Dawlat Shah tumani
Dawlat Shoh tumani Afg'onistonning Lag'mon viloyati markazi Mehterlamdan taxminan 74 km uzoqlikda joylashgan. U togʻli tuman boʻlib, shimol va shimoli-sharqdan Nuriston viloyati, sharqdan Alingar tumani, janubdan Alishing tumani, gʻarbdan Kapisa va Parvon viloyatlari bilan chegaradosh. Aholisi 36 950 (2019) kishi. Aholining milliy tarkibi 50% tojiklar, 40% pashaiylar va 10% pushtunlar. Tumanda 60 ta qishloq bor. Tuman markazi —
Davlatshoh qishlogʻi. Joylashuv koordinatalari 34°57′10″N 70°04′12″E / 34.9528°N 70.07°E / 34.9528; 70.07 G O. Dengiz sathidan 1583 m balandlikda, Alishing daryosi vodiysidagi Hindukush tog'larida joylashgan. 2021-yil 20-mayda u Tolibon tomonidan bosib olingan.
Tumanda ichimlik va sugʻorish suvining asosiy manbai Farashgʻon togʻlaridan oqib oʻtuvchi daryo hisoblanadi. Aloqa sifati yomon, tuman markaziga boradigan bitta katta yo'l bor. Sifatli ichimlik suvi faqat buloqlardan olinadi. Biroq tuman aholisining hammasi ham ulardan foydalanish imkoniga ega emas. Koʻpchilik daryo suvidan foydalanadi. Bu esa gigiyenik talablarga javob bermaydi va suv bilan yuqadigan kasalliklarni keltirib chiqaradi. Misol uchun, 2001-yil oxiri - 2002-yil boshida vabo Atto va Chekla qishloqlarining 13 aholisini o'ldirgani haqida xabar berilgan. Suvni ayollar va qizlar uzoq masofalarga tashib boradilar. Buloq suvi ham ishonchli manba emas, chunki buloqlar qurg'oqchilikda qurib qoladi. Bu yer togʻli hudud boʻlgani uchun ekin maydonlari kam. Yerning balandligi tufayli koʻp joylarda daryodan sugʻorish imkoni mavjud emas. Buloq suvi sug'orish uchun foydalaniladi, bir u mavsumiy xarakterga ega. Asosiy daromad manbai o'rmon xo'jaligi. O'rmonning katta qismi boshpana qurish uchun kesib olingan. 1980-yillardagi urush paytida quruq mevali daraxtlarning bir qismi ham yoqib yuborilgan.
Shunga qaramay, jamoa Farashgʻon qishlogʻiga olib boruvchi yoʻl qurishni boshlab yubordi va 20 kmli yoʻl qurib boʻldi. Endi ular loyihani yakunlashda yordam berish maqsadida WFPdan oziq-ovqat dasturi uchun yordam so'rashdi. Umuman olganda, bu tumanda gumanitar tashkilotlarning faolligi kam.
Aholining asosiy qismi qashshoqlikdan aziyat chekmoqda. Ma'lum bo'lishicha, ish yo'qligi sababli yoshlarning aksariyati kasbsiz, ko'plari qurollanib, jinoiy harakatlarga aralashmoqda. Shunga qaramay, Davlatshoh o'rmonlar, meva va suv kabi yaxshi tabiiy resurslarga ega ekanligi ma'lum.
Muhojirlikdan qaytgan oilalarning yarmiga yaqini hozir uylarini qayta qurmoqda. Uylar an'anaviy tog' uslubida - tosh va yog'ochdan qurilgan. Ba'zi qishloqlar 1980-yillardagi urush paytida yoqib yuborilgan, qolganlari bombardimon paytida vayron qilingan. Shunga qaramay, tumanda qurilish materiallari yetarli darajada ta’minlangan va koʻpchilik oʻz uylarini qayta qurishga muvaffaq boʻlgan.
Manbalar
uz.wikipedia.org