Brassica juncea
Brassica juncea , odatda
jigarrang xantal ,
xitoy xantal ,
hind xantal ,
bargli xantal ,
sharqona xantal xantal oʻsimligining bir turi.
Nav
Brassica juncea navlarini toʻrtta asosiy kichik guruhlarga boʻlish mumkin: integrifolia, juncea, napiformis va tsatsai.
Integrifolia
Juncea
Napiformis
Tsatsai
Foydalanish
Oziqlanish
Oshxona
Ushbu xantal navining barglari, urugʻlari va poyalarini iste‘mol qilish mumkin. Oʻsimlik Afrika, Bangladesh, Xitoy, Filippin, Italiya, Hindiston, Yapon, Nepal, Pokiston, Koreya, Janubiy va Afrika-Amerika (ruh oziq-ovqat) oshxonalarida ishlatiladi. B. juncea navlari koʻkatlari va xantal yogʻi ishlab chiqarish uchun yetishtiriladi. B. juncea urugʻidan tayyorlangan xantal ziravor jigarrang xantal deb ataladi va sariq xantalga qaraganda achchiqroq ta‘mga ega.
Uning tarkibida potentsial toksin boʻlgan erusik kislota boʻlishi mumkinligi sababli, xantal yogʻini AQShga moy ko‘rinishida olib kirish taqiqlangan. Biroq, xantalning efir moyi AQSh oziq-ovqat va farmatsevtika idorasi tomonidan xavfsiz deb tan olingan. Rossiyada bu tur xantal yogʻini ishlab chiqarish uchun yetishtiriladigan asosiy tur hisoblanadi.
Barglari afrika taomlarida ishlatiladi. Oʻsimlikning barcha qismlari Nepal oshxonasida, xususan Nepalning togʻli hududlarida, Hindiston yarimorolining shimoliy qismidagi panjob oshxonasida taomlarda ishlatiladi.
Nepalda bu koʻkatlarni har xil goʻsht, ayniqsa echki goʻshti bilan pishirish odatiy holdir .
Yashil goʻng
Sabzavot ishlab chiqaruvchilari baʼzan yashil goʻng sifatida xantal oʻstirishadi. Uni ekishdan asosiy maqsad — ekinlar orasidagi begona oʻtlarni bostirish uchun tuproqni qoplaydigan mulch vazifasini bajarish. Agar yashil goʻng sifatida oʻstirilgan boʻlsa, xantal oʻsimliklari yetarli darajada oʻsgandan soʻng tagida kesiladi va poyasi keyingi ekin ekilgunga qadar yerda qoldiriladi. Buyuk Britaniyada yoz va kuzda ekilgan xantal oktabr oyidan boshlab kesiladi. Aprelda ekilgan xantal iyun oyida kesilishi mumkin, bu esa yozda ekilgan ekinlar uchun yerni toza tutadi.
Fitoremediatsiya
Bu xantal oʻsimligi tuproqni qoʻrgʻoshin kabi ogʻir metallarni tozalash uchun fitoremediatsiyada qoʻllaniladi, chunki u bu moddalarga nisbatan yuqori tolerantlikka ega va ogʻir metallarni oʻz hujayralarida saqlaydi. Xususan, Brassica juncea kadmiyni tuproqdan olib tashlashda juda foydali. Ogʻir metallarni olib tashlash jarayoni oʻsimlik yigʻib olinganda tugaydi. Fitoremediatsiya tuproqlarda ogʻir metallarni kamaytirishning anʼanaviy usullariga qaraganda arzonroq va osonroq ekanligi isbotlangan. Bundan tashqari, u tuproq eroziyasini kamaytirish taʼsiriga ega.
Yana qarang
Manbalar
uz.wikipedia.org