E togʻi

Mount E (yaponcha: 恵山 E-san?) Oshima yarimorolining bir qismi boʻgan kameda yarimorolida joylashgan ulkan stratovulqonlardan biri hisoblaniladi. U Yaponiyaning Xokkaydo shtatidagi Hakodate qishlogʻida, sharqiy mintaqasida joylashgan. E togʻi Esan prefekturasi tabiat bogʻi tarkibiga kiradi.

Geologiya

E togʻining eng baland qoyasi balandligi 617.6 m (2026 ft) ga teng. Asosiy vulqon kraterlari shu qoyada joylashgan.

E togʻi gidroksidi boʻlmagan, mafik, vulqon togʻ jinslaridan tashkil topgan. Andezitik vulqon tepasida lava gumbazi joylashgan. Geoxronologik shkalaga va oʻtkazilgan tadqiqotlarga koʻra E togʻi pleystotsen davrida paydo boʻlganligi taxmin qilingan.

Portlash tarixi

E togʻi stratovulqon boʻlganligi sababli ham unda yuz beradigan portlash yaqin atrofda yashovchi insonlar hayotiga xavf soladi.

E togʻi oxirgi marta 1874-yil 8-iyunda portladi. Ushbu portlash freatik portlashlar turidan boʻlib, VEI shkalasi boʻyicha 1 ball bilan baholandi.

Roʻyxatga olingan eng qadimgi portlash 1846-yil 18-noyabrda yuz bergan. Bu hodisa bir nechta uylarga zarar yetkazgan va insonlar oʻlimga sabab boʻlganlaharlarni keltirib chiqargan.

Radiokarbonlarni aniqlash bilan bogʻliq va tefroxronologiya tadqiqotlari taxminan milodiy 1350-yil, miloddan avvalgi 550-yil va 1050-yillarda, miloddan avvalgi 3900 ± 100 yillarda hamda miloddan avvalgi 7050 yillardagi tarixiy yozuvlardan oldingi beshta otilish sodir etilganligini aniqladi. Miloddan avvalgi 7050-yilda sodir boʻlgan otilish VEI shkalasi boʻyicha 3 ball boʻlgan eng katta portlashlardan biri edi. Portlash natijasida hosil boʻlgan lava tarkibidagi togʻ jinslari tuproqni kerakli minerallar bilan boyitgan va oʻsimliklar populyatsi rivojiga xissa qoʻshgan.

Manbalar

Havolalar

uz.wikipedia.org