Estoniya bayrogʻi
Estoniya bayrogʻi (estoncha: Eesti riigilipp) — 1918-1940 yillarda va yana 1990-yildan beri amalda boʻlgan Estoniya Respublikasining rasmiy davlat ramzi. Bu uchta gorizontal chiziqdan iborat toʻrtburchaklar paneli: yuqori qismi koʻk, oʻrtasi qora va pastki qismi oq. Bayroqning standart oʻlchami 105 x 165 sm. Eston tilida u koʻpincha „sinimustvalge“ (soʻzma-soʻz „koʻk-qora-oq“) deb ataladi.
Tarixi
1881-yil 17-sentabrda Dorpat universitetida birinchi Estoniya milliy talabalar korporatsiyasi "Vironia" ning taʼsis yigʻilishida yaratilayotgan talabalar birodarligining ranglari tasdiqlandi:
1882-yil 26-martda K. A. Xermanning rafiqasi Paula tashabbusi bilan va Miina Hermann va Emiliya Bermannning yordami bilan uchta teng gorizontal chiziqlardan iborat — yuqorisi koʻk, oʻrtasi — qora va pastki qismi — oq rangdan iborat „Vironia“ shoyi banneri yasaldi.
Birinchi oq-qora-koʻk bayroq 1884-yil 23-mayda (4-iyun) Odenpes cherkovi zalida pastor Rudolf Kallas tomonidan muqaddaslashtirilgan (bu bayroq hozirda Estoniya milliy muzeyida saqlanadi).
Moviy-qora-oq bayroq Estoniya milliy qadr-qimmati va estoniyaliklarning mustaqillikka intilishining ramziga aylandi. 1894 va 1896 yillardagi Estoniya qoʻshiq festivallarida bunday uch rangli bayroqlar xilpiragan.
Mustaqillik
1905 va 1917 yillardagi inqiloblar davrida u eston millatchi inqilobchilari tomonidan keng qoʻllanilgan. 1918-yil 24-fevralda Estoniya mustaqilligi eʼlon qilinganida yangi respublika bayrogʻi sifatida koʻk-qora-oq uch rangli rang ishlatilgan.
Vaqtinchalik davlat bayrogʻi toʻgʻrisidagi birinchi farmon 1918-yil 21-noyabrda Estoniya Respublikasining Muvaqqat hukumati tomonidan qabul qilingan:
1922-yil 27-iyunda Estoniya parlamenti davlat bayrogʻi toʻgʻrisidagi qonunni qabul qildi va nihoyat uning tavsifi, holati va foydalanish qoidalarini belgiladi.
Sovet hokimiyatining oʻrnatilishi
1940-yil 21-iyun voqealari paytida bayroq Estoniya uchun eng ramziy joy — Tallindagi Toompea qalʼasining Uzun German minorasidan olib tashlandi va uning oʻrniga qizil bayroq oʻrnatildi.
Germaniya istilosi
1941-1944-yillarda nemislar ishgʻoli paytida Estoniya bayrogʻidan foydalanish cheklangan edi. Bayroq ranglari SS qoʻshinlari tarkibida milliy Estoniya boʻlinmalarining timsollarida ishlatilgan. 1944-yil 21-sentabrda Estoniya bayrogʻi Uzun German minorasida Germaniya harbiy bayrogʻi yoniga oʻrnatilgan.
Urushdan keyin
1944-yil 22-sentabrda Qizil Armiya Tallinga kirgach, ikkala bayroq ham tushirildi va ularning oʻrnida SSSR bayrogʻi oʻrnatildi.
Zamonaviylik
Estoniya milliy ranglari yana 1987-1988-yillarda ochiq ishlatilgan. 1989-yil 24-fevralda Tallindagi „Uzun German“ minorasida Estoniya SSR bayrogʻi oʻrniga uch rangli bayroq oʻrnatildi. Ushbu qoida Estoniya SSR Oliy Kengashi tomonidan 1990-yil 7-avgustda, Estoniya davlatchiligi toʻliq tiklanishidan bir yil oldin rasman tasdiqlangan.
Davlat bayrogʻi toʻgʻrisidagi qonun 1993-yil 6-aprelda qabul qilingan va 2006-yil 1-yanvarda 2005-yil 23-martda qabul qilingan amaldagi Estoniya bayrogʻi toʻgʻrisidagi qonun kuchga kirdi.
Bayroq kunlari
4-iyunda 1884-yilda Estoniya bayrogʻining nishonlanishi munosabati bilan rasman Estoniya bayrogʻi kuni sifatida nishonlanadi. 2006-yil 1-yanvardan kuchga kirgan „Davlat bayrogʻi toʻgʻrisida“gi qonunga koʻra, bayroq kunlari (yaʼni davlat bayrogʻi koʻtarilgan kunlar) 13 ta bayram va muhim sanalar hisoblanadi (cherkov bayramlari bundan mustasno), bu kunlarda qonunchilik, davlat va munitsipal hokimiyat organlari oʻz binolari ustidan davlat bayroqlarini koʻtarishlari shart. Ana shunday kunlardan biri 3-yanvarda Mustaqillik urushida (1918-1920) qatnashganlarni xotirlaydilar.
Davlat bayroqlari koʻtariladigan kunlar
Simvolizm
Ranglarning asl talqini quyidagicha edi:
Bayroq ranglari
Ranglar Estoniya bayrogʻi qonunida qatʼiy belgilangan.
Muqobil takliflar
Manbalar
uz.wikipedia.org