DEVON
DEVON — Sharq adabiyotida she’riy to’plam. Devonda biror shoir she’rlari qofiya yoki radiflariga ko’ra Arab alifbosi tartibida (qofiyalanib keluvchi so’zlarning oxirgi harflari asosida) joylashtiriladi. Sharqda Devon tuzish shoirning yetuklik belgisi bo’lgan, shoirlar o’z devonlarining mazmunan va shaklan rang-barang bo’lishiga e’tibor berganlar. Devon tuzish 10-11-asrlardan boshlangan, uning shakllanish davri Shayx Sa’dip zamonasiga to’g’ri keladi. O’zbek adabiyoti tarixida Devon tuzish Lutfiy, Sakkokiy, Atoiy, Gadoiy kabi shoirlar ijodi bilan bog’liq. Alisher Navoiy Sharq adabiyoti tarixida mukammal Devon tartib bergan mualliflardan. Devon shoirning o’zi tomonidan, shuningdek, boshqalar tomonidan ham tuziladi. Navoiy g’azallarining ilk Devoni noma’lum kotib tomonidan tuzilgan (1465). Unda 15-asr adabiyotidagi deyarli barcha she’r shakllarini ko’rish mumkin. Keyinroq Devon tuzish ishiga Bobur, Nodira, Ogahiy, Avaz O’tar va boshqa shoirlar ham samarali hissa qushganlar. Zamonaviy o’zbek adabiyotida Habibiy, Sobir Abdulla va boshqalar Devon tuzganlar. Ularda g’azallar hozirgi o’zbek alifbosi tartibida joylashtirilgan. Sharq poeziyasi ta’sirida Yevropa adabiyotida ham Devon tuzish tajribasi bo’lgan (Gyote, “G’arbu Sharq devoni”).
Manba
O'zbekiston Milliy Ensiklopediyasi
Uzpedia.uz