DENGIZ TIPRATIKANLARI
DENGIZ TIPRATIKANLARI (Echinoidea) — ninaterililar sinfi. Tanasi sharsimon, disksimon yoki yuraksimon, sirtdan juda ko’p nina va peditsellariyalarga ega bo’lgan sovut bilan qoplangan. Ayrim jinsli, tuxumini suvga tashlaydi. Tuxumdan chiqqan lichinkasi — exinopluteus erkin suzib yuradi. Ayrim turlari tirik tug’adi. Ko’pchilik to’g’ri Dengiz tipratikanlari (ogiz teshigi tanasining ostki tomoni o’rtasida joylashgan) maxsus chay Nov apparati — Aristotel fonari tishchalari yordamida toshlarga yopishgan suv o’tlarini qirib olib oziklanadi. Noto’g’ri Dengiz tipratikanlarida (og’iz teshigi tanasining ostki yuzasi oldingi qismida joylashgan) Aristotel fonari bo’lmaydi, suvdagi detrit bilan oziqlanadi. Hozirgi turlari 800 ga yaqin. Suv tubida o’rmalab yoki qumga ko’milib yashaydi. Sayoz suvlarda uchraydigan ayrim turlari ikrasi uchun ovlanadi. Tropik dengizlarning sayoz suvlarida uchraydigan Diadema urug’i turlari odam uchun xavfli, chunki ularning ninalari sanchilganida og’riq paydo bo’ladi.
Manba
O'zbekiston Milliy Ensiklopediyasi
Uzpedia.uz