Domagoj Vida
Domagoj Vida (xorvatcha talaffuzi: [dômaɡoj ʋîːda]; 1989-yil 29-aprelda tugʻilgan) — xorvatiyalik professional futbolchi. U Gretsiya Super ligasining AEK Athens klubi va Xorvatiya terma jamoasida himoyachi sifatida oʻynaydi. Vida har qanday himoya pozitsiyasida oʻynashga qodir, lekin oʻyinlarda asosan markaziy himoyachi yoki oʻng qanot himoyachisi sifatida ishtirok etadi.
Klubdagi faoliyati
Yoshlik faoliyati
Vida butun yoshlik faoliyatini Xorvatiyada oʻtkazdi, Osijek yoshlar tizimi orqali futbolchilik qobiliyatini oʻstirdi va birinchi marta 2006—2007-yilgi mavsumda 17 yoshida kattalar jamoasi tarkibida maydonga tushdi; mavsumda 12 ta oʻyinda maydonga tushdi. 2007—2008-yilgi mavsumda Vida unga boʻlgan ishonchni yanada mustahkamladi va klubining oʻyinlarida muntazam ravishda ishtirok etdi. Vidaga Xorvatiya chempioni Dinamo Zagreb jamoasi ham qiziqish bildirgan edi.
Bayer Leverkusen
2010-yil 29-aprelda Vida Germaniya Bundesligasi vakili Bayer Leverkusen bilan shartnoma imzoladi. U klub bilan bor-yoʻgʻi bir mavsum oʻtkazdi va UEFA Yevropa ligasida jami 8 ta oʻyinda maydonga tushdi. Vida Bundesligadagi debyutini 2011-yilning 5-martigacha, VfL Wolfsburgga qarshi o‘yinning 14-daqiqasida jarohat olgan Manuel Friedrichning o‘rniga maydonga tushgan holda oʻtkazdi. Bu uning liga oʻyinlaridagi yagona ishtiroki boʻlib chiqdi.
Dinamo Zagreb
2011-yilning 14-iyunida Vida nomaʼlum toʻlov evaziga Dinamo Zagreb klubiga oʻtishi eʼlon qilindi. 2011-yil dekabr oyida Dinamo Zagreb Chempionlar ligasi guruh bosqichida Lyonga 7:1 hisobida magʻlub boʻldi, bu esa ularning Real Madridga 3:0 hisobida magʻlub boʻlgan Ajax oʻrniga Chempionlar ligasining 1/8 finaliga chiqish imkonini berdi. OAVda Lyonning beshinchi golidan soʻng Vidaning koʻz qisib qoʻygani aks etgan video tarqaldi, bu esa oʻyinlarning kelishilgan holda oʻynalgani haqidagi xabarlarga sabab boʻldi, ammo UEFA bunga chora koʻrmaslikka qaror qildi.
2012-yilning 25-iyulida Vida UEFA Chempionlar ligasi o‘yinida Bolgariyaning Ludogorets Razgrad jamoasi darvozasiga 98-daqiqada gol urdi, shu tariqa jamoasiga 3:2 hisobida g‘alaba qozonishga yordam berdi va bu musobaqaning keyingi bosqichiga yo‘l olishga yordam berdi. 2012-yil 24-sentyabrda Vida jamoa kubok o‘yini uchun ketayotganda pivo ochgan va u jamoa avtobusidan hamda asosiy jamoadan haydaldi. Bu voqeadan oldin Vida Dinamo bosh murabbiyi Ante Cacic bilan bir necha bor janjallashib qolgan. Ertasi kuni u rekord darajadagi 100 000 yevro jarimaga tortilishi eʼlon qilindi.
Dynamo Kyiv
2013-yilning 2-yanvarida Vida Ukrainaning Dynamo Kyiv klubi bilan 5 yillik shartnoma imzolagani maʼlum bo‘ldi, uning transfer narxi 6 million yevroni tashkil etdi. 14-fevral kuni Vida Dynamo safidagi debyutini Yevropa ligasi doirasida Bordeauxga qarshi oʻyinda oʻtkazdi va uni 1:1 hisobida yakunlandi. Bir hafta oʻtgach, u Bordeaux bilan durang boʻlgan oʻyin hisobiga ikkinchi marta oʻtkazilgan oʻyinda oʻynadi va Dynamo 0:1 hisobida magʻlub boʻlib, 1/8 finalga chiqa olmadi. Ikkala oʻyinda ham Dynamo bosh murabbiyi Oleg Bloxin Vidadan oʻng qanot himoyachisi sifatida foydalandi.
3-mart kuni Vida Ukraina Premyer ligasidagi ilk oʻyinini Kryvbas Kryvyi Rihga qarshi oʻtkazdi. Mezbonlikdagi 1:1 hisobidagi durang oʻyin Dynamo uchun umidsizlik boʻldi, chunki bu ularga ikkinchi oʻrinni qoʻlga kiritish va Dnipro Dnipropetrovsk hamda Metalist Kharkivga qarshi oʻyinlarda gʻalaba qozonib, Chempionlar ligasiga yoʻllanma olishni ancha qiyinlashtirar edi. 10-mart kuni Vida Dynamo uchun ikkinchi liga oʻyinini Volyn Lutskga qarshi oʻtkazdi, oʻyin 2:0 hisobida yakunlandi va Dynamoning 2013-yildagi ilk gʻalabasi boʻldi. Ushbu oʻyin koʻpchilikning diqqatiga sazovor boʻldi, chunki Oleg Bloxin Vidani birinchi marta markaziy himoyachi sifatida ishlatdi va u Dynamodagi dastlabki uchta oʻyinida oʻng himoyachi sifatida oʻynagan Yevgeniy Xacheridi bilan hamkorlik qildi. 17-mart kuni Vida Vorskla Poltavaga qarshi oʻyin boshida Dynamo safidagi ilk golini kiritdi, bunda u Andriy Yarmolenkoning boshi bilan amalga oshirgan burchak toʻpidan soʻng, Pavlo Rebenok hamda darvozabon Serhiy Dolhanskiyni chetlab oʻtib gol urgan. Bu gol Dynamoga 1:0 hisobida g‘alaba keltirdi.
2015-yil 17-may kuni Vida Dnipro Dnipropetrovsk darvozasiga g‘alaba to‘pini kiritib, Dynamo Kyivga so‘nggi olti yil ichida birinchi marta Ukraina Premyer ligasi chempionligini qo‘lga kiritishga yordam berdi.
Beşiktaş
2018-yilning 3-yanvarida Vida Beşiktaş klubiga o‘tib, u bilan to‘rt yarim yillik shartnoma imzoladi. Vida Beşiktaşdagi debyutini 2018-yilning 21-fevralida Antalyasporga qarshi o‘yinda (2:1) o‘tkazdi. Bayern Munichga qarshi oʻyinning 16-daqiqasida Vida Robert Levandowskiga nisbatan qoʻpollik ishlatgani uchun maydondan chetlatildi. Beşiktaş oʻyinda 5:0 hisobida magʻlub boʻldi.
AEK Athens
2022-yilning 31-iyulida Vida Gretsiyaning AEK Athens klubi bilan shartnoma imzoladi.
Xalqaro faoliyati
Vida 21 yoshgacha boʻlganlar darajasida Xorvatiya terma jamoasining faol aʼzosi edi.
2010-yil 23-mayda u Xorvatiya terma jamoasining Osijek shahrida Uelsga qarshi o‘yinida (2:0) 80-daqiqada Darijo Srna o‘rniga maydonga tushgan holda debyut qildi. Uch kundan soʻng Vida Estoniya bilan golsiz durang oʻynab, toʻliq 90 daqiqa maydonda boʻldi.
2011-yilda u Xorvatiya terma jamoasi safida UEFA Euro 2012 saralashining toʻrtta oʻyinida, shu jumladan Turkiyaga qarshi pley-off oʻyinida maydonga tushdi va Xorvatiya bilan final yoʻllanmasini qoʻlga kiritdi. Vidaning finaldagi yagona ishtiroki Xorvatiyaning guruhdagi soʻnggi oʻyinida asosiy tarkibda maydonga tushganida boʻlgan, terma jamoa Ispaniyaga 1:0 hisobida magʻlub boʻlgan va shundan soʻng ular turnirdan chiqarib yuborilgan.
2013-yilning 10-sentyabrida Vida Janubiy Koreyaga qarshi o‘rtoqlik o‘yinining 65-daqiqasida milliy terma jamoasi uchun birinchi golini urdi.
Vida 2014-yilda Braziliyada boʻlib oʻtgan futbol boʻyicha Jahon chempionati turnirida Xorvatiya terma jamoasining bir qismi edi, ammo u turnirda foydalanilmagan zaxira oʻyinchisi sifatida qoldi. Vida UEFA Euro 2016 saralash bosqichida toʻqqizta oʻyinda maydonga tushib, uchta final oʻyinida ishtirok etdi, ammo jamoa 1/8 finalda Portugaliyaga magʻlub boʻldi.
2017-yil 3-sentyabrda Vida Xorvatiya terma jamoasining Jahon chempionati saralashida Kosovo ustidan 1:0 hisobida g‘alaba qozongan oʻyinida yagona golni kiritdi.
2018-yil iyun oyida u Xorvatiyaning 2018-yilda Rossiyada bo‘lib o‘tadigan futbol bo‘yicha Jahon chempionati uchun yakuniy 23 kishilik tarkibiga kiritildi. Vida chorak finalda mezbon Rossiyaga qarshi o‘yinda boshi bilan darvozaga gol kiritdi va qo‘shimcha daqiqalarda jamoasini 2:1 hisobida oldinga olib chiqdi. Uchrashuv 2:2 hisobida yakunlandi, Vida penaltilar seriyasida zarbasini golga aylantirib jamoasining oldinga siljishiga yordam berdi. Finalda u Luka Modricdan uzatilgan jarima zarbasini amalga oshirib, Ivan Perisic tomonidan kiritilgan Xorvatiyaning birinchi goliga mualliflik qildi va Fransiya jamoasini 4:2 hisobida magʻlubiyatga uchratib, ikkinchi oʻrinni egalladi.
2018-yil 15-oktyabrda Vida birinchi marta milliy terma jamoa sardori etib tayinlandi va Iordaniyaga qarshi o‘rtoqlik uchrashuvida (2:1) gol urdi.
2020-yilning 11-noyabrida Vida Turkiya bilan o‘rtoqlik o‘yinida (3:3) yana terma jamoa sardori bo‘ldi va Turkiya terma jamoasining dastlabki ikkita urgan goli uchun aybdor hisoblandi. Oʻsha oqshom, oʻyindan soʻng, u COVID-19 uchun ijobiy test natijasini oldi va Istanbulda izolyatsiya qilish uchun qoldirildi.
Bahsli holatlar
Vida va Ognjen Vukojeviclar Xorvatiya terma jamoasining Rossiya ustidan qozonilgan jahon chempionatidagi g‘alabasini Ukrainada keng tarqalgan shior bo‘lgan „Ukrainaga shon-shuhrat !“ deb hayqirib nishonlashdi. FIFA tartib-intizom kodeksi har qanday shakldagi siyosiy, millatchilik va irqchilik shiorlarini taqiqlaydi. Keyinroq Vida shunday dedi: „Menga ruslar yoqadi. Bu shunchaki hazil edi“. Xorvatiyaning 2018-yilgi jahon chempionatida chorak finalda mezbon Rossiya ustidan qozonilgan g‘alabasidan so‘ng, Xorvatiya terma jamoasi sobiq va hozirgi yordamchi murabbiyi Ivitca Olic bilan g‘alabani nishonlayotgan Vidaning xorvat tilida „Belgrad yonmoqda!“ degan so‘zlari yozib olingan. Keyinchalik maʼlum boʻldiki, Belgrad ular dam olish uchun boradigan Kiyevdagi kichik ichkilik klubi nomi ekan. Xorvatiyaning Telesport veb sayti muharriri Aleksandar Holiga voqea haqidagi xabarlarni sezilarli darajada kamaytirdi va shunday dedi: „Menimcha, Vida aytayotgan gaplarining toʻliq maʼnosi va kontekstini tushunmagan. u va murabbiyning ikkalasi ham Dynamo Kyivga yaqin boʻlgani uchun shunday qilishdi. Buni muxlislar sezishi mumkin edi“ va „Siyosiy jihatdan Xorvatiya Rossiya bilan mukammal munosabatlarga ega emas, ammo Yevropaning qolgan qismidachi?“. BBCning xabar berishicha, "Ukrainaliklar FIFAni Rossiya tomoniga o‘tishda ayblab, futbol tashkilotining Facebook sahifasini „Ukrainaga shon-shuhrat !“ deklaratsiyalari bilan to‘ldirishgan". 11-iyul kuni Rossiya 24 telekanaliga bergan intervyusida Vida adashganini va rus xalqidan kechirim soʻraganini aytdi.
Shaxsiy hayoti
Domagoj Vida Nasice shahrida tugʻilgan, ammo Donji Miholjacda Željka Ursanićh va sobiq futbolchi Rudika Vida oilasida oʻsgan.
2015-yilda Vida va uning turmush oʻrtogʻi Ivana Gugić birinchi marta farzandli boʻlishdi va oʻgʻil farzandiga David deb ism qoʻyishdi (Braziliyada laqabi „Vidinha“). Vida va Gugić 2017-yil iyun oyida Umagda turmush qurishdi.
Faoliyat statistikasi
Klub
2022-yil 17-sentyabr holatiga koʻra[39]:
Xalqaro
2022-yil 22-sentyabr holatiga koʻra:
2021-yil 11-oktyabr holatiga ko'ra.
Ballar va natijalar birinchi boʻlib Xorvatiyaning gollari roʻyxatini, ballar ustuni Vidaning har bir golidan keyingi hisobni koʻrsatadi[40].
Yutuqlari
Dinamo Zagreb Dynamo Kyiv Beşiktaş Xorvatiya Ordenlar Manbalar
uz.wikipedia.org