Ekologik makon

Ekologik makon — maʼlum bir individ, populyatsiya yoki tur yashaydigan o‘ziga xos abiotik va biotik sharoitlar majmui, tabiatning tirik organizmlarni o‘rab turgan va ularga bevosita yoki bilvosita taʼsir ko‘rsatadigan bir qismi.

Ekologik makondan organizm hayot uchun zarur bo‘lgan barcha narsani oladi va unga metabolik mahsulotlarni chiqaradi. Bu atama ko‘pincha atrof-muhit bilan sinonim ravishda qo‘llaniladi. Har bir organizmning tarkibi ko‘plab noorganik va organik tabiat elementlari hamda inson va uning ishlab chiqarish faoliyati tomonidan kiritilgan elementlardan iborat. Shu bilan birga, baʼzi elementlar tanaga qisman yoki to‘liq farqli, boshqalari mutlaqo zarur bo‘lishi mumkin bo‘lib, ayrimlari esa salbiy taʼsir ko‘rsatadi.

Tabiiy va sunʼiy (texnogen) ekologik makonlar mavjud. Tabiiy ekologik makonlar asosan quruqlik-havo, tuproq, suv va intraorganizmlarga bo‘linadi. Organizmlarga taʼsir etuvchi muhitning alohida xossalari va elementlari ekologik omillar deyiladi. Barcha ekologik omillarni uchta katta guruhga bo‘lish mumkin:

Shuningdek, ekologik makonning tabiiy jismlar, gidro-muhit, atrof-muhitning havo bo‘shlig‘i, antropogen jismlar, atrof-muhitning radiatsiya va tortishish sohasi kabi tarkibiy qismlarini ajratib ko‘rsatish mumkin.

Yana qarang

Manbalar

Adabiyot

uz.wikipedia.org