Dabih
Dabih (β Cap,β Capricorni, Beta Togʻtaka) — Togʻtaka yulduz turkumidagi bir nechta yulduz tizimi. Arab tilidan tarjima qilinganda
Dabih nomi qassob degan maʼnoni anglatadi, arabcha
nakshatra saʼd ad-dabih — „kesuvchining baxti“ (qassob, qurbonlik) soʻzidan kelib chiqqan. Ekliptika yaqinida joylashgan Dabih oy va vaqti-vaqti bilan sayyoralar bilan qoplanishi mumkin.
Vizual qoʻshaloq tizim
Yorqinroq komponent
β¹ Togʻtakaning aniq kattaligi +3,05 m, zaifroq komponent
β² Togʻtakaning aniq kattaligi +6,09 m. Ular bir-biridan 3,5 burchak masofasi va kamida 21 000 daqiqasi bilan ajralib turadi (0,34 yorugʻlik yili).Ular bir-biridan 3,5 yoy daqiqasi va kamida 21 000 AU burchak masofasi bilan ajralib turadi (0,34 yorugʻlik yili). β² Togʻtakasi asosiy yulduz atrofida toʻliq aylanish uchun taxminan 700 000 yil talab qiladi. Komponentlarning har biri ham bir nechta tizimdir. Tizimning murakkabligi tufayli bir nechta tizimning mavjudligi uchun bir nechta sxemalar taklif qilindi. Eng keng tarqalgan „koʻp tizimlar katalogi“da keltirilgan.
β¹ Togʻtaka
β¹ Togʻtaka eng murakkab tizim, Spektral tadqiqotlar, agar toʻgʻri talqin qilinsa, tizim kamida uchta komponentdan iborat ekanligini koʻrsatadi. Ular orasida dominant
β Togʻtaka Aa hisoblanadi: koʻrinadigan kattaligi +3,08 m boʻlib, u K spektral tipidagi toʻq sariq yorqin gigantdir. Uning hamrohi
β Togʻtaka Ab — B spektrli sinfining asosiy ketma-ketligi yulduzi-koʻrinadigan qiymatga ega + 7,20 m. Ular bir-biridan 0,05 yoy sekund (5 AU) burchak masofasi bilan ajratilgan va orbital davri 3,77-yil.
β Togʻtaka Aa sirt harorati 4900 K, diametri quyoshnikidan 35 marta va yorqinligi quyoshnikidan 600 marta katta.
β Togʻtaka Ab ning yana bir koʻrinmas sunʼiy yoʻldoshi —
β Togʻtaka Ac mavjud boʻlib, u atrofida 8,7 kunlik davr bilan aylanadi. βTogʻtaka Aa ham kichik sunʼiy yoʻldoshga ega, deb ishonish uchun asos bor.
β² Togʻtaka
β² Togʻtaka zaifroq komponenti boʻlib oddiyroq va koʻproq oʻrganilgan. Bu qoʻsh yulduz boʻlib, uning yorqinroq komponenti
β Togʻtaka B koʻrinadigan kattaligi +6,1 m boʻlib, A spektral turidagi oq gigant boʻlib, Quyoshdan 40 marta yorqinroq porlaydi.
β Togʻtaka B juda gʻayrioddiy, chunki atmosferada gʻayritabiiy darajada katta miqdordagi simob va marganets topilgan.Bundan tashqari, undan 3 yoy soniya uzoqlikda joylashgan β Togʻtaka C yoʻldoshi bor.
Mumkin komponentlar
β¹ Togʻtaka Djon Gershel tomonidan ikki yulduz ochildi. Ular 112 burchak soniyasida
β¹ Togʻtakalardan ajralib turadi va ular optik jihatdan ikkilanganmi yoki
β Togʻtaka tizimiga tegishlimi, aniq emas. Shunga qaramay, baʼzan ular D va E
β Togʻtaka bilan belgilanadi.
Manbalar
uz.wikipedia.org