Bidar Sulton
Bidar Xotun (usmonli turkcha: بیدار قادین ; Kabardian; 1855-yil 5-may – 1918-yil 13-dekabr; Bidar forschada „diqqatli“ degan maʼnoni anglatadi) Usmonli imperiyasi sultoni Abdulhamid II ning toʻrtinchi xotini edi.
Yoshligi
Asli cherkes Bidar Sulton 1855-yil 5-mayda tugʻilgan. Uning Cherkes Mehmed Posho ismli ukasi bor edi. Uning onasi gruzin zodagon oilasi Lortkipanidzega mansub boʻlgan. U shuningdek, Shahzoda Husayn Bey Inalipa bilan qarindosh ham edi.
Nikohlanishi
Bidar 1875-yilda oʻsha paytdagi Shahzoda Abdulhamidga turmushga chiqdi. 1875-yil oxiri yoki 1876-yil boshida birinchi farzandiga homilador boʻldi. 1876-yil 31-avgustda katta akasi Sulton Murod V taxtga oʻtirgandan soʻng Abdulhamid taxtga oʻtirgach, unga „Toʻrtinchi ayol“ unvoni berildi.
Oʻsha paytda homilador boʻlgan Bidor toʻrt kundan keyin 1876-yil 3-sentabrda birinchi farzandini, qizini dunyoga keltirdi. Bolaning ismi Naime Sulton edi, Abdulhamid uni „mening qoʻshilish qizim“ deb atagan. 1877-yilda Bidar va imperator oilasining boshqa aʼzolari Yildiz saroyiga joylashdilar, Abdulhamid 1877-yil 7-aprelda u yerga koʻchib kelganidan keyin, bu yerda Bidar Sulton 1878-yil 16-yanvarda ikkinchi farzandi, Shahzoda Mehmed Abdulqodir ismli oʻgʻlini dunyoga keltirdi. 1879-yilda „Uchinchi ayol“ darajasiga koʻtarildi.
Bidar Abdulhamidning boshqa ayollar bilan aloqada boʻlishini istamasligi qayd etilgan va bu uning boshqalarga doimo hasad qilishiga sabab boʻlgan.
1889-yil 30-sentabrda u nemis imperatori Avgusta Viktoriya bilan Yildiz saroyining haramida uchrashdi, u eri imperator Vilgelm II bilan Istanbulga tashrif buyurdi. 1895-yilda „Ikkinchi ayol“ darajasiga koʻtarildi. 1898-yil oktabr oyida u yana Yildiz saroyidagi imperator saroyining katta zalida imperator Avgusta Viktoriya va uning eri Istanbulga ikkinchi marta tashrif buyurganida bilan uchrashdi.
1909-yil 27-aprelda Abdulhamidxon taxtdan agʻdarildi va Salonikiga surgunga joʻnatildi. Uning orqasidan ukasi Mehmed Ziyo posho bordi. Biroq, u Istanbulda qoldi va Erenkoʻydagi qasrga joylashdi. 1912-yilda Saloniki Gretsiyaga qulaganidan keyin Abdulhamid Istanbulga qaytib, Beylerbeyi saroyiga joylashdi va u yerda 1918-yilda vafot etdi
Oʻlimi
Bidar Sulton 1918-yil 13-dekabrda Sulton Abdulhamid vafotidan oʻn oy oʻtib, ichak yalligʻlanishi bilan bogʻliq kasallikdan oltmish uch yoshida vafot etdi. U Istanbuldagi Shaxzoda Ahmad Kamoleddin maqbarasi, Yahyo Afandi qabristoniga dafn etilgan.
Avlodlari
Ommaviy madaniyatda
Manbalar
Kitobiy manbalar
uz.wikipedia.org