbalar
Kitobiy manbalar
uz.wikipedia.org