BMT ishonchli hududi
BMT ishonchli hududi — 1946-yilda tugatilgandan keyin Millatlar Ligasi vakolatli hududining vorisi. Barcha ishonchli hududlar BMT Vasiylik Kengashi orqali ishonchli davlatlar tomonidan boshqarilgan. Shuningdek, qurol savdosini, harbiy bazalar yaratishni va tub aholidan armiya yaratishni taqiqlovchi talablar saqlanib qolgan.
Tarixi
Xalqaro vasiylik tizimi quyidagilarga taalluqli:
Xalqaro vasiylik tizimining maqsadlari, BMT Nizomining 76-moddasida vasiylik ostidagi hududlar aholisining siyosiy, iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishiga koʻmaklashish, ularning taʼlim sohasidagi taraqqiyoti va oʻzini oʻzi boshqarish yoʻlida izchil rivojlanishi deb ataladi yoki mustaqillik deb; irqi, jinsi, tili, dinidan qat'iy nazar, barcha uchun inson huquqlari va asosiy erkinliklarini hurmat qilishni targʻib qilish va dunyo xalqlarining oʻzaro bogʻliqligini tan olish.
Birlashgan Millatlar Tashkilotining Vasiylik Kengashi ishonchli hududlarni boshqarishni nazorat qilish uchun tashkil etilgan.
BMTning dastlabki yillarida 11 ta hudud xalqaro vasiylik tizimiga kiritilgan edi. Ularning barchasi yo mustaqil davlatga aylandi yoki ixtiyoriy ravishda mustaqil qoʻshni davlatlarga qoʻshildi. Soʻnggi ishonchli hudud Palau 1994-yilda mustaqillikka erishdi, natijada 1994-yil 1-noyabrdan BMT Vasiylik kengashi oʻz faoliyatini toʻxtatdi.
1945-yilda SSSR unga Italiyaning sobiq mustamlakasi Tripolitaniya hududini ishonchli hudud sifatida berishni talab qildi. 1946-yilda SSSR Italiyaning sobiq mustamlakalari ustidan ikki davlatning jamoaviy vasiyligini oʻrnatishni taklif qildi, ulardan biri buyuk ittifoqchi davlat, ikkinchisi esa Italiya boʻlishi kerak edi. 1949-yil noyabr oyida Qoʻshma Shtatlarning talabiga binoan BMT qaror qabul qildi, unga koʻra 1951-yil dekabrda Liviya mustaqillikka erishdi va undan oldin u ikkiga boʻlindi: Kirenaika va Tripolitaniya provinsiyalari Buyuk Britaniyaning vaqtinchalik maʼmuriyati ostiga, Fetssan viloyati esa Fransiyaga oʻtkazildi. Eritreya federal asosda Efiopiya tarkibiga qoʻshildi va 1952-yilda uning toʻliq qismiga aylandi. Somaliga kelsak, 1950-yil noyabr oyida BMT Bosh Assambleyasi uni 10 yil muddatga Italiya vasiyligiga oʻtkazish toʻgʻrisidagi rezolyutsiyani maʼqulladi. Somali 1960-yilda mustaqillikka erishdi.
Ishonchli hududlar
Afrika
Sobiq germaniya koloniyalari Sobiq italiya koloniyalari Okeaniya
Yana qarang
Izoh
uz.wikipedia.org