Buratino
Buratino (ital. burattinodan — yogʻoch) — A. N. Tolstoyning „Oltin kalit yoki Buratinoning sarguzashtlari“ ertagining bosh qahramoni (1936). Buratino, shuningdek, boshqa mualliflarning unchalik mashhur boʻlmagan bir qator kitoblarining qahramoni.
Buratinoning prototipi Karlo Kollodining xuddi shu nomli ertagdagi Pinokkio hisoblanadi. Kollodi ertagining sarlavhasi „Yogʻoch qoʻgʻirchoqning hikoyasi“ boʻlib, uning matnida Pinokkio koʻpincha nomi bilan emas, balki oddiygina „burattino“ nomi bilan ataladi (italyancha: il burattino „qoʻgʻirchoq“).
Tasnifi
Papa Karlo tomonidan yogʻochdan oʻyilgan uzun burunli yogʻoch bola. Undan nom va birinchi kiyimni oldi.
Uni qanday chaqirishim kerak? — deb oʻyladi Karlo. — Men uni Buratino deb chaqiraman. Bu ism menga baxt keltiradi. Men bitta oilani bilardim — ularning barchasini Buratino deb atashardi: otasi — Buratino, onasi — Buratino, bolalari — ham Buratino … Ularning barchasi quvnoq va beparvo yashashdi …
Tabiatan, „qisqa oʻylaydigan, aqlsiz, ishonuvchan ahmoq“, lekin shu bilan birga u kirishimli, qiziquvchan, sarguzashtlarni yaxshi koʻradi va altruizmga ega personaj. Uning asosiy atributi — oltin kalit. Buratinoning hamrohlari — koʻk sochli Malvina qoʻgʻirchogʻi (Buratino undan ahmoqlar mamlakatiga qochib ketadi), Malvinaning sodiq pudeli Artemon va gʻamgin muxlisi P’ero, asosiy dushmanlari — Karabas-Barabas, mushuk Bazilio va tulki Alisa.
Prototipi
1930-yillarning teatr aktyorligi muhitida bosh qahramonning prototipi yozuvchi Maksim Gorkiy degan fikr mavjud edi. Faina Ranevskaya oʻzining „Doʻstimga maktublar“ kitobida quyidagilarni yozgan: „Men oʻzim taxmin qilmagan boʻlardim, lekin menga teatrda tushuntirishdi. Bosh qahramon — Buratino — Gorkiy, Malvina — Blokning rafiqasi Lyubov Mendeleeva, Blokning oʻzi esa P’ero sifatida gavdalangan ekan. Ertakda qoʻgʻirchoq teatrining direktori yovuz odam Karabas-Barabas bor va bu Meyerxolddir“.
Boshqa versiyaga koʻra, oʻz teatr maktabini yaratgan aktyor va rejissyor Mixail Chexov Buratinoga prototip boʻlib xizmat qilgan.
Pinokkiodan farqlari
Manbalar
Havolalar
uz.wikipedia.org