Beruniy (shahari)
Beruniy ( oʻzbekcha: Beruniy/Беруний; qoraqalpoqcha: Biruniy/Бируний; ruscha: Беруни) — Oʻzbekiston, Qoraqalpogʻiston avtonom respublikasidagi shahar. U Amudaryoning shimoliy sohilida, Oʻzbekistonning Turkmaniston bilan chegarasi yaqinida joylashgan. Shahar Beruniy tumanining markazi hisoblanadi. Beruniy tarixda
Kat (arabcha/forscha: کاث nomi bilan tanilgan; zamonaviy oʻzbekcha: Kos) va Afrighidlar sulolasi davrida Xorazm poytaxti boʻlib xizmat qilgan. 1957-yilda bu yerda tug‘ilgan o‘rta asr olimi va polimati Al-Biruni sharafiga “Beruniy” nomi berildi. Beruniy 1962-yilda shahar maqomini olgan.
Beruniy - Qoraqalpog'istonning muhim sanoat shahri. Unda asfalt zavodi, gʻisht zavodi, paxta zavodi, shoʻr zavodi joylashgan. Tekstil fabrikalari ham koʻp.
Tarixi
Beruniy taxminan miloddan avvalgi 305-yilda Afrig‘iylar sulolasi davridan boshlab Xorazmning poytaxti bo‘lib, eski poytaxt To‘prak-Qal’a o‘rnini egallagan. O'sha paytda u Kat (hozirgi oʻzbekcha: Kos). Shaharning nomi koʻp oʻzgartirildi, jumladan Fil va Shobboz. 1957-yilda shaharda tug‘ilib o‘sgan olim va bilimdon Abu Rayhon al-Biruniy sharafiga Beruniy nomi berildi.
Beruniy 1962-yilda shahar maqomini olgan. 1969-yilda Amudaryo o'z qirg'og'idan toshib ketdi. Oqibatda Beruniydagi bir qancha binolar jiddiy shikastlangan. Biroq, ular tezda ta'mirlandi.
Geografiyasi
Beruniy Amudaryoning shimoliy sohilida, Oʻzbekistonning Turkmaniston bilan chegarasi yaqinida joylashgan. Avtomobilda 936 kilometr (582 mi) Toshkentdan gʻarbda va 55.6 kilometr (34.5 mi) Xivaning shimoli-sharqdan oqib o'tadi.
Iqlimi
Beruniy keskin kontinental ta'sirga ega sovuq cho'l iqlimiga ega ( Köppen iqlim tasnifi BWk ). Uning qishi sovuq va yozi issiq. Iyul oyining oʻrtacha harorati 38 °C (100 °F)Yanvar oyining oʻrtacha harorati −15 – −20 °C (5 – −4 °F).
Aholisi
2016-yilda Beruniyda 55 900 nafar aholi istiqomat qilgan.
Iqtisodiyoti
Beruniy - Qoraqalpog'istonning muhim sanoat shahri. Unda asfalt zavodi, gʻisht zavodi, paxta zavodi, shoʻr zavodi joylashgan. Tekstil fabrikalari ham koʻp.
Ta'limi
Beruniyda 14 oʻrta maktab, musiqa maktabi va sport maktablari joylashgan.
Manbalar
uz.wikipedia.org