Buyuk Britaniyada ishsizlik
Birlashgan Qirollikdagi ishsizlik Milliy statistika boshqarmasi tomonidan hisob-kitob qilinadi. Buyuk britaniyada 2017-yil may oyidagi uch oy ichida ishsizlik darajasi 4,5 % yoki 1,49 million kishini tashkil etdi. Bu oʻtgan yilga nisbatan ishsizlar sonining 152 000 ga qisqarganini anglatadi.Shuningdek, bu koʻrsatkich 1975-yildan beri qayd etilgan ishsizlikning eng past koʻrsatkichi hisoblanadi. Milliy statistika boshqarmasi (ONS) maʼlumotlariga koʻra, bandlik darajasi yoki 16 yoshdan 64 yoshgacha boʻlgan odamlarning ulushi 2017-yilning may oyiga qadar uch oy davomida 74,9 % ni tashkil etdi. Bu 1971-yildan buyon qayd etilgan yuqori bandlik darajasidir.
Buyuk Britaniyadagi ishsizlikning rasmiy koʻrsatkichi 3,7 % ni tashkil qiladi. Ishsizlik darajasi 2022-yilning yanvar-mart oylari orasida eng past darajaga tushdi.Qayd etilgan koʻrsatkich 1974-yildan beri eng past koʻrsatkich hisoblanadi .
Statistik maʼlumotlar Britaniyadagi 53 000 ta uy xoʻjaliklarini tanlab olish va har 3 oyda bir marta oʻtkaziladigan Ishchi kuchi tadqiqoti orqali tuziladi.
Ishsizlik darajasi va stavkalari har oy Milliy statistika boshqarmasi tomonidan Mehnat bozori statistik byulletenida eʼlon qilinadi. Hisob-kitoblar jinsi, yoshi, ishsizlik davomiyligi va Buyuk Britaniya hududi boʻyicha tuzib chiqiladi.
Buyuk Britaniyadagi ishsizlikni aniqlash va oʻlchash
Milliy statistika idorasi tomonidan qoʻllaniladigan ishsizlik taʼrifi Xalqaro mehnat tashkiloti (XMT) — Birlashgan Millatlar Tashkilotining agentligi tomonidan xalqaro miqyosda kelishilgan va tavsiya etilgan taʼrifga asoslanadi. Ushbu taʼrifdan foydalanish ishsizlik darajasini xalqaro taqqoslash imkonini beradi.
Ishsizlar deganda 16 yoshga toʻlgan va ishsiz, keyingi ikki hafta ichida ishga kirishishi mumkin boʻlgan va quyidagilarga ega boʻlganlar tushuniladi:
a) soʻnggi toʻrt hafta ichida faol ravishda ish izlagan yoki
b) yangi ishni boshlashni kutayotganlar[4].
Ishsizlik mezonlariga javob bermaydigan ishsizlar „ishchi kuchidan tashqari“ deb tasniflanadi yoki „iqtisodiy nofaol“ deb nomlanadi. Masalan, ishlamoqchi boʻlgan, lekin kasallik yoki nogironlik tufayli ishga kirish imkoni boʻlmagan shaxs ishsiz emas, balki iqtisodiy nofaol deb tasniflanadi.
Milliy statistika boshqarmasi(ONS)ning YouTube kanalida bandlik, ishsizlik va iqtisodiy harakatsizlikning asosiy mehnat bozori tushunchalarini tushuntiruvchi qisqa videorolik (Wayback Machine saytida 2019-02-14 sanasida arxivlangan) mavjud.
Buyuk Britaniyadagi ishsizlik darajasi
Buyuk Britaniyada rasmiy ishsizlik darajasi ishsizlar deb tasniflangan ishchi kuchining ulushi sifatida aniqlanadi.
I
s
h
s
i
z
l
i
k
k
o
′
r
s
a
t
k
i
c
h
i
=
B
a
r
c
h
a
16
y
o
s
h
d
a
n
k
a
t
t
a
i
s
h
s
i
z
l
a
r
B
a
r
c
h
a
16
y
o
s
h
d
a
n
y
u
q
o
r
i
a
h
o
l
i
{\displaystyle {\mathrm {Ishsizlik\ ko'rsatkichi={\dfrac {Barcha\ 16\ yoshdan\ katta\ ishsizlar}{Barcha\ 16\ yoshdan\ yuqori\ aholi}}} }}
Bu yerda
maxraj "
Ish kuchi " yoki "
Iqtisodiy faol aholi " deb ham ataladi.
2017-yilning fevral oyigacha bo‘lgan uch oy ichida Buyuk Britaniyaning ishchi kuchida 33,4 million kishi va 1,56 million kishi ishsizlar qatoriga kirdi. Bu raqamlar Buyuk Britaniyadagi rasmiy ishsizlik darajasi 4,7 % ni tashkil etganini koʻrsatdi.
Yuqoridagi taʼrifga mos keladigan Buyuk Britaniyadagi ishsizlik darajasi 1971-yildan boshlab mavjud.Buyuk Britaniyada 1971-yildan beri qayd etilgan eng yuqori ishsizlik darajasi 1984-yilda 11,9 % ni, eng pasti esa 1973-yil oxiri 1974-yil boshida 3,4 % ni tashkil etdi.
Hozirgi xalqaro taʼriflarga mos keladigan maʼlumotlar 1971- yilgacha boʻlgan yillar uchun mavjud emas, chunki bu vaqtgacha ishchi kuchi soʻrovi oʻtkazilmagan.
Buyuk Britaniyada 1971-yilgacha boʻlgan ishsizlik darajasi boʻyicha baʼzi maʼlumotlar mavjud, ammo u hozirgi xalqaro taʼriflarga mos kelmaydi.
Ishsizlik maʼlumotlari va daʼvogarlar soni
Rasmiy taʼrifdan kelib chiqadigan ishsizlik koʻrsatkichi u bilan birga chop etilgan „Daʼvogarlar soni“ dan farq qiladi.
Daʼvogarlar soni ishsizligi sababli nafaqa olish uchun daʼvogarlar sonini aniqlashga qaratilgan jarayon.
Biroq, ishsiz deb tasniflangan baʼzi odamlar ishsizlik nafaqasini talab qila olmaydilar va ishsizlik nafaqasini talab qiladigan baʼzi odamlar ishsizlar deb tasniflanmaydi.
Misollar
Mavjud ishsizlik boʻyicha nafaqalar Ish izlovchining nafaqasi va universal kredit hisoblanadi.
Rasmiy ishsizlik koʻrsatkichi va daʼvogarlar soni oʻrtasidagi farqlar haqida batafsil maʼlumot ushbu hujjatda (Wayback Machine saytida 2015-09-23 sanasida arxivlangan) .
Yashirin ishsizlik
„Yashirin“ ishsizlik rasmiy statistik tushuncha emas; ammo, bu ibora baʼzan ishsizlik boʻyicha rasmiy raqamlarga kiritilmagan ayrim turdagi odamlarni tasvirlash uchun ishlatiladi. Baʼzan „yashirin“ deb hisoblangan odamlar turlariga quyidagilar kiradi:
Yevropa boʻylab mehnat bozorini taqqoslash
Yevrostat ishsizlarni 15 yoshdan 74 yoshgacha boʻlgan odamlar deb belgilaydi:
Ular uzoq muddatli ishsizlikni 1 yildan ortiq davom etadigan ishsizlik davri sifatida belgilaydilar.
Yevrostat barcha aʼzo davlatlar uchun har chorakda maʼlumotlarni toʻplaydigan Yevropa Ittifoqi ishchi kuchi tadqiqotidan foydalanadi.
Yevropa iqtisodiyoti haqida koʻproq maʼlumot olish uchun ushbu sahifaga tashrif buyuring: Evropa Ittifoqi iqtisodiyoti
Ish xavfsizligi, ish qidirish va daromad sugʻurtasi
Ish xavfsizligi Ish qidirish Daromad sugʻurtasi Manbalar
uz.wikipedia.org