Botlixlar

Botlixlar (oʻz nomi — buyxadi) — avarlarning etnik guruhi, koʻpchilik Botlix, Miarso va Botlix tumanining Ashino qishloqlarida va Batlaxatli qishlogʻining Tsumadin tumanida yashaydi. Koʻplab botlixlar-koʻchmanchilar Hasavurt, Babayurt va Qizilyurt tumanlarida yashaydi. Botlixlar-shahar aholisi Mahachkala, Hasavyurt, Kizilyurt va Buynaksk shaharlarida yashaydi. Ular And xalqlariga tegishli.

2010-yildagi Butunrossiya aholini roʻyxatga olish natijalariga koʻra, Rossiyada Botlixlar soni 3508 kishini, shu jumladan Dogʻistonda 3503 kishini tashkil etdi.

Tarix

Ehtimol, bizning davrimizning birinchi ming yilligidan oldin botlixlar Gʻarbiy Dogʻistonda Dido siyosiy birlashuvining bir qismi edi (14-15 asrda parchalanib ketgan), bu yerda ando-tsez (didoy) til guruhining etnoslari mavjud edi. 16-asrda islomlashgan. Hozirgi Botlix viloyati hududida Texnutsal qishloq jamoalari ittifoqining tashkil topishi 14-15-asrlarga toʻgʻri keladi. 16-asrdan Botliqlar Avar xonligi taʼsiriga oʻtadi. 1820-1850-yillarda Botlixlar Dogʻiston va Checheniston togʻlilarining milliy ozodlik kurashida faol qatnashdilar. 1921-yilda ular Dogʻiston ASSR, 1991-yildan Dogʻiston Respublikasi tarkibiga kirdilar.

1926-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, SSSRda 3354 ta botliqlar yashagan. SSSRning keyingi aholini roʻyxatga olishda botlixlar etnik guruh sifatida ajralib turmadi, ammo avarliklar tarkibiga kiritilgan. 2002-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, Rossiyada 16 ta botlixlar yashagan, ular avarliklar tarkibida etnik guruh sifatida kiritilgan.

1999-yilda baʼzi botlixlar Dogʻistonda Shamil Basayev jangarilarining ishgʻol qilinishiga qarshilik koʻrsatishda faol ishtirok etdilar.

Til

Ular botlix tilida gapirishadi. Avar, rus tili keng tarqalgan. Yozuv rus kirill alifbosiga asoslangan. Oʻtmishda ular adjam yozuvidan foydalanganlar. Imonlilar sunniy musulmonlardir.

Manbalar

uz.wikipedia.org