Bolzano konslageri
Bolzanodagi konslager (Bozen) fashistik Italiyadagi tranzit konslagerlardan biridir. Lager Bolzano shahri hududida (nemis. Bozen) Shimoliy Italiyada italyan va nemis fashistlari tomonidan yaratilgan. Unga qiynoqlar va qirgʻin qilish uchun yahudiylar, italyan partizanlari va nemis-avstriyalik dezertirlar keltirilgan.
1943-yil 8-sentyabrda Ittifoqchilar va Italiya oʻrtasida sulh imzolangandan soʻng, Bolzano hududi nemis armiyasi nazoratiga oʻtdi. Fossoli tranzit lageri ittifoqchilar chegarasida edi, shuning uchun natsistlar Polsha va Germaniyadagi oʻlim lagerlariga mahbuslarni yuborish uchun yangi tranzit lageriga muhtoj edilar. Shuning uchun Bolzano lageri yaratilgan. Lager 1944-yilning yozida ish boshlagan.
Seifert
Lager 1944-1945-yillarda ukrainalik nemislardan boʻlgan Mixail Seifert ismli nazoratchilarning gʻayrioddiy shafqatsizligi tufayli shuhrat qozondi. Seifert mahbuslarni shunchalik shafqatsizlarcha oʻldirgan, zoʻrlagan va haqorat qilganki, u „Bolza Monster“ yoki oddiygina „Yirtqich hayvon“ laqabini olgan.Urush tugagandan soʻng, u oʻz tarjimai holidagi bu faktlarni yashirishga harakat qiladi va 1951-yilda Kanadaga koʻchib ketadi. Seifert 2002-yilgacha AQSh va Kanadada yashirinishga muvaffaq boʻlgan. 2008-yilda u Italiyaga ekstraditsiya qilingan va jinoyatlarda ayblangan. Seifert 2010-yilda 86 yoshida Italiyadagi klinikada vafot etdi.
1946-yildan boshlab Italiya harbiy sudi lager uchun mas’ul boʻlgan Karl Fridrix Tito, Xans Xaage, ayollar bloki noziri Xildegard Lächert va Paula Plattnerga qarshi tergov boshladi.
Urushdan keyin
1960-yildan 1968-yilgacha sobiq lagerning binolari buzib tashlandi va Italiya davlat xizmatchilari uchun ijtimoiy uy-joy qurildi. Lagerning oʻrab turgan devorining faqat uch tomoni (2012-yildan „Xotira dovoni“, Reschenstrasse yaqinidagi yon koʻcha) saqlanib qolgan. 2003-yildan beri yodgorlik muhofazasi ostida. Tranzit lagerining g‘arbiy devori 2017-yilda qayta tiklangan, chunki bu nuqtada veloyo‘lak va piyodalar yo‘li qurilganidan keyin 2016-yildan buyon foydalanish mumkin.
Manbalar
Adabiyotlar
uz.wikipedia.org