Daniya — Fransiya munosabatlari
Daniya — Fransiya munosabatlari Daniya va Fransiya oʻrtasidagi hozirgi va tarixiy munosabatlardir. Daniyaning Parijda, Fransiyaning Kopengagenda elchixonasi bor. Ikkala davlat ham NATO va Yevropa Ittifoqining toʻlaqonli aʼzolaridir.
Tarixi
Daniya va Fransiya oʻrtasidagi munosabatlar daniyalik vikinglar mamlakatning shimoliy qismini, shu jumladan 845-yilda Ragnar Lodbrok va uning qoʻshini Parijni talon-toroj qilgan qorongʻu asrlarga borib taqaladi. Parij yana 885- va 886-yillarda vikinglar tomonidan hujumga uchragan. Ular Shimoliy Fransiyaga joylashdilar va 1066-yilda Angliyani bosib olgan Normandlarga aylandilar. Skandinaviya xristian dinini qabul qilgach, fransuz rohiblari Daniyada, daniyalik talabalar esa Parijda yashagan. XVII asrda Fransiyada tibbiyot, huquq, falsafa va ilohiyot boʻyicha daniyalik talabalar koʻp boʻlgan boʻlsa, Daniyada koʻplab fransuz repetitorlari boʻlgan.
Daniyalik Valdemar I ning qizi Ingeborg Fransiya qirolichasi boʻlgan (1193- va 1200-1223-yillar).
Skanlar urushi
Skaniya urushi (1675-1679) Daniya-Norvegiya, Brandenburg va Shvetsiya ittifoqini oʻz ichiga olgan Shimoliy urushlarning bir qismi edi. U asosan Skaniya tuprogʻida, Shvetsiya bilan chegaradosh sobiq Daniya viloyatlarida va Shimoliy Germaniya hududlarida boʻlib oʻtgan. Oxirgi janglar ingliz, daniya va shved tarixshunosligida Skaniya urushi deb hisoblansa-da, ular nemis tarixshunosligida
Shvetsiya-Brandenburg urushi deb ataladigan alohida urush sifatida qaraladi.
Urushga Shvetsiyaning Fransiya-Gollandiya urushidagi ishtiroki sabab boʻlgan. Shvetsiya bir qancha Yevropa davlatlariga qarshi Fransiya bilan ittifoq tuzgan edi. Fransiya tomonidan hujumga uchragan Birlashgan viloyatlar Daniya-Norvegiyadan yordam soʻragan. Bir oz ikkilanishdan soʻng, qirol Christian V 1675-yilda Skaniyaga (Skåneland) bostirib kirishni boshladi, shvedlar esa Brandenburgga qarshi urush olib borishdi. Skaniyaga bostirib kirish bir vaqtning oʻzida
Gyldenløve urushi deb nomlangan Norvegiya fronti bilan birlashtirilib, himoyalangan shvedlarni Muqaddas Rim imperiyasidagi oʻzaro kelishmovchiliklariga qoʻshimcha ravishda ikki frontli urushga majbur qildi.
Daniyaning maqsadi Shimoliy urushlardan soʻng, Roskilde shartnomasida Shvetsiyaga berilgan Skaniya yerlarini qaytarib olish edi. Daniyaning hujumi dastlab katta muvaffaqiyatga erishgan boʻlsa-da, 19 yoshli shvetsiyalik Karl XI boshchiligidagi shved qarshi hujumlari gʻalabaning katta qismini bekor qildi.
Bu aniq gʻolib boʻlmagan urush edi; shved floti dengizda yutqazdi, Daniya armiyasi Skaniyada shvedlar tomonidan magʻlubiyatga uchradi, ular oʻz navbatida Shimoliy Germaniyada Brandenburgerlar tomonidan magʻlubiyatni qabul qildilar. Urush va jangovar harakatlar Shvetsiya qiroli Karl XI Christian V ning singlisi Daniya malikasi Ulrike Eleonoraga uylanganida tugadi. Fontanblo, Lund va Sent-Jermen shartnomalari bilan Fransiya nomidan tinchlik oʻrnatilib, yoʻqolgan hududlarning koʻpchiligi Shvetsiyaga qaytarildi.
Oltinchi koalitsiya urushi
Oltinchi koalitsiya urushida (1812-1814) Avstriya, Prussiya, Rossiya, Ispaniya, Shvetsiya, Buyuk Britaniya va bir qator Germaniya davlatlari koalitsiyasi nihoyat Fransiyani magʻlub etdi va Napoleon Bonapartni Elbaga surgunga joʻnatdi. Napoleonning Rossiyaga halokatli bosqinidan soʻng, qitʼa kuchlari Rossiya, Angliya, Portugaliya va Ispaniyadagi isyonchilarga qoʻshildi. Oʻz qoʻshinlari koʻproq Napoleon chizigʻi boʻylab qayta tashkil etilganligi sababli, ular 1813-yilda Napoleonni Germaniyadan quvib chiqarishdi va 1814-yilda Fransiyaga bostirib kirishdi, bu Napoleonni taxtdan voz kechishga va Burbonlarni tiklashga majbur qildi.
Iqtisodiy aloqalar
Fransiyaning Daniyaga eksporti 2009-yilda 2,19 milliard yevroni tashkil etdi. 2009-yilda Daniya importi 2,35 milliard yevro boʻlgan.
Manbalar
uz.wikipedia.org