Bukayo Saka
Bukayo Ayoyinka TM Saka (2001-yil 5-sentabrda tugʻilgan) — angliyali professional futbolchi. U Premer-liganing Arsenal klubi va Angliya terma jamoasida qanot, chap qanot yoki yarim himoyachi sifatida oʻynaydi. Saka oʻzining butun profitsional faoliyatini Arsenalda oʻtkazdi, u yerda Angliya kubogi va FA Community Shieldni qoʻlga kiritdi va asta-sekin Arsenalning eng samarali va nufuzli oʻyinchilaridan biriga aylandi. Saka Angliyani koʻplab yoshlar darajasida himoya qilgan. U birinchi marta 2020-yil 1-oktabrda kattalar jamoasiga chaqirilgan va sakkiz kundan keyin Uelsga qarshi oʻrtoqlik oʻyinida debyut qigan.
Yoshligi
Saka Londonning Ealing shahrida nigeriyalik oila xonadonida tugʻilgan va Greenford oʻrta maktabidan oldin Angliyadagi Edvard Betkham cherkovida oʻqigan, u yerda u oʻzining GCSEda yuqori baholarga ega boʻlib, toʻrtta A darajasidan, uchtasini qoʻlga kiritgan. Arsenalga qoʻshilishidan oldin Saka mahalliy Greenford Celtic klubida yoshlar futbolida oʻynagan. Uning ota-onasi iqtisodiy muhojir sifatida Nigeriyadan Londonga kelishgan edi. Uning „Bukayo“ ismi Nigeriya janubida gapiriladigan yoruba tilidan kelib chiqqan boʻlib, maʼnosi „baxt qoʻshadi“ degan soʻzni anglatadi.
Jamoalardagi faoliyati
Arsenal
Ilgari Watfordning yoshlar jamoalarida oʻynagan, Saka yetti yoshida „Arsenal“ning Heyl End akademiyasiga qoʻshildi. 17 yoshga toʻlganida, Saka „Arsenal“ tomonidan professional shartnoma imzoladi va 23 yoshgacha boʻlganlar jamoasiga koʻtarildi. 2018-yilning 29-noyabrida Saka „Arsenal“ safida Yevropa ligasi doirasida „Vorskla Poltava“ga qarshi oʻyinda debyut qildi, u 68-daqiqada Aaron Remsining oʻrniga maydonga tushdi. 2018-yilning 13-dekabrida Saka „Arsenal“ safida Yevropa ligasi doirasida „Qorabogʻ“ga qarshi oʻyinda ilk toʻliq uy debyutini oʻtkazdi. 2019-yilning 1-yanvarida Saka Premer-ligadagi debyutini 83-daqiqada Aleks Ivobi oʻrniga maydonga tushganidan soʻng „Fulham“ga qarshi 4:1 hisobida gʻalaba qozondi.
2019/2020-yilgi mavsum Saka oʻzining birinchi golini 19-sentabr kuni urdi va u UEFA Yevropa ligasida Germaniyaning „Ayntraxt“ klubiga uzoq masofadan burchak zarbasini yoʻlladi. U oʻyinni ikkita golli uzatma bilan yakunladi va 3:0 hisobida gʻalaba qozondi. Saka Germaniyadagi saʼy-harakatlari uchun Premer-ligadagi ilk startida, „Aston Villa“ ustidan 3:2 hisobida gʻalaba qozondi.
Sead Kolashinac va Kiran Tierni jarohat olganidan soʻng, Saka oʻzini Arsenalning asosiy jamoasida chap qanot himoyachisi sifatida koʻrsata boshladi. 2020-yil 27-yanvarda u Bornmutda boʻlib oʻtgan Angliya kubogining 4-raundida Arsenalning 2:1 hisobidagi gʻalabasi bilan oʻyinda 22 pasli harakatni yakunlaganidan soʻng, shuningdek, Eddy Nketya tomonidan kiritilgan ikkinchi golga assistentlik qildi. Gol keyinroq BBC tomonidan turning goli deb topildi. Keyin u UEFA Yevropa ligasida Olimpiakosda 1:0 hisobida gʻalaba qozongan mavsumda oʻzining toʻqqizinchi golli uzatmasi uchun Aleksandr Lyakazettni mashhur qildi. Oʻsha mavsumda u „Everton“ga qarshi oʻz uyida 3:2 hisobidagi hayajonli gʻalabada Nketyaga pas oshirib, oʻsha mavsumda golli uzatmalarni ikki barobarga oshirdi.
2020-yilning 1-iyulida Saka Arsenal bilan yangi uzoq muddatli shartnoma imzoladi. U Premer-ligadagi birinchi golini Wolverhampton Wanderersga qarshi oʻyinda darvozabon Rui Patrisioni 2:0 hisobida magʻlub etgan holda urdi. Arsenal Chelsini 2:1 hisobida magʻlub etib, 14-marta Angliya kubogini qoʻlga kiritganida, u oʻrinbosar boʻldi. U 2019/2020-yilgi mavsumda Arsenalning eng yaxshi futbolchisi uchun ovoz berishda uchinchi boʻldi.
2020/2021-yilgi mavsum 2020-yil 29-avgust kuni Saka boshlangʻich 11-futbolchi oʻrindan joy oldi va 2020-yilgi FA Community Shield oʻyinida golli uzatmani qayd etdi, oʻyin 90 daqiqadan soʻng 1:1 boʻlganidan keyin „Arsenal“ penaltilar seriyasida „Liverpool“ ustidan 5:4 hisobida gʻalaba qozondi. 2020-yil dekabr oyidagi ajoyib oʻyini tufayli u keyinchalik Arsenal rasmiy saytida oyning eng yaxshi futbolchisi deb topildi. U yanvar oyida yana oyning eng yaxshi oʻyinchisi deb topildi, u barcha musobaqalarda oltita oʻyinda uchta gol urdi, „West Bromvich“ darvozasiga urgan goli Arsenalning oyning eng yaxshi goli deb topildi.
2021-yil 6-mart kuni Saka Arsenal safida „Byornli“ga qarshi (1:1) oʻzining Premer-ligadagi 50-uchrashuvini oʻtkazdi; u bu marraga erishgan klub tarixidagi ikkinchi eng yosh futbolchi. 15-aprel kuni Saka gol urdi va Arsenalning Yevropa ligasi chorak finalida „Slaviya Praga“ ustidan 4:0 hisobida gʻalaba qozonishiga yordam berdi. U mavsumni barcha musobaqalarda 46 ta oʻyinda 7 ta gol va 7 ta golli uzatma bilan yakunladi, u Arsenalda mavsumning eng yaxshi oʻyinchisi deb topildi.
2021/2022-yilgi mavsum Saka oʻzining yangi kampaniyadagi ilk golini avgust oyi oxirida „The Hawthorns“da West Bromvich mehmoni boʻlgan Liga kubogi 2-raundida 6:0 hisobida urdi. U oʻzining Premer-ligadagi birinchi golini sentabr oyida Emireyts stadionida Tottenxemga qarshi oʻyinda kiritdi va 3:1 hisobidagi gʻalabada golli uzatmani ham amalga oshirdi. 30-oktabr kuni King Power stadionida „Leicester City“ga qarshi oʻyinda Saka Arsenal safida oʻzining 100-uchrashuvini oʻtkazdi va 2:0 hisobida gʻalaba qozongan golli uzatma bilan nishonladi.
Arsenal Premer-ligada 5-oʻrinni egalladi va keyingi mavsumda Chempionlar Ligasi futboliga etishmadi. Arsenalning „Nyukasl Yunayted“ga 2:0 hisobida magʻlub boʻlganidan soʻng, bu klubning Chempionlar Ligasi ishtirok eta olmasligini tasdiqladi, Saka oʻz jamoasining „yomon oʻyinini“ tanqid qildi va oʻyindan hafsalasi pir boʻlganini aytdi: „Bizda gʻalaba qozonish va oʻzimizni qoʻyish uchun shunday imkoniyatlar bor edi. ajoyib pozitsiya, lekin biz buni qila olmadik“. Mavsumni klubning eng yaxshi toʻpurari sifatida yakunlaganidan soʻng, u Premer-ligada mavsumning eng yaxshi oʻyinchisi, Premer-ligada mavsumning eng yaxshi yosh oʻyinchisi va PFA yilning eng yaxshi yosh oʻyinchisiga nomzod boʻldi. Saka ketma-ket ikkinchi mavsumda Arsenalning eng yaxshi oʻyinchisi deb topildi va 2004-yilda Tyerri Anridan keyin bu sovrinni oʻzida saqlab qolgan birinchi shaxs boʻldi.
Xalqaro faoliyati
Saka Angliyani 16 yoshgacha, 17 yoshgacha, 18 yoshgacha, 19 yoshgacha va 21 yoshgacha boʻlgan guruhlarda oʻynagan.
2018-yil may oyida u 2018-yilgi UEFA U-17 Yevropa chempionatiga mezbonlik qilgan Angliyaning 17 yoshgacha boʻlgan terma jamoasiga kiritildi. Mezbonlar Niderlandiya jamoasiga yarim final bosqichida penaltilar seriyasida magʻlub boʻldi, garchi Saka oʻzining zarbasini aniq amalga oshirgan boʻlsa ham sheriklari noaniq zarba berdi.
2018-yil sentabrida Saka Fransiyaga qarshi safar oʻyinida Angliyaning 18 yoshgacha boʻlgan terma jamoasiga gʻalaba keltirdi. 2018-yilning noyabr oyida Saka Angliyaning 19 yoshgacha boʻlgan terma jamoasiga ilk bor chaqiruv oldi.
2020-yil 4-sentabr kuni Saka Kosovoga qarshi safarda 6:0 hisobida gʻalaba qozongan Angliya U-21 terma jamoasi safida debyut qildi. 1-oktabr kuni Saka birinchi marta Angliya terma jamoasiga chaqirildi va Uels ustidan 3:0 hisobida gʻalaba qozongan oʻyinda boshlangʻichlardan biri sifatida xalqaro maydonda debyut qildi. Angliya terma jamoasida toʻrt marta oʻynagan Saka endi, Angliya bilan xalqaro miqyosda bogʻlangan va Nigeriyani himoya qila olmaydi.
2021-yilning 1-iyunida u „UEFA Yevro-2020“ uchun 26 nafar futbolchidan iborat tarkibga kiritildi. 2-iyun kuni Avstriyaga qarshi oʻrtoqlik oʻyinida Saka oʻzining milliy terma jamoasidagi birinchi golini urdi — 1:0 hisobida gʻalaba qozongan yagona gol. U 22-iyun kuni Chexiyaga qarshi Angliyaning Yevro-2020 guruh bosqichidagi uchinchi oʻyinida maydonga tushdi va uchrashuvning eng yaxshi futbolchisii deb topildi.
Shaxsiy hayoti
Futbolchi boʻlmasangiz kim boʻlardingiz, degan savolga Saka basketbolchi yoki aktyor boʻlishini aytdi. Uning sevimli aktyori Will Smith edi va "Bel-Airning yangi shahzodasi" uning sevimli shousi edi. Uning barcha davrlardagi eng sevimli futbolchisi Thierry Henry boʻlib, u Alexsis Sanchesdan taʼsir olganini taʼkidlab, u akademiya oʻyinchisi boʻlganida ham Sanches uslubini koʻchirib olishga harakat qilganini aytdi. Oʻtgan jamoadoshlari orasida Saka David Luiz unga faoliyatida eng koʻp yordam berganini aytdi. Saka ham xristiandir.
Faoliyat statistikasi
Klub
Xalqaro
Yutuqlari
Arsenal Angliya Shaxsiy yutuqlari Manbalar
uz.wikipedia.org