Britaniya kutubxonasi filatelik to'plamlari
British Library Philatelic Collections — Buyuk Britaniyaning milliy filateliya to‘plami bo‘lib, 8milliondan ortiq kitoblardan iborat. U 1891 yilda Britaniya muzeyi kutubxonasining bir qismi sifatida tashkil etilgan, keyinchalik Tomas Tapling kolleksiyasi bilan Britaniya kutubxonasiga aylangan. Vasiyatlar va davomiy xayriyalarga qoʻshimcha ravishda, kutubxona Crown Agency tomonidan izchil depozitlarni oldi va Britaniya imperiyasi va xalqaro tarix uchun asosiy tadqiqot toʻplamiga aylandi.
Tarixi
Birinchi filatelik xayriya 1890-yilda Xubert Xeys tomonidan oʻzi va Valter Van Noorden tomonidan toʻplangan pochta markalarining ikkita albomidan iborat edii va u Britaniya muzeyi kutubxonasi (hozirgi Britaniya kutubxonasi) filateliya kolleksiyasini yaratish iltimosi bilan berilgan.
Keyingi yili Toʻplamlar Tapling kollektsiyasining vasiyatnomasi bilan tashkil etildi. Tapling kollektsiyasining probatsiya qiymati 12 000 funt sterling deb belgilandi, ammo Richard Garnett (Bosma kitoblar saqlovchisi yordamchisi) ularning qiymatini 50 000 funt sterlingdan oshiqroq deb baholadi.
1900-yilda esa Koloniyalar uchun Crown Agents mustamlaka hukumatlari uchun buyurtmasi boʻyicha tayyorlangan pochta markalarining uchta albomini yubordi va keyingi barcha kelajakdagi pochta markalarining namunalarini yuborishga kelishdi.
1913-yilda Krouford kutubxonasi qabul qilindi va u Britaniya kutubxonasining filatelik adabiyotlar toʻplamining asosini tashkil etadii. Britaniya kutubxonasida 4500 ga yaqin asarlar mavjud.
1944-yilda A. Kanningem xonim otasining toʻplamini (Eduard Moseli) Afrika markalari va 1949 yilda Mrs. Klement Uilyams oʻzining marhum akasi kolleksiyasini (H. L’Estrange Ewen) 10 000 funt sterlingga baholangan temir yoʻl pochta markalarini sovgʻa qildi. 1942-yilda taklif qilingan, ammo xavfsiz saqlashda muammo boʻlganligi sabab, 1951-yilda Avgustin Fitsjerald xonim keng koʻlamli havo pochtasi kolleksiyasini hadya qilgani eʼlon qilindi.
Bosma kitoblar departamenti dizayndan koʻra, sukut boʻyicha filateliya toʻplamlari uchun mas’ul edi. 1936-yilda toʻplamlarni bosma va chizmalar boʻlimiga koʻchirish taklifi muvaffaqiyatsiz tugadi va 1946-yilda tangalar va medallar boʻlimiga rahbarlik qilish taklifi paydo boʻldi. Hech qanday qarorga kelishib boʻlmadi va Chop etilgan kitoblar 1973-yilda yangi tashkil etilgan Britaniya kutubxonasiga topshirishgacha toʻplamlarga egalik qilishdi.
Tavsif
Materiallar davlat idoralaridan xayriya, vasiyat qilish yoki topshirish yoʻli bilan olingan 50 ta toʻplam va arxivlarda tashkil etilgan. Filateliya eng keng maʼnoda talqin qilinadi va gʻayrioddiy artefaktlar asl foydalanilmagan sanʼat asarlari, ot litsenziyalari va kapitan Jon Alkokning uchuvchi litsenziyasini oʻz ichiga oladi.
Toʻplamdagi buyumlarning doimiy koʻrgazmasi Britaniya kutubxonasi kirish qismida, yaʼni birinchi qavatning yuqori qismida joylashgan boʻlib, u dunyodagi turli xil klassik markalar va filatelik materiallarning eng yaxshi galereyasi boʻlishi mumkin. 6000 varaqdagi taxminan 80 000 ta elementni 1000 ta displey ramkalarida koʻrish mumkin; 2400 varaq Tapling kolleksiyasi ham mavjud.
Britaniya kutubxonasi Filateliya boʻlimi fotosuratlari toʻplami bu kutubxona kolleksiyalarida boʻlmagan filateliyaga oid materiallarning fotosuratlari toʻplamidir. Asosan filatelist auktsionchilar tomonidan taqdim etilgan materiallardan tashkil topgan kolleksiya tadqiqotchilar uchun muhim manba hisoblanadi. Ushbu toʻplamlar qatori kutubxona ham oʻsha mavzu boʻyicha adabiyotlarni faol ravishda sotib oladi. Bu Britaniya kutubxonasini dunyodagi eng ilgʻor filateliya tadqiqot markazlaridan biriga aylantiradi.
Asosiy toʻplamlar
Tanlangan diqqatga sazovor kolleksiyalar
Toʻplamlar 26 Revenue 1765 gazetasi va risoladagi bir tiyinlik taassurotlarning noyob isbot varagʻini oʻz ichiga oladi. Bular 1765 yilgi Amerika mustamlakalarini fransuzlardan mudofaasini moliyalashtirish uchun soliqlarni oshirishga moʻljallangan shtamp qonunini qoʻllash uchun chiqarilgan. Soliq Amerika koloniyalari, Kvebek, Yangi Shotlandiya, Nyufaundlend, Florida, Bagama orollari va Gʻarbiy Hindiston orollarida yuridik hujjatlar, litsenziyalar, gazetalar, risolalalarga nisbatan qoʻllaniladi.
Britaniya kutubxonasidagi eng katta obyekt Jeykob Perkins tomonidan ishlab chiqilgan va u 1819-yilda patentlangan Perkins D silindrli pressidir. Ushbu bosma Buyuk Britaniya va Irlandiyaning 1840-yilda ishlab chiqarilgan birinchi pochta markalarini chop etishda foydalanilgan bir nechta mashinalardan biri edi. Matbuot 1853 yildan esa Britaniya mustamlaka hududlari uchun, bundan tashqari, Sent-Yelena, Trinidad, Gʻarbiy Avstraliya, Ion orollari, Nyu-Brunsvik, Yangi Zelandiya va Viktoriya uchun koʻplab dastlabki yangi markalarni chop etish uchun ishlatilgan.
Qirol Jorj VI hukmronligi davrida esa Yamaykada (1956-1958 yashagan) ishlab chiqarilgan 1 funt sterlinglik markada tamaki yetishtirish va sigaret ishlab chiqarish ko‘rsatilgan. Qirolicha Yelizaveta II uchun ilk marka bir xil dizaynda (shokolad va binafsha) boʻlishi kerak edi, biroq chop etilgandan keyin tashlab ketilgan. Faqatgina, 7 ta misol mavjud.
Maʼlumotnomalar
Manbalar Havolalar
uz.wikipedia.org