Charm Tong
Charm Tong (talaffuzi: Charm Tong; 1981-yilda Birmada tugʻilgan) — Shan millatiga mansub oʻqituvchi va huquq faoli. U Shimoliy Tailanddagi Shan shtati millatlari yoshlar maktabining rahbari. Shuningdek, Charm Tong Shan Womenʼs Action Network tashkilotining asoschilaridan biri boʻlib, 2002-yilgi License to Rape (Zoʻrlash litsenziyasi) hisobotini chop etgan. Charm koʻp yillar davomida qochqinlarga Tailandda maktab topishga yordam bergan.
Shan Womenʼs Action Network
Charm Tong olti yoshga toʻlganda, uning oilasi Shan kuchlari va Tatmadaw (Birma davlat armiyasi) oʻrtasidagi davom etayotgan janglardan qochish uchun Shan shtatini tark etgan. Keyin oila Tailand-Birma chegarasidagi qochqinlar lageriga joylashib, Charmani katolik bolalar uyiga berishgan. U 16 yoshida huquq himoyachisi sifatida faoliyatini boshlagan. Keyingi yili Charma Jenevada Birlashgan Millatlar Tashkilotining Inson huquqlari boʻyicha komissiyasida Shan ayollari duch keladigan muammolar, xususan, tizimli zoʻrlashdan urush quroli sifatida foydalanish haqida soʻzlagan. Tong shuningdek, Marie Claire yil ayollari mukofotini (Marie Claire Women of the year) va Reebok Human Rights Award (Reebok Inson huquqlari mukofoti)ni olgan.. U turli tillarda, jumladan, ingliz, tay, mandarin tillarida, shuningdek, ona yurti Shan tillarida soʻzlasha oladi.
2002-yilda Shan Womenʼs Action Network tashkiloti „Zoʻrlash uchun litsenziya: Birma harbiy rejimining Shan shtatida davom etayotgan urushda jinsiy zoʻravonlikdan foydalanishi“ (License to Rape: The Burmese military regimeʼs use of sexual violence in the ongoing war in Shan State) hisobotini nashr etdi, unda „625 qiz ishtirok etgan 173 ta zoʻrlash va boshqa jinsiy zoʻravonlik holatlari“ hujjatlashtirilgan. Hisobotda „tizimli va keng tarqalgan zoʻrlash holatlari“ tasvirlangan va zoʻrlashdan omon qolganlar bilan 28 ta batafsil suhbatlar mavjud. Uning nashr etilishi Birmadagi ichki mojarolarda jinsiy zoʻravonlik masalasiga butun dunyo eʼtiborini tortgan. Birma harbiy hukumati, Davlat Tinchlik va Taraqqiyot Kengashi hisobot natijalarini inkor etib, mintaqadagi zoʻravonliklarga isyonchilar javobgar ekanini taʼkidlagan.
Xalqaro miqyosda tan olinishi
2005-yil 31-oktabrda Charm Tong Birmadagi siyosiy vaziyatni AQSh prezidenti George W. Bush, Milliy xavfsizlik maslahatchisi Stephen J. Hadley va AQShning boshqa yuqori martabali amaldorlari bilan muhokama qilish uchun Oq uyga tashrif buyurdi. „Men Birma xalqi bilan sodir boʻlayotgan voqealar sukunatini buzganimdan juda xursandman“, degan u jurnalistlarga. Kongressdagi Inson huquqlari boʻyicha partiyaning saylovoldi kengashi asoschisi Tom Lantos Charm Tongning Bush bilan boʻlgan 50 daqiqasi „dunyo boʻylab aks-sado beradi“ deb bashorat qilgan.
Birma harbiylari tomonidan Shan ayollariga nisbatan qoʻpolliklarni tergov qilish va eʼlon qilishdagi faoliyati uchun Charm Tong 2004-yilda Marie Claire Women of the World Award va 2005-yilda The Reebok Human Rights Award mukofotiga sazovor boʻlgan. Shuningdek, u 2007-yilda Trondheimda boʻlib oʻtgan Xalqaro talabalar festivalida Student Peace Prize mukofotini qoʻlga kiritgan. 2008-yilda unga inson huquqlari sohasida Vital Voices Global Leadership Award mukofoti berildi. Mukofotni unga AQShning birinchi xonimi Laura Bush topshirgan.
Manbalar
Havolalar
uz.wikipedia.org